تحلیل انتقادی نظریه عزیزه هبری پیرامون «عدالت توحیدی» در قرآن کریم

تحلیل انتقادی نظریه عزیزه هبری پیرامون «عدالت توحیدی» در قرآن کریم

.
نویسندگان: محمود صیدی ؛ علی حسن نیا

.

سال انتشار: ۱۳۹۵      سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

از نظر عزیزه هبری، توحید اساس آموزه‌های قرآنی بوده که همه مبانی اسلامی با توجه به آن معنا می‌یابند. بدین لحاظ او در پردازش نظریه خویش در مورد عدالت در قرآن، ابتدا به اثبات و تبیین توحید قرآنی و سپس به واکاوایی وجوه مختلف عدالت، میزان و تعادل در مخلوقات خداوند، زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی انسان‌ها با نظر به دو مفهوم قرآنی «العدل» و «المیزان» می‌پردازد. در مقابل، از نظر هبری، غفلت از این نکته موجب گرفتار شدن در استدلال شیطانی، یعنی برتری‌جویی و لذا نبود عدالت در زندگی مسلمانان می‌گردد؛ زیرا طبق آیات قرآنی، ابلیس اولین کسی است که مدعی برتری گشته و از سجده به آدم(ع) امتناع ورزید.

با وجود این، نظریه هبری در این زمینه دچار اشکالاتی نیز هست؛ مانند اینکه گزینش و انتخاب حاکم اسلامی در قرآن با بیعت و تساوی آراء مردم نیست و حق انحصاری خداوند است. دیگر اینکه با توجه به تفاوت‌های مرد و زن از نگاه قرآنی، عدالت به‌معنای تساوی نیست، بلکه به‌معنای تفاوت است.

کلیدواژه‌ها: عزیزه هبری؛ توحید؛ عدالت؛ قرآن؛ میزان

.

عنوان مقاله [English]

The Critical-Theoretical Analysis of Aziza Hibri Concerning “Monotheistic Justice” in the Holy Qur’ān

.

چکیده [English]

From the viewpoint of Aziza Hibri, monotheism is the basis of Qur’ānic teachings, with respect to which all Islamic principles find their meanings. In this respect, in processing her theory concerning justice in the Qur’ān, she first proceeds to prove and elucidate the Qur’ānic monotheism and then goes on to delve into different aspects of justice, the degree and balance in God’s creatures, individual, social, and familial life of human beings by taking into consideration the two Qur’ānic concepts of “justice” (‘adl) and “balance” (al-mīzān).

In contrast, from the viewpoint of Aziza Hibri, negligence of this point, causes one to entangle in Satanic argumentation, i.e., superiority-seeking, hence lack of justice in Muslims’ life; because, according to the Qur’ānic verses, Iblis was the first to claim superiority and refused prostrating to Adam (A.S.). Nevertheless, Hibri’s theory has some problems in this respect, too; like, in the Qur’ān, selection of an Islamic ruler is not based on people’s allegiance and equality of votes; rather, it is God’s exclusive right. Furthermore, with respect to the differences of man and woman in view of the Qur’ān, justice does not mean equality, it rather means difference.

کلیدواژه‌ها [English]

Unity”, Hibri”, Quran”, Mizan”

مطالعه بیشتر