عنوان مقاله: اثبات بطن قرآن در پرتو آیه «ما فرطنا فی الکتاب من شیء»

.

نویسنده: سید حسین شفیعی دارابی

.

سال انتشار: ۱۳۹۶        سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

واژگان کلیدی: آیه ۳۸ انعام ، بطن قرآن ، معارف باطنی آیات.

.

چکیده

بهترین دلیل گره‌گشا در جهت اثبات وجود «بطن» برای آیات قرآن کریم، دلیل قرآنی است. بر این اساس از دیرباز، برخی از دانشوران قرآنی از مفاد پاره‌ای از آیات شریفه در جهت یادشده استفاده نموده‌ اند. گرچه آیه‌ ای که مستقیم و با صراحت حکایتگر وجود بطن برای آیات قرآن کریم باشد، وجود ندارد، اما فراز «ما فرطنا فی الکتاب من شیء» در آیه ۳۸ سوره انعام و دیگر آیات، به ضمیمه برخی از مقدمات، حکایت از این دارد که معارف قرآن، منحصر در معارف برآمده از ظاهر آیات نیست.

در این مقاله پس از بیان نظرات جمعی از مفسّران فریقین؛ به‌ویژه مفسران شیعه نظیر علامه طباطبایی ، جوادی آملی و مصباح یزدی چنین نتیجه گرفته شد که: دلالت جمله «ما فرطنا فی الکتاب من شیء» بر آمیخته بودن لایه ظاهری آیات قرآن با لایه باطنی، امری حتمی و ضروری خواهد بود؛ در غیر این صورت، مفاد عام مستفاد از این جمله، دچار آسیب می‌شود و درستی مدلول ظاهری آن با مشکل مواجه می‌گردد و نیازمند به توجیه خواهد بود؛ البته نوع دلالت مذکور، مطابقی یا التزامی نخواهد بود، بلکه از نوع دلالت «اشاره‌ ای» است.

معارف نت