نویسنده: علی نجف زاده

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

شیراز یکی از شهرهای مهم مذهبی ایران است و این اهمیت به دلیل وجود مقبره شاهچراغ احمد بن موسی(ع) برادر امام رضا(ع) است. این مقبره از لحاظ معماری چند قرن سابقه دارد. طی دو قرن اخیر چند بار گنبد شاهچراغ آسیب دید که مرمت و بازسازی شد و اکنون به یکی از مهم ترین مجموعه‌های زیارتی شیعیان تبدیل شده است. مرمت گنبد و بارگاه شاهچراغ به شکل کنونی آن در دوره پهلوی و با همکاری آستان قدس انجام گرفت؛ موضوعی که تاکنون در پژوهش‌ها هنر و معماری به آن توجه نشده است.

اسناد و مدارک موجود ابعاد بیشتری از چگونگی شروع همکاری آستان قدس در دوره نیابت تولیت فخرالدین شادمان، سید جلال الدین تهرانی، محمد مهران، امیر عزیزی، باتمانقلیچ و پیرنیا طی سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۸هجری شمسی نشان می‌دهند که در تحقیقات و پژوهش‌ های فارس شناسی به کلی نادیده گرفته شده‌اند. در این مقاله با تکیه بر اسناد منتشر نشده آستان قدس و روزنامه‌های چاپ مشهد و شیراز در آن دوره، علل و چگونگی همکاری آستان قدس در تعمیرات و بازسازی گنبد شاهچراغ، سیاست‌ ها و فعالیت‌ های هرکدام از نایب التولیه‌ها، هزینه‌ های صرف شده در تعمیرات، تاثیرات هنری و معماری مشهد و اصفهان بر گنبد و مجموعه شاهچراغ بررسی می شود.

واژگان کلیدی: مجموعه شاهچراغ ؛ آستان قدس ؛ معماری ؛ کاشی‌ کاری

مهمترین مباحث مطرح شده در مقاله:

ضرورت بازسازی گنبد شاهچراغ

طرح گنبد شاهچراغ

شروع بازسازی آستان قدس رضوی در بازسازی گنبد شاهچراغ

گنبد طلا یا گنبد کاشی

طرح های کاشی کاری شاهچراغ

کاشی کاری گنبد شاهچراغ

تعمیرات کاشی گنبد شاهچراغ

کمک آستان قدس به طرح توسعه مجموعه شاهچراغ