بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی | علوم قرآن و حدیث

بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ تعداد صفحات: ۳۷؛ فرمت فایل: PDF؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ برچسبها: تکنیک های تبلیغ | فرهنگ رضوی | زمینه های تبلیغ | آداب تبلیغ | ابزارهای تبلیغ | امام رضا (ع)

عنوان کامل مقاله: بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی

مشخصات مقاله بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی :

عنوان مجله: فرهنگ رضوی؛ مجلات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث ؛ حوزه موضوعی مقاله: رشته علوم قرآن و حدیث ؛ نویسندگان: سیاوش یاری؛ مهدی اکبرنژاد؛ پیمان صالحی؛ موضوع مقاله: تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی ؛ سال انتشار: ۱۳۹۷

چکیده

مقدمه

تبلیغ، در اسلام به عنوان کامل ترین شریعت آسمانی جایگاه برجسته و ممتازی را داراست. به نحوی که قرآن کریم، ارشاد یک نفر را برابر با هدایت تمامی مردمان قرار داده است. فضیل بن یسار از امام باقر (علیه السلام) پرسید: «این عبارت خداوند: و من أحیاها کمن أحیا الناس جمیعا» چه معنایی دارد؟

حضرت فرمود: منظور کسی است که انسانی را از سوختن و غرق شدن نجات دهد. عرضه کرد: آیا شامل کسی هم می شود که انسانی را از ضلالتی نجات دهد و به راه راست هدایت کند؟ فرمود: این بزرگترین تأویل برای آن است. کلینی، ۱۳۶۲، ج۲، ص۲۱۰ ).

چنین جایگاه شریفی، در طول تاریخ، انسان های بزرگی را به سوی خویش فراخوانده و آنان عاشقانه تمام عمر خود را صرف روشن نگه داشتن چراغ هدایت الهی کردند تا کاروان های دل های مستعد را به سرمنزل توحید برسانند. علاوه بر قرآن کریم، سیره ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز به عنوان تکیه گاه جبهه توحید، مشحون از روشها و تجربه های دعوت و ترویج دین الهی است.

دوره امامت علی بن موسی الرضا(علیهم السلام) به عنوان یکی از ارزنده ترین ادوار حضور امامان معصوم (علیهما السلام) دارای شرایط خاصی بود که طی آن، فرصتی برای امام شیعه فراهم آمد که مانند آن را می توان در دوران پیامبر (صلی الله علیه وآله) و امیرمؤمنان (علیه السلام) یافت و به دلیل تعامل دوستداران پاک و خالص اهل بیت (علیهم السلام) در خطه خراسان با امام معصوم (علیه السلام) دارای نکاتی برجسته و ممتاز در واکاوی رفتار تبلیغی آن حضرت است.

امام علی بن موسی الرضا(علیهما السلام) نیز همچون سایر ائمه اطهار (علیهم السلام) در موقعیتهای گوناگون از حیات پربار خویش به نشر معارف دینی و آموزه های وحیانی پرداخته است.

بخش قابل توجهی از این تعالیم در احادیث احتجاجی آن حضرت انعکاس یافته است که شامل معارف ناب توحیدی در باب وجود خداوند و اوصاف و افعال اوست. امام (علیه السلام) به اقتضای زمان و مکان بیان حدیث و وضعیت فکری و روحی مخاطب با بهره گیری از اصول و قواعد عقلی، معارف الهی و توحیدی را در چهره ای عقل‌پذیر عرضه کرده اند؛ به گونه ای که مخاطب حقیقت جوی به راحتی آن را تصدیق می کند.

با توجه به این واقعیت که مخاطب روایات اهل بیت (علیهم السلام) تمام مردمان در تمام اعصار هستند، آگاهی از ابزارها و تکنیکهای تبلیغی آن حضرات (علیهم السلام) به مبلغان این فرصت را خواهد داد تا ضمن هدایت جامعه اسلامی به سمت سعادت حقیقی، مانع ورود افکار دین ستیز شوند.

نتیجه گیری:

در پژوهش حاضر پس از بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیکهای تبلیغ در فرهنگ رضوی، نتایج زیر حاصل گردید:

۱- برخی از فرصتها و ابزارهای مهمی که امام رضا(علیه السلام) به کمک آنها به ترویج و نشر فرهنگ اصیل اسلامی پرداخت، عبارتند از:

استفاده از زمینه مساعد پس از شهادت امام موسی کاظم (علیه السلام)، استفاده از اهرم ولایتعهدی، شرکت در جلسات مناظره ای با حضور اندیشمندان مکاتب مختلف اسلامی و غیراسلامی، استفاده از رسانه شعر و تشویق شاعران به سرایش اشعار در مظلومیت اهل بیت (علیهم السلام) و نیز استفاده از زبان دعا در شرایطی که نمی توانست به طور مستقیم پیام خود را به گیرنده برساند.

