تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه

معرفی اجمالی مقاله: تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ نویسندگان: سید مجتبی حسین نژاد؛ موضوع: بررسی شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم ؛ تعداد صفحات: ۲۷؛ فرمت فایل: PDF؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ حوزه تخصصی مقاله: علوم قرآن و حدیث ؛ واژگان کلیدی: علم رجال | غیاث بن ابراهیم تمیمی | غیاث بن ابراهیم نخعی | رجال نجاشی

عنوان کامل مقاله: تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه

مشخصات مقاله تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه:

عنوان مجله: دوفصلنامه کتاب قیم؛ شماره ۱۹، سال انتشار: ۱۳۹۷، صفحات: ۲۴۹- ۲۷۵؛ نویسندگان: سید مجتبی حسین نژاد؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی

متن مقاله: 

صفحه ۲۴۹

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۰

۱- مقدمه

با مراجعه به اسناد روایات شیعه روشن می شود که در حدود ۱۸۱ مورد، نام غیاث بن ابراهیم به صورت مطلق و بدون اتصاف به لقب یا کنیه آمده است(خویی، بی تا، ج۱۳، ص۲۲۸). در رابطه با شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم باید گفت نجاشی معتقد است که غیاث بن ابراهیم تمیمی اسیدی که از اهل بصره و ساکن کوفه بوده است، به عنوان راوی ثقه محسوب می شود که از امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) روایت می کند. وی سخنی از مذهب وی به میان نمی آورد(نجاشی، ۱۴۰۷، ص ۳۰۵).

 در حالی که شیخ طوسی، در گروه اصحاب امام باقر (ع)، از غیاث بن ابراهیم به غیاث بن ابراهیم تری مذهب یاد کرده (طوسی، ۱۴۲۷، ص ۱۴۲) و در گروه اصحاب امام صادق (ع) از وی به غیاث بن ابراهیم تمیمی اسیدی تعبیر می کند که از امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) روایت کرده است (همان، ص ۲۶۸).

 علاوه بر اینکه از وی در زمره کسانی که از ائمه (ع) روایت ندارند، با وصف «محمد بن یحیى خزاز از او روایت کرده است» یاد می کند)همان، ص ۱۳۵).

با جستجو در کتب اربعه و همچنین وسائل الشیعه روشن می شود که غیاث بن ابراهیم در تمامی اسنادی که قرار گرفته است، از امام صادق (ع) به صورت مستقیم روایت نقل می کند و تنها در سند سه روایت به صورت مستقیم از امام صادق (ع) نقل روایت نمی کند.

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۱

بدون شک این غیاث بن ابراهیم با توجه به رجال نجاشی و رجال طوسی، همان طور که گذشت، به قرینه روایتش از امام صادق (ع) همان غیاث بن ابراهیمی تمیمی اسیدی است. منتها بحث در این است که آیا این غیاث بن ابراهیم تمیمی ثقه است یا نه؟ آیا این غیاث بن ابراهیم تمیمی همان غیاث بن ابراهیم بتری مذهب مذکور در سخنان شیخ طوسی است که در شمار اصحاب امام باقر (ع) جای گرفته است یا نه؟ بر فرض اینکه متعدد باشد، آیا غیاث بن ابراهیم تمیمی، امامی است یا نه؟

در رابطه با پیشینه تحقیق باید در نظر داشت که تا جایی که نگارنده جستجو نموده است، تنها یک مقاله در رابطه با غیاث بن ابراهیم تحت عنوان «شناسایی یک راوی مشترک: بررسی رجالی غیاث بن ابراهیم و حضور او در سند احادیث شیعه و اهل سنت» در مجله علوم حدیث نگاشته شده است.

