عنوان مقاله: بررسی کاربرد عقل در نقد روایات

.

نویسندگان: مجید معارف ، لعیا مرادی

.

سال انتشار: ۱۳۹۶    سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

واژه‌های کلیدی: عقل، نقد روایات، عقل آلی، عقل مستقل.

.

چکیده

عقل زیربنای تمام معیارهای نقد حدیث بوده و در نهایت این عقل است که با اعمال معیارهای دیگر بر سند و متن روایت، به صحت یا جعلی بودن آن حکم می‌کند. علاوه‌ بر مبنا بودن عقل برای سایر معیار‌های نقد، یافته‌ های خود عقل نیز به‌تنهایی می‌تواند در تشخیص صحت حدیث نقش داشته و حکم نهایی دربارۀ صحت آن با بررسی و تطبیق محتوای روایت بر مبانی عقلی صادر شود. به‌عبارت دیگر، عقل از یک طرف، ابزاری برای فهم صحت حدیث به‌کار می‌رود و از طرف دیگر، خود عقل به‌تنهایی می‌تواند منبعی برای درک صحت محتوای حدیث و تطابق آن با بدیهیات و استدلال‌ های عقلی باشد. باتوجه‌به‌ کارایی نخست عقل، از آن به‌عنوان عقل آلی و براساس کارایی دوم، از آن به‌عنوان عقل مستقل یاد می‌شود.