فایل word: اصول روابط همسران در سوره نساء با تأکید بر کلام رضوی

نویسنده
تاریخ انتشار
۸ بهمن ۱۳۹۸
دسته بندی
تعداد بازدید
704 بازدید
14,000 تومان

دانلود فایل WORD مقاله: اصول روابط همسران در سوره نساء با تأکید بر کلام رضوی؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ موضوع: اصول روابط همسران ؛ تعداد صفحات: ۲۸؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث؛  کلیدواژه ها: روابط همسران | سوره نساء | امام رضا (علیه السلام) | قوامیت | مهریه | حق و تکلیف.

 فرمت این فایل (doc -word) است و قابل ویرایش می باشد.

 

عنوان کامل مقاله: اصول روابط همسران در سوره نساء با تأکید بر کلام رضوی

    

مشخصات مقاله اصول روابط همسران در سوره نساء با تاکید بر کلام رضوی:

عنوان مجله: فصلنامه فرهنگ رضوی؛ حوزه موضوعی مقاله: اصول روابط همسران – علوم قرآن و حدیث؛  سال انتشار: ۱۳۹۷

 


فهرست بخشهای مقاله:

چکیده

ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ

وجه تسمیه سوره به «النساء»

۱. اصل جامع انسانی: تساوی در گوهر انسانی

٢. اصل حاکم بر تعیین و پرداخت مهریه یا تصرف در آن

۲ ۱. بلاعوض بودن مهریه

۲ ۲. تصرف در مهریه مشروط به بخشش از روی رضایت قلبی

۲ ۳. پرهیز از سختگیری و بهتان به خاطر تصاحب مهریه

٣. رضایت به یک همسر در صورت عدم رعایت عدالت

۴. سرپرستی مردان بر زنان؛ حق در مقابل تکلیف

نتیجه گیری

پی نوشت ها

منابع و مآخذ

 

بخشهایی از متن مقاله: 

 

چکیده

 هر ارتباطی لزوما بر اصولی استوار است. از این میان، روابط همسران به اولویت، چنین است. قرآن به عنوان کتاب جامع زندگی، در این باره به همسران پیشنهادهایی دارد که از دلالت­‌یابی آیات به دست می آید. کشف مدالیل و مقاصد آیات و ارائه راهکار قرآنی در سطح خانواده و اجتماع، بدون بهره­گیری از کلام معصومان(علیهم السلام) ناقص و کم فایده است. از این رو، نوشتار حاضر اهم اصول مورد نظر را مطابق با روایات تفسیری و غیر تفسیری امام رضا(علیه السلام) تبیین و تفسیر کرده است. بنابراین، منابع مهم مقاله را تفسیرهای روایی و منابع حدیثی تشکیل میدهد؛ متونی که دیدگاه امام رضا(علیه السلام) را ذیل آیات یا فارغ از آن، بازتاب داده است.

سوره نساء حاوی اصول روابط همسران است. این سوره مهم ترین اصول روابط همسران را به طور کلی بر محور تساوی خلقی بین زن و مرد و بر اساس خویشاوندی تکوینی تعریف کرده و بر دوطرفه بودن رابطه حق و تکلیف بین همسران تأکید دارد. همچنین، مسئولیت مالی و مدیریتی میان همسران را به مقتضای شرایط فردی و اجتماع خانوادگی به رسمیت می­‌شناسد به گونه ای که با درنظر گرفتن تمام این امور، مطابق مصالح فردی و اجتماعی قانون­گذاری کرده است.

شیوه تحقیق، کتابخانه ای و توصیفی- تحلیلی است و محدوده پژوهش تنها آیات حاوی اصولی است که روابط همسران را در سوره نساء سامان می بخشد.

کلیدواژه­ ها: روابط همسران، سوره نساء، امام رضا (علیه السلام)، قوامیت، مهریه، حق و تکلیف.