نویسنده در این مقاله با توجه به مجموعه ای از تحلیل ها، در مجموع معتقد است که غیاث بن ابراهیم کذاب واقع در اسناد روایات اهل سنت، همان غیاث بن ابراهیم واقع در اسناد روایات شیعه است و هویت هر دو راوی یکی است و در نهایت، غیاث بن ابراهیم را بتری مذهب و غیر موثق می داند. ولی نگارنده در مقاله حاضر با گامی نو پس از اثبات این نکته

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۲

که غیاث بن ابراهیم تمیمی اسیدی واقع در رجال نجاشی که از امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) روایت می کند، غیر از غیاث بن ابراهیم بتری مذهبی است که در رجال شیخ طوسی در زمره اصحاب امام باقر (ع) قرار گرفته است و گذشته از اثبات وثاقت غیاث بن ابراهیم تمیمی اسیدی، به بررسی مذهب این راوی پرداخته و در نهایت، امامی بودن وی را نتیجه می گیرد.

لازم به ذکر است که در تعدادی از روایات، عناوین غیاث بن ابراهیم الدارمی (ابن بابویه، ۱۴۱۳، ج۳، ص۱۴۶/ طوسی، ۱۳۹۰، ج ۴، ص ۶، همو، ۱۴۰۷، ج۸، ص۲۳۸) و غیاث بن ابراهیم الرزامی (طوسی، ۱۹۰۷، ج ۱، ص ۴۳۱) به چشم می خورد که از امام صادق (ع) آن هم به طور مستقیم روایت نقل می کنند. بدون شک هم عنوان غیاث بن ابراهیم الدارمی و هم عنوان غیاث بن ابراهیم الرزامی به قرینه راوی و مروى عنه، همان غیاث بن ابراهیم تمیمی اسیدی می باشند (خویی، بی تا، ج۱۳، ص ۲۳۴).

باید دانست که پذیرش یا عدم پذیرش روایات منقول از غیاث بن ابراهیم در مواضع متعددی از مسائل فقهی می تواند آثار و تبعات مهمی را به همراه داشته باشد.

یکی از مهم ترین این مسائل که در قسمت فقه جزایی می تواند آثار بسیار مهمی را به جا بگذارد، مسأله اجرای حد قطع بر سارق پرنده است که روایتی از غیاث بن ابراهیم مبنی بر عدم اجرای حد قطع بر سارق پرنده در این زمینه وارد شده است.

 مشهور فقها بنا بر ادعای فقهایی همچون صاحب جواهر (صاحب جواهر، ۱۴۰۴، ج ۱، ص ۴۹۸)، در این مسأله با ضعیف دانستن این روایت، حاضر به پذیرفتن عدم اجرای حد قطع بر سارق پرنده نشدند، در حالی که بعضی از فقها از جمله شیخ حر عاملی (۱۴۱۲، ج۸ ص ۴۵۶) و آیت الله خویی (۱۴۲۲، ج ۱، ص ۳۵۴) با توجه به روایت غیاث بن ابراهیم، معتقد به عدم اجرای حد بر سارق پرنده شدند.

بر این اساس پذیرفتن مضمون این روایت، فرق قائل شدن بین سرقت پرنده و سرقت اشیای غیر آن است از اینکه بر سارق پرنده بر خلاف سرقت اشیای دیگر، حد قطع اجرا نمی شود. لذا با توجه به اهمیت بحث در پذیریش روایات منقول از غیاث بن ابراهیم، لازم است که با دقت تمام به بررسی و تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم بپردازیم.

٢- وثاقت غیاث بن ابراهیم تمیمی

باید در نظر داشت – همان گونه که در ادامه خواهد آمد- تمامی فقها و بزرگان رجالی با توجه به توثیق صریح نجاشی، شکی در وثاقت غیاث بن ابراهیم تمیمی ندارند و تنها با توجه به کلام شیخ طوسی در رجالش، با یکدیگر اختلاف نظر بسیار شدیدی در مذهب وی دارند. مستفاد از

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۳

کافی نیز، اعتماد کلینی به روایات غیاث است؛ زیرا وی در باب الرجل یدرک مع الامام بعض صلاته» (کلینی، ۱۴۰۷، ص ۳۸۴) و در باب «من یکره الصلاه خلفه» (همان، ج ۳، ص ۳۷۶) تنها به روایت غیاث بن ابراهیم اکتفا کرده و متعرض روایت متعارض نشده است (شوشتری، ۱۴۱۰، ج۸، ص ۳۵۴).

