بازتاب مفاهیم قرآنی پاداش و کیفر اعمال در شاهنامه

بازتاب مفاهیم قرآنی پاداش و کیفر اعمال در شاهنامه
.
نویسندگان: 

رضا شجری ؛ حمیدرضا جوادی نوش آبادی 

سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه‌ها: قرآن ؛ روایات ؛ پاداش ؛ کیفر؛ شاهنامه ؛ فردوسی

.

چکیده

جهان هستی، جهان مکافات است و هر عمل انسان عکس العملی در دنیا و آخرت دارد. پاداش و کیفر از موضوعات مهم متون دینی است و در تمام ادیان الهی به طرق و گونه‌های مختلف مطرح گردیده است، در هیچ کتاب آسمانی نیست که از پاداش و کیفر اعمال سخن به میان نیامده باشد، تنها وجه تمایز آن در شیوۀ بیان و نوع پاداش و کیفر و زمان و مکان است.

قرآنبارها در سور و آیات گوناگون به ویژه ضمن بیان احوال و رفتار گذشتگان و تمثیل نیکوکاران و بدکاران ، به پاداش و عقوبت دنیوی و اخروی آن‌ها اشاره کرده است. احادیث و روایات معصومین (ع) نیز در این زمینه به قدری است که می توان با استفاده از آن‌ها به تبیین و تحلیل بیشتر و جزئی‌تری از موضوع دست یافت. فردوسی به عنوان یک شاعر حکیم و آشنا با متون اسلامی و زرتشتی، با به دست آوردن آگاهی از سرگذشت پیشینیان و مشاهده ناکامی بیدادگران و کامیابی دادجویان، این موضوع اخلاقی را با زبان‌ها و بیان‌های گوناگون در قالب حکمت ها و آموزه های اخلاقی بیان کرده است.

مقالۀ حاضر به بررسی موضوع پاداش و کیفر در شاهنامه اختصاص دارد و می‌کوشد جوانب گوناگون دیدگاه فردوسی را دربارۀ این موضوع مورد مطالعه قرار دهد. از آن جا که شاهنامه رفتار پادشاهان گذشته را روایت می کند نگاه فردوسی بیشتر بر بیان رفتار‌هایی است که سازگاری بیشتری با این طبقه اجتماعی دارد و نیکو‌کاری یا کج‌رفتاری آن ها می‌تواند تأثیر شایسته و یا زیان‌بار ی در جامعه ایجاد کند.

.

رویکرد مقاله: قرآن و ادبیات فارسی

.
عنوان مقاله [English]

Qur’anic Concepts of Reward and Punishment of Deeds in the Shahnameh

.

نویسندگان [English]

Reza Shajari1؛ Hamid Reza Javadi Nooshabdi2

.

چکیده [English]

The world of being is the world of punishment, and every action has a reaction both in this world and in the hereafter. Reward and punishment are important subjects in scriptures, mentioned in a variety of ways in all religions. However, the distinction goes to the way this topic has been expressed, the type of reward and punishment as well as their bestowal/infliction time and place.

The Holy Qur’an has repeatedly mentioned, in different Surahs and Ayas, the reward and punishment in this and in the other worlds, through narrating stories and deeds of those living in the past and mentioning the righteous and the evil-doers. Additionally, ahahith and Islamic narratives from the Infallibles (PBUT) are frequent enough that one can find a more thorough explanation and analysis of the topic using them.

As a wise poet familiar with Islamic and Zoroastrian texts, and through finding about the stories of predecessors and observing the failure of the cruel and the victory of the justice-seeker, Ferdowsi has touched on this moral issue in different manners and statements in the form of maxims and moral teachings.

The present article studies punishment and reward in the Shahnameh, trying to look at different aspects of Ferdowsi’s view on the topic. Since the Shahnameh narrates kings’ demeanor, Ferdowsi focuses on stating conducts befitting this social class, whose righteousness or evil-doing can affect the society positively or negatively.

کلیدواژه‌ها [English]

Punishment, reward, Qur’an, Mazdak literature, Ferdowsi

مطالعه بیشتر