بررسی و تحلیل داستان حضرت یوسف در قرآن کریم در چارچوب الگوی سیمپسون

عنوان مقاله: بررسی و تحلیل داستان حضرت یوسف در قرآن کریم در چارچوب الگوی سیمپسون

نویسنده: پیمان صالحی

چکیده

داستان یوسف علیه‌ السلام در قرآن کریم، دارای چنان جوهری است که هر بار به شکل جدیدی می‌توان آن را شرح و تفسیر نمود. هدف این مقاله، مطالعه و بررسی زبان‌ شناختی دیدگاه داستان حضرت یوسف علیه‌ السلام با روش توصیفی-تحلیلی و براساس مدل پیشنهادی سیمپسون است. نتایج نشان از آن دارد که راوی از نوع مقوله‌ ب حالت روایی است که افکار، عقاید و احساسات شخصیت اول داستان را بیان می‌کند. در این داستان از کلام نقل قول آزاد برای بیان حالات و عقاید شخصیت‌ ها استفاده شده است. براساس محور دوم تقسیم‌ بندی سیمپسون ، وجهیت غالب در متن، مثبت است که نشان‌ دهنده دیدگاه قاطع راوی، بر حقانیت خداوند و امدادهای غیبی او برای مؤمنان حقیقی است.

ابزار زبانی به کار رفته در این وجه، عبارتند از: فعل‌ های امری، فعل‌ های وجهی واژگانی، جملات تعمیم‌ دهنده، جملات بیان‌ کننده عقاید، قیود و صفات ارزیابانه، کلمات احساسی و افعال گزارشی که گزارشگر افکار، ادراکات و واکنش‌ ها هستند و یا کلمات حزن، خوف، شکوی و بث، که در این داستان برای تحقق ترس و اندوه و حزن به کار برده شده است و بر وجهیت مثبت داستان یوسف علیه‌ السلام صحه می‌ گذارد. تفکر غالب در زبان متن روایتی: عدم رستگاری ستمگران، عدم غفلت خداوند در امداد به مؤمنان حقیقی، ناامید نشدن از رحمت الهی و… است.

با این حال در پاره‌ ای از موارد از وجهیت منفی برای نشان دادن شک و تردید شخصیت‌ ها نسبت به یکدیگر و مهم‌تر از آن برای ترسیم نحوه رخ دادن سوء تفاهم‌ ها و ارزیابی طرفین از یکدیگر، استفاده کرده است.

واژگان کلیدی: قرآن کریم؛ داستان یوسف علیه‌ السلام ؛ الگوی سیمپسون ؛ تحلیل روایت‌ شناختی ؛  وجهیت

سطح مقاله: علمی پژوهشی

مطالعه بیشتر