ارزیابی نظریه زبان‌ شناختی نصر حامد ابوزید درباره قرآن

نویسندگان:

محمدباقر عامری‌نیا ؛ عباسعلی فراهتی

غیروحیانی بودن الفاظ قرآن کریم نظریه‌ ای است که برخی روشنفکران معاصر و در رأس آنها، نصر حامد ابوزید ، بدان پرداخته‌ اند.

سال انتشار: ۱۳۹۴

سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه‌ها: وحى قرآنى ؛ وحى لفظى ؛ نزول معنایى ؛ نصر حامد ابوزید

.

چکیده

غیروحیانی بودن الفاظ قرآن کریم نظریه‌ ای است که برخی روشنفکران معاصر و در رأس آنها، نصر حامد ابوزید، بدان پرداخته‌اند. نظریه حامد ابوزید در این باره با استناد به آیات ۱۹۳ و ۱۹۴ سوره شعراء ، مساله تعدد قرائات، حدیث نزول قرآن بر هفت حرف، داستان عبدالله ابن ابی‌ سرح و نظریه کلام نفسی ساخته و پرداخته شده ‌است. در مطالعه پیش رو ضمن اشاره به سابقه تاریخی این دیدگاه، کوشیده‌ایم با استنتاجات تفسیری و کلامی نشان دهیم که خوانش نصر حامد ابوزید از این مسائل وافی به مقصود نیست. خوانش ناقص و تفسیر یک ‌سویه آیات، عدم توجه به تاریخ تعدد قرائات و مواجهه گزینشی با نقل‌های تاریخی در این‌باره، قرائت خاص از حدیث هفت حرف و استناد به داستان مجعول ابن ابی-سرح، برخی از مشکلات نظریه وی درباره وحی قرآنی است. خوانشی دیگرگون از این مسائل، نه تنها به اثبات نظریه غیرلفظی بودن وحی قرآنی، که به اثبات نظریه معارض آن می‌انجامد که در این مطالعه مورد توجه واقع است.