 

ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ

مطابق بیان قرآن، فهم آن برای کسانی میسر است که به زبان آن آشنا هستند؛ ولی با توجه به روایاتی که لایه های قرآن را متفاوت معرفی می کند، فهم آن سطوح نیز باید متفاوت باشد. امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در روایتی برای فهم قرآن چهار سطح معرفی کرده و هر سطح را مناسب افراد ویژه دانسته است:

«انّ کتاب الله على أربعه أشیاء على العباره و الإشاره فی الطائف و الحقائق العباره للعوام و الإشاره للخواص و اللطائف للأولیاء و الحقائق للأنباء» (به درستی که کتاب خداوند مشتمل بر چهار چیز است: عبارات، اشارات، لطایف و حقایق. عبارات آن برای عوام، اشارات آن برای خواص، لطایف آن برای اولیا و حقایق آن برای انبیاست) (ابن ابی جمهور، بی تا، ج۴: ۱۰۵).

بر این اساس، فهم معانی قرآن که خداوند از بندگان مکلف خواسته است، دست کم دو مرحله دارد:

نخست، معانی ای که مردم عادی به طرق مرسوم و معروف به دست می آوردند؛ دوم، معانی ای که طریق مرسوم در میان مردم وافی به استخراج معانی آن نیست و درک مفاهیم و دلالتهای الفاظ و عبارات، طریقی ویژه و علمی درخور طلب می کند. با توجه به صفات قرآن همچون شیوایی عبارات و عدم پیچش آن، «عبارات» آن برای همگان فهمیدنی است؛ چون قرآن بیان روشنی است برای عامه مردم و اساسا برای مردم آسان قرار داده شد. از این رو، مردم زمانه نزول، درک روشنی از مفاهیم و مصداق های آن داشته اند، چنان که پرسشهای مردم از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره دلالت آیات اندک گزارش شده است (سیوطی، ۱۴۱۶ق، ج۲: ۴۷۳)

. خواص به وسیله علم خود می توانند فهم ویژه­‌تری از «اشارات» آن داشته باشند ولی صید سطوح بالاتر از افراد معمولی ساخته نیست.

بنابراین، تفسیر و تبیین آیات بدون بهره گیری از دیدگاه مفسران واقعی قرآن، ناقص و کم فایده است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) به عنوان اولین معلم قرآن و سپس معصومان (علیهم السلام) تبیین کنندگان قرآنند.

گاهی معانی و مفاهیم آیات در دسترس است؛ اما اختلاف در آن موجب بدفهمی می گردد. قرآن در این زمینه ما را به پیامبر (صلی الله علیه وآله) و جانشینان آن حضرت ارجاع داده است، چنان که می فرماید: «و ما أنزلنا علیک الکتاب إلا لتبین لهم الذی اختلفوا فیه…» (نحل/۶۴). و در آیاتی دیگر جانشینان پیامبر (صلی الله علیه وآله) را نیز در حکم پیامبر معرفی می کند. حتی پیامبر (صلی الله علیه وآله) که مرجع همه فرقه های اسلامی است، این وظیفه را به صراحت به جانشین به حق خود سپرده است، چنان که می فرماید:

«یا علی أنت تعلم الناس تأویل القرآن بما لا یعلمون فقال ما أبلغ رسالتک بعدک یا رسول الله قال: تخبر الناس بما أشکل علیهم من تأویل القرآن» (یاعلی، تو مردم را به آنچه از تأویل قرآن نمی­دانند آموزش می­دهی. علی (علیه السلام) فرمود: ای رسول خدا، چگونه بعد از شما رسالتت را ابلاغ می­کنم؟ رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: مردم را به آنچه از تأویل برایشان مبهم و مشکل است خبر می­دهی) (صفار، ۱۴۰۴ق، ج ۱: ۱۹۵).

بنابراین کسی که در پی کشف مدالیل آیات و مقاصد آنهاست، پس از دلالت قرآن به وسیله قرآن باید به علم الهی معصومان (علیهم السلام) تمسک جوید و معانی شفاف را از کلام آنها استخراج کند. امام رضا (علیه السلام) هم ذیل آیات (روایات تفسیری) و هم مستقل از آیات (روایات غیر تفسیری) بیاناتی داشته اند که آیات مورد تحقیق این مقاله به آنها تمسک جسته است.

