بررسی مقوله جانشینی به عنوان عنصری کم­ کوشانه در قران کریم (مطالعه موردی ده جزء پایانی)

بررسی مقوله جانشینی به عنوان عنصری کم­ کوشانه

نویسندگان: امیر حسین رسول نیا ؛ صدیقه جعفری نژاد

چکیده

زبان قرآن زبانی است که اختصار در آن بی­نظیر است. از آن جایی که می­طلبد که این کلام الهی در سینه جای گیرد پس نیاز به الفاظی موجز و گرانبها دارد که در عین اختصار پرمایه باشند. کم­کوشی زبانی مقوله ­های فراونی دارد که یکی از آن محور جانشینی است. به این صورت که سازه­ای پر مغز و مختصر جایگزین سازه­ای طولانی می­ شود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی برآنست تا جلوه­ های کم ­کوشی­ های زبان را در مقوله­ جانشینی مورد واکاوی قرار دهد.

این محورها عبارتند از جانشینی آوایی، لغوی، نحوی، بلاغی. چنین استنباط می ­شود که مخاطب قران از أمّی گرفته تا مخاطب اعصار مدرن نیازمند کلامی است که در حافظه ذخیره گردد؛ زیرا زبانها به سرعت به سمت ساده شدن به پیش می­روند. بنابرین کلام قران به نحوی به همگونی آواها و گزینش واژگان پرداخته که توازن در آن رعایت شده، هر نسلی می­تواند از آن بهره­ گیرد و آن را به سینه سپارد.

واژگان کلیدی: قرآن؛ اقتصاد زبانی ؛ کم ­کوشی ؛ اختصار ؛ جانشینی

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

Analyzing Substitution as an Element of Principle of Least Effort: The Case of the Last Ten Ajza of the Holy Qur’an

چکیده [English]

The conciseness of the Qur’anic language is matchless. As Allah’s word in the Qur’an befit being kept by hearts, they require concise and precious words and expressions that are rich in meaning despite concision. The Principle of Least Effort has several categories one of which occurs in the paradigmatic axis, where a brief and contentful linguistic structure replaces a long one.

This article, with its descriptive and analytic method, aimed at studying some manifestations of the Principle of Least Effort in the category of substitution at phonetic, lexical, syntactic, and rhetorical levels. It is assumed that the Qur’an’s readership, from the illiterate to modern readers need speech that can be memorized because languages are heading rapidly towards simplification. Therefore, Allah’s speech in the Qur’an created phonetic harmony and attempted at word selection in a way that observes balance and that each generation of readers can utilize and commit them to their hearts.

کلیدواژه‌ها [English]

the Qur’an, linguistic economy, Principle of Least Effort, conciseness, substitution