بررسی تطبیقی دیدگاه آیت الله معرفت و آلوسی درباره آیات مشیت و اراده الهی

بررسی تطبیقی دیدگاه آیت الله معرفت و آلوسی درباره آیات مشیت و اراده الهی

.
نویسندگان:

عزت الله مولایی نیا ؛ نرگس قاسمی 

سال انتشار: ۱۳۹۶ ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه ها: 

اراده و مشیت الهی ؛ هدایت و ضلالت ؛ آیت الله معرفت ؛ آلوسی ؛ حکمت الهی ؛ تفسیر روح المعانی

.

چکیده

آیات مشتمل بر اراده و مشیت الهی به سبب تفاوت ظاهری، دست مایه اختلافات کلامی شده است. مفسران اشعری این آیات را اثباتگر جبر دانسته اند. در مقابل، مفسران امامیه گستردگی اراده و مشیت الهی را نافی اختیار نمی‌دانند. آیت الله معرفت نیز در آثار خویش به بررسی این آیات پرداخته است. ایشان واژه «مشیت» را در قرآن اصطلاحی خاص و برخاسته از حکمت دانسته و بر مبنای همین دیدگاه بسیاری از آیات مشیت و اراده الهی را تفسیر نموده است. آلوسی، مفسر اشعری مسلک، نیز در بسیاری از آیات مربوط به مشیت از حکمت الهی و اختیار انسان سخن گفته است. این مقاله، جستاری تطبیقی میان دیدگاه ایشان با توجه به آثارشان و دیدگاه آلوسی برای دست‌یابی به نقاط تطابق و تفارق نگرش و رویکرد این دو مفسر پیرامون این آیات است و در ابعاد زبان شناسی، کلامی و روش تفسیری به تطبیق آراء تفسیری دو مفسر و نقد دیدگاه‌های آلوسی پرداخته است.

.
عنوان مقاله [English]

A Comparative Review of Ayatollah Ma’refat and Alusi’s View about the Verses of Divine Providence and Will

.

نویسندگان [English]

azzatallah Molaeeniya1؛ narges ghasemi firooz Abadi2

.
چکیده [English]

The verses including divine providence and will have caused theological disputes due to their external differences. Ash’arite commentators regard these verses as proof of determination. One the contrary, Imamiyyah commentators believe that the extensiveness of divine providence and will does not negate free will. In his works, Ayatollah Ma’refat has scrutinized these verses. He regards the term “providence” mentioned in the Holy Quran as a special term resulted from divine wisdom, and interprets most of the verses related to divine providence and will accordingly.

Alusi, an Ash’arite commentator, has also referred to divine wisdom and man’s free will in his commentaries of most verses related to divine providence. Given their works, the present paper compares their views in order to find their similar and different views and approaches in this regard. It also compares their exegetic views in the dimensions of linguistics, theology, and exegetic method, and criticizes Alusi’s views.

کلیدواژه ها [English]

divine providence and will, guidance and astray, Ayatollah Ma’refat, Alusi, divine wisdom, Rooh Al-Ma’ani Commentary

مطالعه بیشتر