البته لازم به ذکر است علاوه بر توثیق خاص نجاشی، محدث نوری توثیقات دیگری نیز تحت عنوان توثیقات عامه برای وثاقت غیاث بن ابراهیم ذکر می کند (نوری، ۱۴۰۷، ج ۵، صص ۷۳-۷۴). از جمله این توثیقات:

الف) روایت ابن ابی عمیر از غیاث بن ابراهیم (طوسی، ۱۴۰۷، ج ۹، ص٫۳۱۳ همو، ۱۳۹۰، ج۴، ص۱۶۳)؛ زیرا محمد بن ابی عمیر که از راویان امامی ثقه جلیل القدر است (همو، ۱۴۲۷، ص ۳۶۵/ همو، بی تا، ص ۴۰۵/ نجاشی، ۱۴۰۷، ص۳۲۷).

بنا بر ادعای شیخ طوسی جز از ثقه از کسی دیگر روایت نمی کند (طوسی، ۱۴۱۷، ج ۱، ص ۱۵۴). لذا روایت این راوی از غیاث بن ابراهیم می تواند از جمله دلایل وثاقت غیاث به شمار آید.

ب) روایت عبدالله بن مغیره از غیاث بن ابراهیم نیز می تواند دلیل دیگری بر وثاقتش به شمار آید (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۲، ص ۱۳۶؛ ج۳، ص۱۵۶/ طوسی، ۱۴۰۷، ج ۱، ص ۴۲۳)؛ زیرا این راوی در زمره اصحاب اجماع است و بنا بر اعتقاد محدث نوری و فقهایی از جمله شهید اول (۱۴۱۴، ج۲، ص ۴۱)، روایت اصحاب اجماع از شخص می تواند دلیل بر وثاقت او تا امام معصوم (ع) در نظر گرفته شود،

ج) روایت حسن بن على بن فضال که از بنو نضال است، از غیاث بن ابراهیم (طوسی، ۱۴۰۷، ج۶، ص۲۹۳/ همو، ۱۳۹۰، ج۳، ص ۴۴/ ابن بابویه، ۱۴۱۳، ج۳، ص ۵۳۴) می تواند از دیگر توثیقات غیاث بن ابراهیم به شمار آید. دلیل بر اینکه نقل بنو نضال از غیاث می تواند از جمله شواهد توثیق غیاث شمرده شود، روایت منقول از شیخ طوسی در کتاب الغیبه است:

ابو الحسین بن تمام گفته است: عبدالله کوفی، خادم حسین بن روح برای من تعریف کرد که بعد از آنکه ابن ابی عزاقر (محمد بن على شلمغانی) مورد نکوهش امام زمان (عج) واقع شد و پیامی از آن حضرت در لعن او صادر گردید، از حسین بن روح پرسیدند: کتاب های او خانه های ما را پر کرده است، راجع به آنها چه می گویی؟ گفت: به امام حسن عسکری (ع) گفتند: خانه های ما از کتاب های بنی فضال پر است؛ تکلیف ما نسبت به آنها چیست؟ امام عسکری (ع) فرمود: «به روایات آنان عمل کنید، ولی فتوای ایشان را رها نمایید» (طوسی، ۱۴۱۱، ص ۳۸۹).

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۴

با توجه به روایت فوق، برخی معتقدند که خانواده بنو نضال از غیر ثقه روایت نقل نمی کرده اند، بلکه تنها از ثقه نقل روایت می نموده اند (ر.ک: سبحانی، ۱۴۱۰، ص ۲۷۸). غیاث بن ابراهیم نیز از جمله کسانی است که حسن بن علی بن فضال از وی نقل روایت نموده است، لذا روایات حسن بن علی بن فضال از غیاث می تواند دلیل بر وثاقت غیاث قرار گیرد.

