بررسی تطبیقی رویت خدا در تفسیر شیخ طوسی و تفسیر ماتریدی

بررسی تطبیقی رویت خدا در تفسیر شیخ طوسی و تفسیر ماتریدی

.
نویسندگان: 

غلامحسین اعرابی ؛ سعید زعفرانی زاده  

سال انتشار: ۱۳۹۶؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه ها: رویت الهی ؛ صفات خبری ؛ شیخ طوسی ؛ تفسیر تبیان ؛ ابومنصور ماتریدی ؛ تاویلات اهل السنه

چکیده

در چند آیه قرآن کریم از رؤیت خداوند و نیز از نظر کردن در قیامت به خدا سخن به میان آمده است. مجسمه و مشبهه خداوند را همچون آدمیان دارای جسم و اعضا و جوارح می‌پنداشتند و تعابیری نظیر «وجه الله» و «ید الله» را که در برخی آیات قرآن دربارۀ خدا به کار رفته است، به معنای ظاهری آنها حمل می کردند. در مقابل، معتزله و امامیه بر آن بودند که ذات باری نه جسم و جهت دارد و نه دیده می‌شود. در این مقاله، رویت الهی با روش تطبیقی دیدگاه دو مفسر و متکلم یعنی شیخ طوسی (ت۴۶۰ق) صاحب تفسیر التیبان و ابومنصور ماتریدی (ت۳۳۳ق) بنیادگذار فرقه ماتریدیه و مؤلف «تاویلات اهل السنه» بررسی شده است.

شیخ طوسی همچون دیگر علمای شیعه و به تبعیت از احادیث و ارشادات ائمه معصومین (ع) رؤیت خداوند را چه در دنیا و چه در آخرت نپذیرفته و آن را منافی با توحید دانسته و استدلال‌ هایی نیز برای آن آورده است. در مقابل، ماتریدی اگرچه در مباحث توحیدی تنزیه‌گراست، اما در زمینۀ رؤیت الهی به ظاهر برخی آیات و روایات تمسک کرده و رویت خداوند در قیامت را پذیرفته و معتقد است که مومنان، خدا را در قیامت رؤیت خواهند کرد. البته به نظر او، کیفیت این رؤیت مشخص نیست و اصطلاحاً این رؤیت بلا کیف است. آنچه ماتریدی نفی کرده، ادراک خداوند و احاطه بر اوست و نه رویت الهی.

.

عنوان مقاله [English]

A Comparative Review of Visual Perception and Vision of God in Sheikh Tusi’s Tebyan Commentary and Maturidi’s Ta’wilat Ahl-Al-Sunna Commentary

.

نویسندگان [English]

golamhossein arabi1؛ saeed zaferani zadeh2

.

چکیده [English]

Several Quranic verses mention the vision and seeing God on the Resurrection. Corporealists and anthropomorphists regarded God as man having body, its parts and organs, and interpreted such phrases as “God’s Face” and “God’s Hand” mentioned in some Quranic verses as having outward meanings. On the contrary, Mu’tazilites and Imamiyyah believe that Essence of Creator has no body and dimension, and cannot be seen. The present paper reviews the concept of divine vision through comparing the views of two interpreters and theologians, i.e. Sheikh Tusi (b.460 AH), the author of Al-Tebyan Commentary and Abu Mansur Maturidi (b.333 AH), the founder of Maturidism and the author of “Ta’wilat Ahl-Al-Sunna (Sunni Esoteric Exegeses)”.

Like other Shia scholars and adhering to hadiths and infallible Imams’ guidance, Sheikh Tusi did not accept divine vision, believed that divine vision, whether in the world or hereafter, negates monotheism, and provided some arguments for it. On the contrary, Maturidi appealed to some hadiths and outward meaning of some Quranic verses in terms of divine vision, accepted divine vision on resurrection day, and argued that believers will vision God on that day, although he believed in incorporeality of God in terms of monotheistic issues. No doubt, he did not specify the quality of such vision which is so-called without howness. He negated the perception and comprehension of God, not divine vision.

کلیدواژه ها [English]

divine vision, testified attributes, Sheikh Tusi, Al-Tebyan Commentary, Abu Mansur Maturidi, Ta’wilat Ahl Sunna (Sunni esoteric

مطالعه بیشتر