تحلیلی بر نظام زبانی قرآن کریم و نقد نظریه جاحظ در زمینه وزن آیات وحی

نویسنده: دکتر علیرضا صالحی

.

رتبه مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

قرآن کریم ، آخرین کتاب آسمانی و معجزه خاتم پیامبران الهی است. جلوه های اعجاز قرآن هم در ظاهر و هم در بطن و محتوای آیات این کتاب شریف نمود یافته است. در بعد اعجاز کلامی قرآن کریم، اگرچه آثار ارزنده ای به نگارش درآمده ، اما بیشتر توجه و تمرکز پژوهشگران بر روی اعجازهای بلاغی آیات الهی بوده و کمتر به شگفتی های قرآن در زمینه گستره و تنوع اوزان عروضی و موسیقیایی پرداخته اند.یکی ازدلایل این امرشاید،ادعای مشرکان زمان پیامبر(ص)مبنی برشعربودن کلام وحی وشاعربودن آن حضرت است.

این ادعا باعث گردیده که بسیاری از محققان قرآنی و از جمله جاحظ ، در جایگاه تحلیل نظام زبانی قرآن ، در برابر هرگونه مصداقی ازبیان شاعرانه نظیر وزن و موسیقی کلامی، قد علم کرده و با ارایه استدلالاتی آن را انکار نمایند. این درحالی است که وزن کلامی شکلهای گوناگون داشته و هر سخنی که وزن داشته باشد، شعر تلقی نمی شود. در این مقاله بابیان ویژگیهای وزن و نظم قرآن کریم ، تعریفی درباره نظام زبانی کتاب وحی ارایه گردیده است.

واژگان کلیدی:  قرآن، وزن آیات، اعجاز، جاحظ، نظام زیانب