د) روایت جماعتی از اجلای فقها همچون عبدالله بن سنان (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۲، ص ۱۸۷)، حسن بن موسی خشاب (طوسی، ۱۴۰۷، ج ۴، ص ۱۹۵) و همچنین محمد بن یحیى خزاز (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۲، صص ۳۱۵، ۶۴۷؛ ج ۳، ص ۳۳۲؛ ج ۴، ص ۱۳) -که در میان راویان، بیشترین روایت را از غیاث بن ابراهیم دارد- از غیاث می تواند از دلایل دیگر توثیق غیاث بن ابراهیم به شمار اید.

البته توثیقات عامه ای که دلالت بر توثیق غیاث بن ابراهیم می کنند، منحصر در توثیقات فوق در خاتمه المستدرک، نیست بلکه توثیقات عامه دیگری نیز همچون روایت جعفر بن بشیر بجلی از غیاث بن ابراهیم (همان، ج ۵، ص ۳۶۱)، می تواند از جمله دلایل دیگر وثاقت غیاث بن ابراهیم در نظر گرفته شود؛ زیرا نجاشی در ترجمه محمد بن بشیر نیز نگاشته است:

«روی عن الثقات و رووا عنه» (نجاشی، ۱۴۰۷، ص ۱۱۹)

همان گونه که پیداست، عبارت فوق در مقام مدح و ستایش جعفر بن بشیر نگاشته شده است. تنها در صورتی می توان دلالت این جمله را بر مدح پذیرفت که جعفر بن بشیر فقط از راویان ثقه نقل حدیث کند وگرنه نقل حدیث اعم از ثقه و غیر ثقه نمی تواند مدحی را به همراه داشته باشد (حسینی عاملی، ۱۴۱۹، ج۱۰، ص۳۶۶، طباطبایی کربلایی، ۱۴۱۸، ج۱۶، ص ۳۶۷/ وحید بهبهانی، بی تا، ص ۲۷). با حفظ این مطلب، یکی از راویانی که جعفر بن بشیر از وی نقل روایت می کند، غیاث بن ابراهیم است. بر این اساس روایت جعفر بن بشیر از غیاث از ادله دیگر توثیق غیاث به شمار می آید.

گرچه صحت بعضی از این دلایل همچون دلالت روایت علی بن حسن بن فضال از غیاث بن ابراهیم به عنوان قرینه بر وثاقت غیاث بن ابراهیم، خود محل سخن است که آوردن هر یک از آنها به همراه نقد و بررسی بسی طولانی و نیازمند به تحقیق مفصلی است، منتها بعضی از این توثیقات عامه همچون روایت ابن ابی عمیر از غیاث بن ابراهیم به عنوان قرینه بر توثیق غیاث، بدون اشکال است. بر این اساس در وثاقت غیاث بن ابراهیم تمیمی هیچ شک و شبهه ای نیست، لکن جهت برطرف نمودن هر گونه شبهه در این مقام، توجه به سخنان ذیل لازم است:

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۵

بعضی از فقها از جمله شهید ثانی (بی تا، ص ۱۵۴) معتقدند که غیاث بن ابراهیم احادیث کاذبی همچون حدیثی در مورد پرنده در نزد مهدی عباسی جعل نموده است. با جستجو در رجال کشی که مطرح کننده روایات وارده در شرح حال راویان است، روشن می شود که چنین حدیثی در رجال کشی وجود ندارد. به طوری که حتی حائری در این مورد می نویسد:

«دو نسخه از رجال کشی در دست من است و حال آنکه در هیچ یک از آن دو، این حدیث در مورد غیاث بن ابراهیم تمیمی وارد نشده است» (مازندرانی حائری، ۱۴۱۶، ج ۵، ص ۱۷۸).

