دانلود word: تاملی در حدیث من اخلص لله از نگاه فریقین

تاملی در حدیث من اخلص لله از نگاه فریقین ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ تعداد صفحات: ۱۶؛ فرمت: فایل WORD [قابل ویرایش] ؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه دانلود مقالات علوم قرآن و حدیث

عنوان کامل: تاملی در حدیث من اخلص لله از نگاه فریقین

مشخصات مقاله تاملی در حدیث من اخلص لله از نگاه فریقین:

عنوان مجله: رهیافت‌هایی در علوم قرآن و حدیث؛ رده مجله: مجلات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ تعداد صفحات: ۱۶؛ نویسندگان: سیدمهدی موسوی؛ علی اکبر ربیع نتاج. فرمت فایل مقاله: WORD؛ موضوع محوری مقاله: حدیث من اخلص لله

چکیده

حدیث من اخلص لله تعالی أربعینَ یوماً ظَهرَت ینابیعُ الحکمه مِن قلبِه علَی لسانِه» که با تعابیر مختلفی در منابع روایی شیعه و اهل سنت وارد شده، از جمله احادیثی است که علمای فریقین متفاوت به آن نگریسته‌اند. این حدیث عموماً در میان محدثین اهل سنت، به دلیل ضعف سندی و مرسل بودن، ساخته متصوفه تلقی شده و به عنوان حدیثی جعلی برشمرده می‌شود؛

به گونه‌ای که می‌توان آن را در تمام کتب احادیث موضوعه آنان مشاهده نمود. ولی همین حدیث در برخی منابع معتبر شیعی نیز وارد شده و شارحین حدیث ضمن پذیرش آن، به شرح مفادش همت گماشته‌اند. نوشتار حاضر، که به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته، بر «نقل به معنا» شدن حدیث مزبور تاکید نموده، و جعلی بودن آن را منتفی می‌داند.

واژگان کلیدی: حدیث من اخلص لله ؛ اخلاص؛ زهد؛ حکمت؛ حدیث جعلی؛ نقل به معنا؛ فریقین.

واژگان پرتکرار مقاله: حدیث من اخلص لله ؛ ارزیابی حدیث ؛ احادیث تربیتی ؛ احادیث اخلاقی

فهرست مطالب مقاله:

چکیده

مقدمه

حدیث در منابع اهل سنت

نظر اهل سنت در مورد این حدیث

حدیث در منابع شیعه

نظر شیعه در مورد این حدیث

سازگاری حدیث با قرآن و عقل و واقع

شرحی از واژگان کلیدی حدیث

١- اخلاص

۲- اربعین

٣- حکمت

جمع بندی معنای حدیث

نتیجه گیری

منابع
    

مقدمه مقاله:

حدیث من اخلص لله تعالی أربعین یوما ظهرت ینابیع الحکمه من قلبه على لسانه از جمله احادیث مشهوری است که در موضوع اخلاق و تربیت نفس به آن فراوان استناد می شود. این حدیث که در کتب صحاح سته اهل سنت و منابع متقدم و معتبر شیعی وارد نشده، در اغلب کتب حاوی احادیث موضوعه اهل سنت به عنوان یک حدیث جعلی جای گرفته است. البته همین مضمون در الکافی شیخ کلینی با لفظ «ما من عبد اخلص لله اربعین الا …» آمده که ظاهرا نقل به معنای حدیث من اخلص لله تعالی أربعین یوما …» است.

سؤال اصلی که در این مقاله سعی می شود به آن پاسخ داده شود، این است که آیا حدیث مورد بحث، جعلی است و به دروغ به پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) نسبت داده شده، چنانکه غالب محدثان اهل سنت به آن قائل اند، و یا از ناحیه رسول خدا صادر شده و با الفاظ مختلف نقل به معنا شده است؟

اهمیت این حدیث و محتوای آن، ضرورت بررسی این حدیث شریف را نشان می دهد. پس از ارزیابی حدیث براساس منابع فریقین، به بررسی مدلول و محتوای آن پرداخته می شود.

    .

نتیجه‌گیری مقاله:

غالب محدثان متأخر اهل سنت به دیده انکار به حدیث من اخلص لله … نگریسته و آن را مجعول معرفی کرده اند و بیشتر استناد آنها در این حکم، مربوط به ضعف سند یا مرسل بودن این حدیث است. حال اینکه ضعف سند نمی تواند به تنهایی معیار جعل یک حدیث قرار گیرد.

از طرفی، در منابع معتبر شیعه مشاهده می شود که حدیث مزبور، البته نه با همین لفظ، بلکه با تعبیر «ما اخلص عبد الایمان و یا «من زهد فی الدنیا …» و مشابه آن، از ائمه طاهرین (علیهم السلام) روایت شده و از میان شیعه نیز کسی این حدیث را «موضوع» ندانسته است. آنچه در مورد حدیث مورد بحث صحیح به نظر می رسد، آن است که گفته شود این حدیث از اصل اولیه خود تغییر یافته و اصطلاحا «تقل به معنا» شده است که این مطلب با جعل و وضع فاصله زیادی دارد.

همچنین از دلایل صحت محتوای این حدیث شریف، عدم مخالفت با معارف قرآن کریم و روایات صحیح دیگر، و نیز تأثیر عینی است که عمل به مفاد آن برای انسان به بار می آورد. لازم به ذکر است که پیام این حدیث، دعوت به ترک دنیا و رهبانیت نیست، چنانکه نقل شده برخی متصوفه به این بهانه به حدیث مزبور تمسک جسته اند؛ بلکه سخن از پاک نمودن عمل از غیر خدا و امور را یکسره برای رضای او تعالی انجام دادن است.