از آنجا که هر رابطه ای از اصولی پیروی می کند، قرآن کریم در سوره نساء برای برقراری مطلوب روابط همسران اصولی را پیشنهاد می کند. ما برای یافتن این اصول از قرآن کریم به دیدگاه معصومان (علیهم السلام) نیازمندیم. از این رو، مهم ترین سؤال این نوشتار که حلقه رابط متن است، این است که خداوند در سوره نساء برای برقراری مطلوب روابط میان همسران چه اصول رفتاری را پیشنهاد داده و امام رضا (علیه السلام) ذیل آیات و مستقل از آن چه دیدگاهی را ارائه کرده است.

شیوه تحقیق در این متن، کتابخانه ای و توصیفی – تحلیلی است و اهم منابع مقاله را تفسیرهای روایی و منابع حدیثی تشکیل می­‌دهد.

شایان ذکر است، در منابع مکتوب، با این موضوع هیچ مقاله یا کتابی مشاهده نشده است. از همین رو، نویسندگان مقاله را بر آن داشت تا به دیدگاه امام رضا (علیه السلام) ذیل آیات حاوی اصول روابط همسران در سوره نساء بپردازند.

در تبیین آیات، نکات فراوانی به ذهن می رسید که اگر همه آن مباحث در این نوشتار ذکر می‌شد، قطعا به صفحاتی می رسید که در تعریف مقاله نمی گنجید؛ اما به تأسی از کلام امام رضا (علیه السلام): «علینا إلقاء الأصول إلیکم و علیکم التّفرّع» (حلی، ۱۳۷۰، ج ۳: ۵۷۵) از طریق اصول معانی مستخرج از سخنان آن حضرت به تبیین فروع پرداختیم و تا جایی که امکان داشت و روایتی از حضرت رسیده بود، نسبت به فهم عبارتهای سوره اهتمام ورزیده ایم.

 

نتیجه گیری

آیات قرآن روابط همسران را بر پایه اشتراکها و تفاوت ها پی ریزی کرده است. هم تساوی زن و مرد در اصل آفرینش را به رسمیت شناخته و هم اصل تفاوتهای موجود را از نظر دور نداشته است. از طرفی، مهریه زنان را حق بلاعوض آنان قلمداد و از تصاحب به زور و ظلم شوهران جلوگیری می کند. در مقابل، شوهران را نیز صاحب حق قیومیت بر زنان توصیف می کند.

رابطه دوسویه حق و تکلیف، یکی از نمودهای بارز روابط پیشنهادی همسران در قرآن است. این مسئله در کلام امام رضا (علیه السلام) نیز مشهود است و اساسا یکی از راههای حجیت روایات معصومین (علیهم السلام) همسویی سخنان آن بزرگواران با کلام الهی است.

 

منابع و مآخذ

– قرآن کریم ترجمه الهی قمشه­ای.

۔ قرآن کریم ترجمه علی موسوی گرمارودی.

– قرآن کریم.(۱۳۸۳). ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی و همکاران.

– آلوسی، محمود. (۱۴۱۵ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه. –

ابن ابی جمهور، محمدبن علی. (۱۴۰۳ق). عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه. تحقیق: مجتبی العراقی. قم: سید الشهداء.

– ابن ادریس، احمد. (۱۳۷۰). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات). قم: موسسه النشر الاسلامی.

– ابن بابویه قمی، ابی جعفر محمد بن علی. (۱۴۲۳ق). التوحید. تحقیق: السید هاشم الحسینی الطهرانی. قم: موسسه النشر الاسلامی.

_______________________________. (۱۴۰۳ق). الخصال. تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم: منشورات جماعه المدرسین .

_______________________________. (۱۹۸۴م). عیون اخبار الرضا. بیروت: موسسه الأعلمی للمطبوعات. -. (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

_______________________________. (۱۳۷۶). الامالی، محمدباقر کمره ای. تهران: نشر کتابچی.

– ابن عربی، محمدبن عبدالله. (بی تا). احکام القرآن، تحقیق: علی محمد الجباوی. بیروت: دار الجیل.

– ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. (۱۴۰۸ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.

– ابن منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۰۵ق). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

– بحرانی، هاشم. (۱۴۱۶ق). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: بنیاد بعثت.

– جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۸۸). تسنیم. قم: انتشارات اسراء

– حر عاملی، محمدبن حسن. (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت.

– درویش، محی الدین. (۱۴۱۵ق). اعراب القرآن و بیانه. دمشق: دارالارشاد.

– راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق). مفردات الفاظ قرآن. تحقیق: عدنان صفوان داوودی. بیروت: دار القلم.

– رشیدرضا، محمد. (۱۴۱۴ق). تفسیر القرآن الکریم (المنار). قاهره: دار المعرفه.

– زرکشی، بدرالدین محمدبن عبدالله. (۱۳۷۶ق). البرهان فی علوم القرآن. القاهره: دارالاحیاء الکتب العربیه.

– زمخشری، محمود. (۱۴۰۷ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.

– سیوطی، جلال الدین. (۱۴۱۶ق). الاتقان فی علوم القرآن. تحقیق: سعید المندوب. لبنان: دار الفکر.

-. _____________. (۱۴۰۴ق). الدر المنثور فی تفسیر المأثور. قم :کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.

– شهید ثانی، زین الدین بن علی. (۱۴۱۰ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. المحشی کلانتر. قم: کتاب فروشی داوری.

– صادقی تهرانی، محمد. (۱۳۶۵). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.

– صفار، محمدبن حسن. (۱۴۰۴ق). بصائر الدرجات الکبرى فی فضائل آل محمد. تهران: مؤسسه الأعلمی.

– طباطبایی، محمدحسین. (بی تا). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.

– طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن. (۱۴۲۴ق). جوامع الجامع. قم: مؤسسه النشر الاسلامی

_________________________. (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو.

– طریحی، فخر الدین بن محمد. (۱۳۷۵). مجمع البحرین. تحقیق: احمد حسینی اشکوری. تهران: مکتبه المرتضویه.

– طوسی، محمدبن حسن. (بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

– عروسی الحویزی، عبدعلی بن جمعه. (۱۴۱۵ق). نورالثقلین. قم: انتشارات اسماعیلیان

– علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۱ق). تبصره المتعلمین فی أحکام الدین. تهران: مؤسسه چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

– عیاشی، محمدبن مسعود. (۱۳۸۰ق). کتاب التفسیر (تفسیر عیاشی). تهران: چاپخانه علمیه.

فخر رازی، محمدبن عمر. (۱۴۲۰ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

– فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۳۸۳). العین. تحقیق: مهدی المخزومی، ابراهیم السامرائی. تصحیح: اسعد الطیب. قم: انتشارات اسوه .

قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا. (۱۳۶۸). کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.

– کاتوزیان، ناصر. (۱۳۵۰). حقوق مدنی: خانواده. چاپ سوم. تهران: شرکت سهامی انتشار.

-کرکی، علی بن حسین. (۱۴۱۱ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.

-کلینی، محمد بن یعقوب. (بی تا). اصول کافی، تحقیق: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.

__________________. (۱۳۹۱). فروع کافی، قم: نشر قدس.

– مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳ق). بحارالانوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأبرار. بیروت: مؤسسه الوفاء.

– مصباح یزدی، محمد تقی. (۱۳۸۲). نظریه حقوقی اسلام. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

– مصطفوی، حسن. (۱۳۸۵). التحقیق فی کلمات القرآن. قم: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.

– مغنیه، محمدجواد. (۱۴۲۴ق). الکاشف. تهران: دار الکتب الاسلامیه.


راهنمای خرید فایل:

برای دانلود فایل این مقاله از طریق گزینه «خرید» اقدام نمایید. بلافاصله پس از پرداخت، لینک دانلود فایل نمایش داده می شود. همچنین، فایل خریداری شده از طریق ایمیل برای کاربر ارسال می گردد(توجه نمایید در مرحله تکمیل فرم خرید فایل، آدرس ایمیل خود را به درستی وارد نمایید). 


انتهای پیام دانلود فایل WORD: اصول روابط همسران در سوره نساء با تأکید بر کلام امام رضا(ع)

 

مطالعه بیشتر

راهنمای خرید:
  • لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
  • همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
  • ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
  • در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.