با مراجعه به شرح درایه شهید ثانی دانسته می شود که منشأ سخنان شهید ثانی، احادیث وارده در منابع اهل سنت است. با جستجو در این منابع روشن می شود که شخصی با عنوان غیاث بن ابراهیم نخعی وارد شده است که گذاب و جاعل در حدیث است (بخاری، بی تا، ج۷، ص۹) به طوری که در تاریخ بغداد نگاشته شده است که آوازه جعل حدیث وی به حدی بوده که حتی اگر کلاغی از بالای سر وی پرواز می کرد به سرعت می توانست برای او جعل حدیث نماید(خطیب بغدادی، ۱۴۱۷، ج۱۲، ص ۳۲۲)؛

از جمله اینکه در شرح حال وی آمده است که بر مهدی بن منصور عباسی(خلیفه سوم عباسی) وارد شده و خلیفه عباسی که به کبوتر بازی علاقه داشت، از وی خواست که حدیثی از پیامبر (ص) در این مورد نقل کند.

او نیز در این مورد با اضافه نمودن «أو جناح (بازی با پرندگان)» به حدیث مشهور «لا سبق إلا فی خف أو حافر أو تصل: شرط بندی در غیر این سه مورد جایز نیست: اسب سواری، شتر سواری، تیراندازی» (کلینی، ۱۴۰۷، ج۵، صص ۴۹- ۵۰/ حر عاملی، ۱۴۰۹، ج۱۱، ص۹۳؛ ج۱۹، ص۲۵۳) حدیثی را جعل نمود و توانست از خلیفه ده هزار درهم جایزه دریافت کند. آنگاه پس از خروج غیاث از قصر، خلیفه گفت:  او کذاب بر رسول خداست و رسول خدا هرگز در این حدیث، لفظ «أو جناح» را نیاورد. سپس دستور داد که کبوتران را ذبح کنند (زمخشری، بی تا، ج ۳، ص ۲۰۵/ ابن اثیر، بی تا، ج ۱، ص ۱۳۷/ جبوری، بی تا، ص۳۹).

البته در اینکه این روایت را غیاث بن ابراهیم جعل نموده یا وهب بن وهب ابوالبختری، اختلاف است؛ زیرا ذهبی (بی تا، ج۳، ص۳۳۸)، قرطبی (بی تا، ج ۱، ص ۷۹) و دمیری (بی تا، ج۱، ص۲۶) عین همین روایت -البته خلیفه مذکور در این نقل، رشید عباسی است نه مهدی بن منصور عباسی – را با اسناد به وهب بن وهب ابوالبختری از ابوهریره آورده است و مجلسی دوم نیز در ملاذ الاخیار این روایت را مستند به حفص بن غیاث دانسته است ( مجلسی، ۱۴۰۹[الف]، ج۱۰، ص ۱۷۴). لذا استناد به این روایت بر کذابیت غیاث بن ابراهیم

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۶

نخعی بنا بر اعتقاد بعضی از فقها همچون محدث نوری، خود محل سخن است (نوری، ۱۴۱۷، ج ۵، ص ۷۹).

بنابراین می توان گفت: غیاث بن ابراهیم نخعی از جمله راویان عامه شمرده می شود و بر کذاب بودن وی تأکید شده است (ر.ک: ابن حبان، ۱۳۹۵-۱۳۹۶، ص ۸۰)؛ ولی باید دانست که غیاث بن ابراهیم نخعی که برقی وی را در شمار اصحاب امام صادق (ع) قرار داده است (برقی، ۱۳۸۳، ص ۴۲)، غیر از غیاث بن ابراهیم تمیمی است که نجاشی پس از قرار دادن وی در شمار اصحاب امام صادق (ع) و امام کاظم (ع)، او را ثقه دانسته است؛ زیرا همان گونه که پیداست نجاشی غیاث بن ابراهیم تمیمی را ثقه دانست نه کذاب در جعل حدیث، لذا قطعه غیاث بن ابراهیم مذکور در کلام نجاشی غیر غیاث بن ابراهیم نخعی کذاب در منابع اهل سنت است (شوشتری، ۱۴۱۰، ج۸، ص ۳۵۲).

