نشانه‌ شناسی و تحلیل فرامتنی برخی از کنایات نهج‌ البلاغه

نویسنده
تاریخ انتشار
۱۴ تیر ۱۳۹۷
تعداد بازدید
753 بازدید
رایگان

عنوان مقاله: نشانه‌ شناسی و تحلیل فرامتنی برخی از کنایات نهج‌ البلاغه

.

نویسنده: عباس اقبالی

.

سال انتشار: ۱۳۹۶    سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

واژه‌های کلیدی: کنایه، نفرین، فرامتنی، ثَکلَتک أمُّک، لله أبوهُم.

.

چکیده

در زبان معیار و کلام روزمره، تعبیراتی به‌کار می‌رود که مدلول کلماتش فراتر از معنای ظاهری آن‌هاست؛ تعبیراتی که به‌سبب فقدان قرینه بازدارنده، معنای لازمی آن‌ها اراده می‌شود و کنایه نام دارند. پی بردن به مفهوم این قبیل تعابیر، مستلزم عرضۀ دال یا نشانه‌های زبانی آنها، بر مبانی و اصول سیمیولوژیک یا نشانه‌شناسی و تحلیل فرامتنی آن‌هاست. ازاین‌رو در عرصه حدیث‌ پژوهی، دربارۀ تعابیری از قبیل «رفقا بالقواریر» در حدیث نبوی و «سدلتُ دونها ثوبا» در خطبۀ امیر مومنان که صبغه کنایی دارند، نمی‌توان به معنای ظاهر الفاظ آن‌ها بسنده کرد.

در این جستار، با روش توصیفی ـ استنتاجی، به بررسی و تحلیل فرامتنی تعابیر کنایی، «لِلّهِ أبُوهُم»، «هَبَلَتهُمُ الهبُولُ» و «ثَکِلَتک أُمُّک» که در متون روایی و خطب نهج‌ البلاغه پر بسامدند پرداخته می‌شود. بدین منظور، پیشینه و زمینۀ کاربرد آن‌ها در فرهنگ و ادب جاهلی و صدر اسلام تبیین شده و با ملاحظۀ شخصیت کاربران آن‌ها، معلوم شده که برخلاف آنچه مشهور است، این قبیل تعبیرات، کنایاتی از نوع تعریض هستند و در اکثر موارد، معنای لفظی این عبارات که نفرین باشد مراد نیست بلکه اظهار تعجب، شگفتی و البته گاهی نکوهش، از مفاهیم نهفتۀ این تعبیرات و مراد کاربر آن‌هاست.

حضرت علی

مطالعه بیشتر

راهنمای خرید:
  • لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
  • همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
  • ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
  • در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.