انواع روابط بینامتنیت در مطالعه­ نقایض جریر و اخطل با قرآن کریم

انواع روابط بینامتنیت در مطالعه­ نقایض جریر و اخطل

نویسندگان: حمید متولی زاده نائینی ؛ رضا افخمی عقدا

چکیده

براساس نظریه بینامتنیت، شاهد برخی متون شعری در دوره اموی هستیم که توجّه بی‌نظیری به متون دینی مخصوصاً قرآن کریم داشته‌اند؛ از جمله این اشعار، نقایض جریر و اخطل است که ابوتمام در کتاب « نقایض جریر و الاخطل » به جمع آوری آن اقدام کرده است.

این پژوهش با هدف بررسی انواع روابط بینامتنی در مطالعه‌ی نقایض جریر و اخطل انجام شده است و با روش تحلیلی- توصیفی و با بررسی بیش از ۸۴۰ بیت در قالب ۲۰ قصیده یعنی(تمام اشعار نقایض) دریافته می‌شود که روابط بینامتنی قرآنی در نقایض جریر و اخطل به صورت اجترار، امتصاص و حوار به شکل آگاهانه رخ داده است و تأثیر هر دو شاعر از قرآن بیشتر منحصر به واژگان و عبارت‌های قرآنی است که جریر در این عرصه بر اخطل مقدّم است.

واژگان کلیدی: نقائض. جریر. اخطل. بینامتنیت. قرآن

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

Types of Qur’anic Intertextuality in the Study of Naghayez Jarir va al-Akhtal

چکیده [English]

Within the theory of intertextuality, we can notice the existence of some poetic texts in the Umayyad period that paid unparalleled attention to religious texts especially the Holy Qur’an. Among such texts is Naghayez Jarir va al-Akhtal that was compiled by Abu Tammam in his book under the title of Naghayez Jarir va al-Akhtal.

The present descriptive-analytical study aimed at analyzing different types of intertextuality relationships in more than 840 couplets in the form of 20 odes (inclusive of all poems in Naghayez).

The results indicated that the Qur’anic intertextuality relationships in Naghayez Jarir va al-Akhtal have consciously occurred in the form of ijtirar, imtisas and havar (conversation) and the influence of the Qur’an on the two poets was mostly confined to Qur’anic terms and expressions, while Jarir leads al-Akhtal.

کلیدواژه‌ها [English]

Naghayez, Jarir, al-Akhtal, intertextuality, the Qur’an