منابع مقاله:

قرآن کریم

ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ ق.

ابن أبی الدنیا، عبد الله بن محمد، الزهد، دمشق، دار ابن کثیر، ۱۹۲۰ ق.

ابن ابی شیبه، عبد الله بن محمد، المصنف فی الأحادیث والآثار، الریاض، مکتبه الرشد، ۱۴۰۹ ق.

ابن أثیر جزری، مبارک بن محمد، جامع الأصول فی أحادیث الرسول، دار الکتب العلمیه، ۱۳۹۲ ق.

ابن العراق الکنانی، علی بن محمد، تنزیه الشریعه المرفوعه، دار الکتب العلمیه، ۱۹۸۱ م.

ابن المبارک، الزهد والرقائق، عبدالله، بی جا، بی تا.

ابن بابویه، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ق.

__________________، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۹۱۳ ق.

ابن جوزی، عبدالرحمن بن على، الموضوعات، المکتبه السلفیه بالمدینه المنوره، الطبعه: الأولى، ۱۳۸۸ ق.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، مطبعه دائره المعارف النظامیه، الهند، ۱۳۲۹ ق.

ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۶۱۰ ق.

ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول (ص)، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴ ق.

ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عده الداعی و نجاح الساعی، دار الکتب الإسلامی، ۱۹۰۷ ق.

ابو زهو، محمد، الحدیث و المحدثون، قاهره، دار الفکر العربی، ۱۳۷۸ ق.

ابو نعیم، احمد بن عبد الله، حلیه الأولیاء وطبقات الأصفیاء، بیروت، دار الکتاب العربی، الطبعه الرابعه، ۱۴۰۵

اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، تبریز، نشر بنی هاشمی، چاپ اول، ۱۳۸۱ ق.

امین اصفهانی، سیده نصرت بیگم، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، نهضت زنان مسلمان، بی تا.

انصاری قرطبی، أبو العباس أحمد، المفهم لما أشکل من تلخیص کتاب مسلم، بی جا، بی تا.

بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶.

پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص)، تهران، دنیای دانش، بی تا.

تقی الدین حلی، حسن بن علی، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۶۲.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، اللآلىء المصنوعه فی الأحادیث الموضوعه، بیروت، دار الکتب العلمیه، الطبعه: الأولى، ۱۴۱۷ق.

________________________، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۱۷ ق.

شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، نجف، چاپ اول، بی تا.

صغانی، حسن بن محمد، الموضوعات، دمشق، دار المأمون للتراث، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۵ ق.

طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.

_________________، الرجال، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ سوم، ۱۳۷۳.

عتر، نور الدین محمد، منهج النقد فی علوم الحدیث، دمشق، دار الفکر، الطبعه الثالثه، ۱۴۱۸ ق.

العجلی، أحمد بن عبد الله، تاریخ الثقات، دار الباز، ۱۴۰۵ق.

عروسی حویزی، عبد على بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.

عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعه العلمیه، چاپ اول، ۱۳۸۰ ق.

الفی، محمد طاهر بن على، تذکره الموضوعات، إداره الطباعه المنیریه، الطبعه الأولى، ۱۳۶۳ ق. فیض

کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الوافی، اصفهان، چاپ اول، ۱۴۰۶ ق.

قاسمی، جمال الدین، قواعد التحدیث من فنون مصطلح الحدیث، مؤسسه الرساله ناشرون، ۱۹۲۰ ق.

قضاعی، محمد بن سلامه، شهاب الأخبار (کلمات قصار پیامبر خاتم)، تهران، چاپ: اول، ۱۳۹۱

کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی – إختیار معرفه الرجال، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق.

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۴۰۷ ق.

مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی (الأصول و الروضه)، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق.

مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، نشر صدوق، ۱۳۹۶٫

متقی هندی، علاءالدین علی، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، مؤسسه الرساله، الطبعه الخامسه، ۱۴۰۱ ق.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، بیروت، چاپ دوم، ۱۹۰۳ ق.

__________________________، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق.

مجلسی، محمدتقی بن مقصود علی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق.

مشهدی، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۸.

مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفه حجج الله على العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۹۱۳ ق.

میرداماد، محمدباقر بن محمد، الرواشح السماویه فی شرح الأحادیث الإمامیه، قم، چاپ اول، ۱۳۱۱ ق.

نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ ششم، ۱۳۹۵

نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق.

هروی، علی بن محمد، الأسرار المرفوعه فی الأخبار الموضوعه(الموضوعات الکبرى)، مؤسسه الرساله، بیروت، بی تا.

هناد بن السری، أبو الشرى، الزهد، الکویت، دار الخلفاء للکتاب الإسلامی، الطبعه الأولى، ۱۴۰۶ ق.

____________________

عناوین مشابه با عنوان تاملی در حدیث من اخلص لله از نگاه فریقین:

ارزیابی حدیث من اخلص لله در منابع فریقین

تأملی در روایت من اخلص لله از نگاه فریقین

بررسی محتوایی حدیث من اخلص لله از منظر فریقین

ارزیابی سندی و متنی حدیث من اخلص لله در منابع فریقین

تحلیل محتوایی حدیث من اخلص لله در منابع شیعه و اهل سنت

مطالعه بیشتر