بررسی تحول روانی انسان از منظر معارف اسلامی با تاکید بر نهج البلاغه

.

چکیده

تحول روانی یکی از مسائل مهم روان‌شناسی است. امروزه علمی‌ به­نام روانشناسی ژنتیک به ­عنوان یکی از شاخه‌­های روان‌شناسی تجربی، به ­مبحث تحول روانی می‌پردازد؛ اما در معارف اسلامی به­ویژه نهج البلاغه، به این موضوع به‌ طور جدی تأکید شده است. البته از آن‌جا که معارف اسلامی، برخلاف دانش‌های تجربی، نگاه مادی به روان انسان ندارد، نظام تحولی آن نیز به­سان نظام­های تحولی مبتنی بر علوم آزمایشگاهی نیست. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به ماهیت روان انسان و تحول روانی، از منظر معارف اسلامی به­ ویژه نهج البلاغه پرداخته است.

از منظر این معارف، روان انسان متشکل از دو ساحت جوهری و روحانی است. بدین‌ ترتیب، تحول روانی هم در این دو ساحت مطرح می‌شود. تحول در ساحت جوهری، به سه حالت قابل تصوّر است: تحول در اصل ساحت جوهری، تحول در ویژگی‌های ذاتی آن و تحول در ویژگی‌های فطری آن. براساس معارف اسلامی، به ­ویژه نهج البلاغه، تحول روانی در حالت اول و دوم ممکن نیست، اما در برخی از اقسام حالت سوم امکان­پذیر است. بر همین اساس، تحول در ساحت روحانی نیز امکان­پذیر است و به چهار نوع تحول تقسیم می‌شود: انضمامی، تکاملی، انفکاکی و تناقصی.

واژگان کلیدی: ماهیت تحول روانی ؛ تحول روانی ؛ انواع تحول؛ تحول جوهری؛ تحول روحانی؛ نهج‌البلاغه

.

موضوع مقاله: تحول روانی انسان از منظر معارف اسلامی

مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ رده مقاله: مقالات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث

.

مشخصات نویسندگان مقاله تحول روانی انسان از منظر معارف اسلامی:

حسن رضایی هفتادر؛ دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران

صفر نصیریان؛ دانش‌آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی پردیس فارابی دانشگاه تهران

باقر ریاحی مهر؛ دانشجوی دکتری قرآن و مستشرقین جامعه المصطفی العالمیه

مهمترین مباحث مطرح شده در مقاله تحول روانی انسان در نهج البلاغه:

ماهیت روان انسان

انواع تحول روانی :

• تحول جوهری
• تحول در اصل ساحت جوهری
• تحول در ویژگی‌های ذاتی
• تحول در ویژگی‌های فطری

تحول روحانی

• انضمام ابعاد روح
• تکامل کیفی ابعاد روح
• انفکاک ابعاد روح
• تناقض ابعاد روح

دسترسی به هزاران مقاله در زمینه‌های علوم قرآن و حدیث، علوم قرآنی، الهیات و معارف اسلامی در پایگاه معارف نت.