٢- امام هشتم شیعیان(علیه السلام) در راه نشر معارف الهی و دفاع از مکتب تشیع، سیره و آداب ویژه ای داشتند. یکی از شاخص های مهم الگوی رفتار ارتباطی در سیره رضوی، مخاطب شناسی است. حضرت در تبلیغ خویش همواره به سطح استعداد و میزان عقل مخاطب توجه و مبلغان را نیز به این امر سفارش می فرمود.

از دیگر ویژگی های برجسته پارادایم تبلیغ رضوی، اعطای آزادی عقیده و استناد فراوان به آیات قرآن کریم و روایات معصومان (علیهم السلام) در مواجهه با فرق اسلامی و استناد به متون مقدس سایر ادیان در مناظره با پیروان آنها بود. 

٣- با استفاده از ابزارها و فرصت هایی که برای امام رضا(علیه السلام) مهیا شد، تبلیغ آن حضرت در چند زمینه، قابل تقسیم بندی است. از جمله:

تبلیغ اعتقادی شامل ارائه برهان در اثبات وحدانیت خداوند متعال، تبلیغ جایگاه | امامت (تشیع اعتقادی)، تبلیغ آموزه های مهدوی، تربیت نسل منتظر و اجرای عملی فرایض دینی تبلیغ فرهنگی شامل پرورش نخبگان فرهنگی، مقابله با اصطکاک فرهنگی میان جهان اسلام و غرب و ترویج سبک زندگی اسلامی تبلیغ سیاسی آن حضرت بر روی بیان مشروعیت الهی امام (علیه السلام) اهمیت رهبری و زعامت امام (علیه السلام) و تلاش برای بیداری اسلامی در سایه گفتگو و ارتباط با مردم، متمرکز بود.

۴- علی بن موسی الرضا(علیهم السلام) به منظور تأثیر بیشتر در مخاطب، گفتار خویش را به انواع تکنیک های ادبی و بلاغی مزین می فرمود. توجه به آهنگ و ریتم کلمات برای انتقال کامل معنای مورد نظر، تسلسل و پیوند در بیانات طولانی حضرت، انتخاب آگاهانه کلمات معرفه و نکره و توجه او به افعالی است که برای مخاطب خود به کار می برند.

در بیانات آن حضرت، الفاظ به صورتی کاملا هماهنگ با معنا انتخاب شده است و اغلب ساختارها یا تکراری بوده یا به شکل تأکیدی آمده است. افزون بر این، گاه امام (علیه السلام) به اقتضای حال مخاطب، مطالب را به صورت کوتاه و پرمعنایا طولانی اما مفید بیان می کردند.

در پایان باید گفت، امام علی بن موسی الرضا(علیهما السلام) نیز همچون سایر ائمه (علیهم السلام) در موقعیت های گوناگون از حیات پربار خویش به نشر معارف دینی و آموزه های وحیانی پرداخته است. با توجه به این واقعیت که مخاطب قرآن و روایات اهل بیت (علیهم السلام) تمام مردمان در همه اعصار هستند، روایات احتجاجی رضوی، همچون سایر آموزه‌های حدیثی می تواند برای انسان معاصر، درس آموز، راهگشا و الهام بخش باشد.

مقالات مرتبط با موضوع(برای دانلود روی عنوان مقالات کلیک نمایید):

روش های تبلیغی امام رضا 

واکاوی سیاست‌ گذاری فرهنگی در سیره امام رضا

اقتباس‌ ها و استنادهای قرآنی امام رضا (ع) در حدیث امامت

نگرشی به وحدت و تقریب مذاهب در سیره و گفتار امام رضا

تحلیل روش‌ های آموزشی امام رضا (ع) با تکیه بر مسند الامام الرضا

تحلیل گفتمان ادیان در مناظره امام رضا (ع) با علمای دین مسیح و یهود

مطالعه عزیمت امام رضا (ع) به خراسان در چارچوب اصل هجرت تمدن‌ ساز

تحلیل گفتمان مناظره‌ ها و مجادله‌ های حضرت رضا (ع) با دگرهای گفتمانی

روش‌ شناسی استدلال‌ های امام رضا (ع) به آیات ولایت در مناظره با علمای مرو

تعاملات اجتماعی مطلوب در آموزه های امام رضا (ع) با تاکید بر نامه حضرت به عبدالعظیم حسنی

واژگان پرتکرار مقاله: تکنیک های تبلیغ | فرهنگ رضوی | زمینه های تبلیغ | آداب تبلیغ | ابزارهای تبلیغ | روش‌های تبلیغ | شیوه‌های تبلیغ  | امام رضا (ع) 

عناوین مشابه با عنوان بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی:

بررسی شیوه‌ها و روش های تبلیغی امام رضا(ع) 

بررسی زمینه‌ها و  آداب تبلیغی امام رضا(ع) 

بررسی تکنیک های تبلیغی امام رضا(ع) 

بررسی ابزارهای تبلیغی امام رضا(ع) 

مطالعه بیشتر