گذشته از اینکه مطابق با سخنان شبیری زنجانی (۱۴۱۹، ج ۱، صص ۸۱-۸۲)، غیاث بن ابراهیم نخعی از قبیله نخع که از قبائل قحطانی است، می باشد در حالی که غیاث بن ابراهیم تمیمی، از قبیله تمیم که از قبائل عدنان است شمرده می شود. همچنین کنیه نخعی، ابو عبدالرحمن است که در کتب عامه آمده و حال آنکه کنیه تمیمی بنا بر سخنان شیخ طوسی (۱۴۲۷، ص۲۶۸) ابا محمد است؛ گذشته از اینکه نخعی کوفی است (برقی، ۱۳۸۳، ص ۴۲) در حالی که تمیمی بصری است که نزول به کوفه پیدا کرده است (نجاشی، ۱۹۰۷، ص۳۰۵؛ بنابراین غیاث بن ابراهیم تمیمی مذکور در کلام نجاشی غیر از غیاث بن ابراهیم نخعی مذکور در کلام اهل سنت است و صرف اشتراک در عنوان نمی تواند دلیل بر اتحاد باشد (نوری، ۱۴۱۷، ج ۵، ص ۷۸).

۳- امامی یا بتری بودن غیاث بن ابراهیم تمیمی

آن گونه که گذشت اگر چه شکی در وثاقت غیاث بن ابراهیم تمیمی نیست، منتها در صورتی که اگر این راوی امامی نباشد بلکه بتری و دارای مذهب انحرافی باشد، با اثبات وثاقتش تنها می توان روایاتش را از جهت وی موثق دانست. در عمل کردن به روایات موثق، میان فقها اختلاف نظر است. بسیاری از فقها خصوصا فقهای پس از علامه حلی از جمله پسرش فخر المحققین (۱۳۸۷ ج۳، صص ۲۹۱، ۵۰۰؛ ج ۴، ص ۴۳۵)، شهید اول (۱۴۱۴، ج ۲، ص ۴۷)، ابن فهد حلی (۱۴۰۷، ج۴، ص۵۳۷)، محقق کرکی (۱۴۱۴، ج ۲، صص ۷۹، ۱۲۷؛ ج ۱۲، صص ۳۱۱، ۳۷۰)، پس از او

تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه صفحه ۲۵۷

شهید ثانی (۱۴۱۴، ج۶، ص ۱۵۶)، موسوی عاملی (۱۴۱۱، ج۱، صص ۶۹، ۸۲، ۱۶۲؛ ج۳، صص ۱۶، ۱۳، ۱۷۷؛ ج ۴، صص ۱۵۹، ۴۸۴؛ ج۷، صص۱۰۷، ۲۲۱، ۲۲۲) و صاحب معالم (ابن شهید ثانی، ۱۴۱۸، ص۲۰۰) به روایات موثق عمل نمی کردند و دوازده امامی نبودن راوی را از دلایل ضعف راوی می دانستند.

لذا روایات موثق از نظر این دسته از فقها ضعیف شمرده می شوند. در حالی که اگر علاوه بر اثبات وثاقت غیاث بن ابراهیم ، امامی بودن وی نیز احراز شود، روایات وی در زمره روایات صحیح در نظر گرفته می شود که در اصل عمل به آن اختلافی نیست.

در نتیجه با توجه به ثمره فوق، چاره ای نیست که مذهب این راوی مورد بررسی قرار گیرد. برای اثبات امامی بودن غیاث بن ابراهیم ابتدا باید غیر بتری بودن او ثابت شود و آنگاه پس از اثبات غیر بتری بودن، امامی بودن وی احراز شود.

