جریان‌ شناسی و آسیب‌ شناسی تفسیر تطبیقی در سده‌ های چهارم تا ششم هجری

آسیب‌ شناسی تفسیر تطبیقی

عنوان>جریان‌‌شناسی و آسیب‌ شناسی تفسیر تطبیقی در سده‌‌های چهارم تا ششم هجری

موضوع: آسیب‌ شناسی تفسیر تطبیقی

چکیده

 مطالعات تطبیقی از اتفاقات خجسته‌ای است که در دوره معاصر، علوم انسانی را در نقطه عزیمت برای پیشرفت چشمگیر قرار داده‌است. دانش‌های دینی و از جمله، تفسیر قرآن نیز می‌تواند یکی از جلوه‌های این گونه مطالعات باشد. اندیشه خاص مذهبی مفسران سبب تولید فرآورده‌های تفسیری متفاوت شده، به طوری که تأثیر دو مکتب تشیع و تسنن بر تفسیر برخی آیات، به‌ویژه آیات کلامی و فقهی، انکارناپذیر است. کاربست رویکرد تطبیقی در تفسیر این دسته از آیات، ضمن آنکه به شفافیت آرای تفسیری فریقین می‌انجامد، باعث رشد و بالندگی دانش تفسیر و گزینش آرای قوی‌تر از سوی مفسران نیز خواهد شد.

پژوهش حاضر درصدد است تا پیدایش رویکرد تطبیقی در تفسیر و نیز سیر تحول آن را با مطالعه اهم تفاسیر اجتهادی فریقین در سده‌های چهارم، پنجم و ششم به انجام رساند. در این مقاله، برخی از آیاتی که بیش از دیگر آیات، معرکه آرای فقهی یا کلامی شیعه و اهل سنت بوده‌اند، انتخاب کرده‌ایم و دیدگاه مفسران یک مذهب در برخورد با آرای تفسیری مذهب دیگر ارزیابی نموده‌ایم. نگارندگان این مقاله درصدد هستند بدین پرسش پاسخ دهند که رویکرد تطبیقی در تفاسیر مورد بررسی چه ویژگی‌هایی دارد و هر یک از مفسران به آرای مخالف مذهب خود چگونه نگریسته‌است و با چه معیارهایی به طرح و نقد این آرا پرداخته‌است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که همزمان با رشد و توسعه دو دانش کلام و فقه در سده‌های میانی، رویکرد تطبیقی شیعی‌ـ سنی به تفاسیر اجتهادی راه یافته‌ است و در هر دو مکتب، سیری تکاملی داشته‌است و مفسران بعدی نقاط ضعف مفسران قبلی را جبران کرده‌اند. نمونه‌هایی که در این تحقیق بررسی شده‌اند، حاوی نکاتی است که نقاط قوت و ضعف در تفسیر تطبیقی را نشان می‌دهد که این امر می‌تواند چراغ راهی برای مفسران و نیز نقطه عزیمت خوبی برای دانش تفسیر به شمار آید.

کلیدواژه‌ها: تفسیر تطبیقی؛ تفسیر مقارن؛ تفسیر مقایسه‌ای؛ روش‌ های تفسیری؛ رویکردهای تفسیری؛ تاریخ تفسیر؛ تفسیر فریقین

.

مشخصات مقاله: سال انتشار: ۱۳۹۷؛ نویسندگان: محمدکاظم شاکر؛ انسیه عسگری

رده مجله: مقالات علمی ترویجیعلوم قرآن و حدیث ؛ رویکرد مقاله: تفسیر قرآن

 موضوع: آسیب‌ شناسی تفسیر تطبیقی

.

مقالات مرتبط با موضوع آسیب‌ شناسی تفسیر تطبیقی در پایگاه معارف نت:

ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی

تفسیر تطبیقی: معنایابی و گونه شناسی

جهت دسترسی به مقالات مرتبط با موضوع، روی عنوان مقاله مورد نظر کلیک نمایید.

مطالعه بیشتر