بررسی دیدگاه‌ ها درباره کیستی خلیفه و مستخلف‌ عنه در عبارت «انی جاعل فی الارض خلیفه»

بررسی دیدگاه‌ ها درباره کیستی خلیفه و مستخلف‌ عنه در عبارت «انی جاعل فی الارض خلیفه»
.
نویسندگان

عسگر دیرباز ؛ حسین مطلبی کربکندی 

سال انتشار: ۱۳۹۶ ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه ها: خلیفه ؛ مستخلف‌ عنه ؛ خداوند ؛ انسان ؛ ملائکه .

.
چکیده

عبارت «انی جاعل فی الارض خلیفه» از آیه ۳۰ سوره بقره از عبارات پرکاربرد و چالشی در تاریخ علوم اسلامی به شمار می‌رود. دیدگاه‌های مختلفی دربارۀ کیستی خلیفه و مستخلف‌ عنه از سوی مفسرین، متکلمین، عرفا و فلاسفه طرح شده است. در این پژوهش تلاش می‌شود، ضمن تحلیل و بررسی این دیدگاه‌ها، نظریه صحیح بازشناخته شود. به این منظور، پس از بررسی کلی چیستی خلیفه و مستخلف‌ عنه، نخست احصاء جامعی از نظریات مختلف مطرح‌ شده، صورت گرفته، سپس میان این دیدگاه‌ ها بر مبنای تحلیل متن آیه مورد بحث و روایات مربوط داوری شده است. ابتدا مستخلف‌ عنه بررسی شده و از تحلیل خود آیه و روایات مربوط چنین نتیجه گرفته شده است که مستخلف‌ عنه در این آیه، خداوند متعال است. سپس، با توجه به نتیجه مذکور، احتمالات ممکن بررسی شده و نشان داده‌شده است که تنها حالت مقبول این است که خلیفۀ خدا، مصادیق ویژه ای داشته باشد و منصوب خداوند متعال باشند.

.

عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Views about the Identity of God’s Viceroy and the Succeeded One in the Phrase “I am about to place a viceroy in the Earth”

نویسندگان [English]

askar dirbaz1؛ Hossein motallebi Korbekandi2
.

چکیده [English]

The phrase “I am about to place a viceroy in the earth” as a part of the verse 30 in Surah Baqarah (The Cow) is regarded one of the most used and challenging phrases in the history of Islamic sciences. Commentators, theologians, mystics and philosophers have expressed different views about the identity of viceroy and the succeeded one. The present paper seeks to review and analyze these views in order to identify the correct ones.

To this end, it provides a general review on the identity of viceroy and the succeeded one, enumerates and describes different proposed views comprehensively, and judges them based on the analysis of the context of relevant verse and hadiths. It first reviews the concept of the succeeded one and concludes from the analysis of the relevant verse and hadiths that the succeeded one mentioned in the verse is the Most High God. Then it examines possible probabilities and proves that the only accepted probability is that God’s viceroy should have special referents and appointed by God.

کلیدواژه ها [English]

viceroy, the succeeded one, God, man, angels

مطالعه بیشتر