اعتبارسنجی اسنادی نامه علل‌ الاحکام امام رضا (ع) با تاکید بر تحلیل وثاقت محمد بن سنان

اعتبارسنجی اسنادی نامه علل‌ الاحکام امام رضا (ع) با تاکید بر تحلیل وثاقت محمد بن سنان

.

نویسندگان: محمدرضا نایینی منوچهری؛ محمد حکیم

.

سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

نامه‌ نگاری امام رضا(ع) در پاسخ به سؤالات محمد بن سنان زاهری(م.۲۲۰ق)، پیرامونِ تبیین علل احکام و شرایع، دارای اسناد متعدّدی است که در کتاب‌های عیون اخبار الرضا(ع) و من لایحضره الفقیه مطرح شده‌اند. این اسناد و طرق، در نگرش ابتدایی و محضِ رجالی، به دلیل ضعف راویان، غیر معتبر و ضعیف به نظر می‌آیند؛ علاوه بر ضعف طُرُق، احتمال جعل مکاتبه به‌ وسیلۀ خودِ محمد بن سنان نیز مطرح است. در این پژوهش، به ارزیابیِ انتقادیِ ضعف طُرُق این مکاتبه پرداخته شده و وثاقت راویان و اعتبار این اسناد، اثبات گردیده است.

احتمال جعل مکاتبه به‌وسیله محمد بن سنان نیز با ثبوت بسیاری از مضامین مکاتبه با عین الفاظ، و یا عبارات قریب به الفاظ در سایر روایات اهل بیت(ع)، و نیز نقل این مکاتبه توسّط محدثان آگاه به احوال محمد بن سنان، دفع می‌شود. پس از اثبات اعتبار مکاتبه، بر اساس سیره عقلاییه، که بر اجتناب از گفتگو و یا نامه‌ نگاری مفصّل با شخصی غیر قابل اعتماد و مشهور به کذب، در مسائل مهم و اثرگذار مانند تبیینِ علل و فلسفه احکام استقرار یافته است، این مکاتبه مفصّل و مهم، کاشف از اعتماد امام(ع) به این راوی دانسته شده، و وی در شمارِ ثقات اصحاب امامیّه پذیرفته می‌شود.

واژگان کلیدی: امام رضا(ع)؛ محمد بن سنان زاهری؛ مکاتبه(نامه نگاری)؛ علل احکام

 .

عنوان مقاله [English]

Validation of Chains of Imam Reza’s ilal ol-ahkam(causes of rules) letter with an emphasis on reliability analysis of Mohammad Ibn Sanan

.

چکیده [English]

Imam reza’s correspondence in response to questions of Mohammad ibn Sanan al-zaheri about the explaining the causes of ordinances and laws has several chains that have raised in Uyun akhbar al-reza and Man la yahzoroho al-faqih books. These chains in basic and pure Rejali attitudes, due to weak narrators, seem to be invalid and weak, in addition to the weakness of the chains, the possibility of forgery correspondence by Mohammad ibn Sanan is also been raised.

In this study, the critical assessment of weaknesses of the correspondence chains been discussed and reliability of narrators and the validity of these chains has been proved. The possibility of forging correspondence by Mohammad bin Sanan is also been rejected through conform with many of correspondence concepts with the same words and with phrases close to words in other ahl al-bayt traditions as well as the quotation of the correspondence by traditionists aware of the conditions of Mohammad ibn Sanan.

After proving the validity of correspondence in rational manner that is based on avoiding the detailed conversations or correspondence on important and effective issues like explanation for causes and philosophy of Islamic rulings with an unreliable person and who are reputed to lie, this detailed and important correspondence is considered the discoverer of Imam confidence to this narrator and he accepted as a reliable narrator to the Shiite companions.

کلیدواژه‌ها [English]

Imam Reza, Mohammad Ibn Sanan Zaheri, Correspondence, Reasons of provisions, Authentic

.

مطالعه بیشتر