بررسی زیبایی شناسی جزء ۳۰ قرآن کریم بر اساس نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی

زیبایی شناسی جزء ۳۰ قرآن کریم بر اساس نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی

زیبایی شناسی جزء ۳۰ قرآن نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی

نویسنده: حسین گلی

چکیده

نظریه نظم از نظریات بنیادین بلاغی است که از دو کتاب ارزشمند عبدالقاهر جرجانی ؛ دلائل الاعجاز و اسرار البلاغه بر آمده است مولفه های معناشناسی تأمل برانگیزی با تکیه بر این نظریه در زمینه های علوم قرآنی و ادبیات و شعر پدیدار گشته است. این جستار می‌کوشد به پرسش‌هایی نظیر: جرجانی چگونه توانسته با پیوند میان لفظ و معنا و تاکید ویژه بر ساختار درونی کلام چنین نظریه ای را در این گستره مطرح سازد؟ریشه های اصلی این نظریه را در کجا می‌توان جستجو کرد؟ و این نظریه چه تاثیری بر دیدگاه زبان شناسان جدید بر جای نهاده است؟پاسخ دهد.

در این جستار پس از بررسی زیبایی شناسی و ابعاد و موضوعات وابسته به آن ، ارتباط زیبایی شناسی قرآن کریم در مقوله های اعجاز آن با نظریه نظم مورد بحث و کنکاش قرار خواهد گرفت و آیاتی از سوره های جزء ۳۰ در بافت و ساختار بیانی طبق این نظریه مورد واکاوی قرار می گیرد. در ادامه زیبایی شناسی قرآنی ابعاد آوایی، موضوعی، محتوایی موسیقی و غیره بر پایه دیدگاه جرجانی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. از آن جایی که جرجانی رویکردهای اساسی عناصر مذکور را تنها در بافت و سیاق درونی کلام کارآمد می داند نه در مؤلفه های روساخت بلاغی، بنابراین زیبایی آیات جزء ۳۰ بر اساس این نظریه از بافت کلامی و تناسب سیاق چینش حروف و کلمات حاصل می گردد.

واژگان کلیدی: زیبایی شناسی جزء ۳۰ قرآن کریم؛ نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

An Aesthetic Review of Juz’ 30 of the Holy Qur’an based on Abdolghaher Jorjani’s Theory

چکیده [English]

Construction theory is a fundamental theory in rhetoric, emerging from two invaluable books by Abdolghader Jorjani, namely, Dalāʾil al-Iʿjāz and Asrarul Balagha. This theory has produced thought-provoking semantic elements in Qur’anic sciences, literature and poetry.

The present study tried to answer questions such as the following ones: How Jorjani could through establishing coherence between words and meanings and his special emphasis on the inner structure of discourse introduce such a theory? Where can we trace the main origins of this theory? What influence has this theory had on modern linguists’ views?

This study, after taking a look at aesthetics and its associated themes, explored the correlation between Qur’anic aesthetics concerning its miracles with the theory of construction, and analyzed ayahs from Juz’ 30 in their co-text and expression structure, based on this theory.

Then, Qur’anic aesthetics in categories of phonetic, thematic, content, rhythmic aspects, were evaluated on the basis of the same theory. Because Jorjani holds that the basic approaches of the aforementioned elements are only effective in the co-text and the internal register of discourse, not in components of rhetoric surface structure, the result is the demonstration of the beauty of ayahs based on this theory in terms of co-text and the coordination in the arrangement of letters and words.

کلیدواژه‌ها [English]

Aesthetics, Juz’ 30 of the Holy Qur’an, theory of construction, Abdolghader Jorjani

مطالعه بیشتر