۱-۳. اثبات غیر بتری بودن غیاث بن ابراهیم تمیمی

برخی از بزرگان همچون محقق حلی (۱۴۰۷، ج ۲، ص ۴۲۲)، فاضل آبی (۱۴۱۷، ج ۲، ص ۲۴۰)، علامه حلی (۱۳۸۱، ص۲۶۴/ همو، ۱۴۱۳، ج ۵، ص ۹۶/ همو، ۱۴۱۲، ج۳، ص۱۹۹)، ابن داود حلى (تقی الدین حلی، ۱۳۸۳، ص ۹۱)، ابن فهد حلی (۱۴۰۷، ج۳، ص۲۰۵)، شهید ثانی (۱۴۱۳، ج ۹، ص ۶۷۱)، شیخ حر عاملی (۱۴۰۹، ج ۲۰، ص۴۴۶)، مقدس اردبیلی (۱۴۰۳، ج۱، ص۶۵۸؛ ج ۲، صص ۱۲۳، ۴۴۸؛ ج۳، ص۳۰۸؛ ج۸ ص ۴۸۵)، مجلسی اول (۱۴۰۶ [ب]، ج ۱۴، ص ۴۰۹)، خوانساری (۱۳۱۱، ص۴۷۶)، مازندرانی (۱۴۲۹، ج۳، ص۳۰۳) و بحرانی (۱۴۰۵، ج ۴، ص ۸۵؛ ج ۱۰، ص ۲؛ ج ۱۱، ص ۱۵۱) غیاث بن ابراهیمی را که در رجال نجاشی توثیق شده است با راوی بتری مذهب مذکور در کلام شیخ طوسی، یکی دانسته اند. لذا غیاث بن ابراهیم تمیمی اسیدی از منظر این دسته از فقها بترى مذهب است.

صاحب قاموس الرجال معتقد است که غیاث بن ابراهیم مذکور در زمره اصحاب امام صادق (ع) گرچه غیاث بن ابراهیم گذاب در منابع رجالی اهل سنت نیست، چراکه این غیاث در کلام نجاشی ثقه دانسته شده است، ولی احتمال دارد این غیاث به خاطر اطلاقش، همان غیاث بن ابراهیم مذکور در اصحاب امام باقر (ع) باشد که بتری مذهب است (شوشتری، ۱۴۱۰، ج۸، ص ۳۵۲).

این در حالی است که برخی دیگر از رجالیان نظیر ابوجعفر عاملی (۱۴۱۹، ج۷، ص۲۱۰)، علوی عاملی (بی تا، ج ۱، ص ۶۱۲)، وحید بهبهانی (۱۴۱۷، ص۷۱۷)، علامه خواجوئی (۱۴۲۷، صص ۴۴، ۲۰۲/ همو، ۱۴۱۳، ص ۲۳۲) و محدث نوری (۱۴۱۷، ج۵، ص۷۶) غیاث بن ابراهیمی …

برای دریافت نسخه کامل این مقاله، از طریق گزینه دانلود اقدام نمایید.

مقالات مشابه (برای دانلود روی عنوان مقالات کلیک نمایید):

ارزیابى راهکار‌هاى حل تعارض در گزارشهاى جرح و تعدیل یونس بن عبدالرحمان

تحلیل گزارش‏های متعارض مدح و ذم معلی بن خنیس و ارزیابی علل تضعیف او

بررسی شخصیت رجالی ابوخالد کابلی با تاکید بر تمییز مشترکات

نقد نگره تضعیف محمد بن عیسی بن عبید بن یقطین

تحلیل و تنقیح داده‌ های رجالی درباره محمد بن قیس

پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری

ارزیابی رجالیان درباره محمد بن بحر رهنی

انتهای پیام مقاله: تحلیل شخصیت رجالی غیاث بن ابراهیم در اسناد روایی شیعه

مطالعه بیشتر