بررسی دیدگاه مفسران مسلمان و قرآن‌ پژوهان غربی راجع به معنای «فرقان» در قرآن

نویسندگان:

فرد ام. دانر  ؛ محمدحسین محمدپور

سال انتشار: ۱۳۹۴

سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه‌ها: فرقان ؛ تفاسیر ؛ غربیان ؛ پورقانا (=نجات) ؛ پوقدانا (=فرمان)

.

چکیده

در متن قرآن کریم واژه‌های پیچیده‌ای وجود دارد که هر کدام در بافت‌های مختلفی به‌کار رفته‌اند. یکی از آنها «فرقان» است. مفسرّان مسلمان متقدم و متأخر کوشیده‌اند با مسلّم گرفتن منشأ عربی این واژه، برای آن معانی گوناگونی مانند کتاب، تورات، انجیل و تمایز میان حق و باطل در نظر بگیرند. اما دانشمندان غربی برخلاف مفسران مسلمان، با تکیه بر روش‌های ریشه‌ شناختی تطبیقی زبان‌های سامی، ریشه عربی برای این واژه قائل نیستند، بلکه آن را از «پورقانا»ی سریانی به‌معنای «نجات» دانسته‌اند. نویسنده با مقایسه دیدگاه‌های این دو گروه، ریشه‌ای جدید برای «فرقان» پیشنهاد می‌کند و بر این باور است که برخلاف نظر آنها، این واژه تلفیقی از ریشه «پورقانا» به‌معنای «نجات» و «پوقدانا»ی سریانی به‌معنای «فرمان» است. در نقد و بررسی مدعای نویسنده به این نتیجه رسیده‌ایم که می‌توان بر اساس بافت برخی از آیات که ناظر به کتب وحیانی است، ریشه اصیل عربی برای فرقان قائل شد و معنای نور برای آن در نظر گرفت و با توجه به بافت آیات دیگر که ناظر به نجات قوم بنی‌اسرائیل و پیروزی مسلمانان بر مشرکان است، می‌توان ریشه‌ ای آرامی/ سریانی برای آن در نظر گرفت.
.

عنوان مقاله [English]

Study of the Viewpoints of Muslim Interpreters and Western Qur’ān Researchers on the Meaning of “Furqān” in the Qur’ān

.

نویسندگان [English]

Fred M. Donner؛ Muḥammad Ḥusayn Muḥammadpūr

..

چکیده [English]

There are complicated words in the Qur’ān, each one of which have been used in a different context. One of them is furqān. The earlier and later Muslim interpreters have tried to consider various meanings for them such as book, Torah, Gospel, and the distinction between truth and falsehood since they have taken for granted the Arabic origin of this word. However, contrary to the Muslim interpreters, the Western scientists do not believe in the Arabic origin of this word as they rely on comparative etymological methods of the Semitic languages; rather, they consider it to be originated from the Syriac “purqana” meaning salvation.

By comparing the viewpoints of these two groups, the writer suggests a new root for furqān and believes that contrary to their view this word is a combination of “purqana” meaning salvation and the Syriac “purqadana” meaning “command”. In critically reviewing the claimant of the writer of the article, we have concluded that according to the context of some of the verses that concern the Revealed Books, an originally Arabic root and meaning of light can be maintained for it, and in respect to the context of other verses that concern the salvation of the people of Banī Isrā’īl and the victory of the Muslims over the Polytheists, a Semitic/Syriac root can be considered for it.