تحلیل تفسیری عبارات متضمن استهزاء در آیات قرآن

نویسندگان: صمد عبداللهی عابد؛ جمشید بیات

چکیده

تحقیر با گفتار و عمل، برای استهزاء است و استهزاکننده با انجام کاری که دلالت بر سبکسری دیگری می‌کند، در طلب تحقیر اوست. شاید مشکل بتوان پذیرفت که تحقیر و استهزاء به عنوان یک رفتار اجتماعی ارزشی و عمل مثبت، دارای وجه مقبول و مشروعی باشد؛ زیرا از آنجا که تحقیر و استهزاء به معنای سبک کردن شخص می‌باشد و با توجّه به نوع کارکردها و انگیزه‌هایی که در آن وجود دارد، رفتاری ناپسند و ناهنجار، مخالف حکم عقلایی و کرامت انسانی به دلیل استهزاء و تحقیر است، ولی می‌تواند احکام متضاد و متقابلی داشته باشد.

با نگاهی به آموزه‌های قرآنی، این عمل نه تنها می‌تواند وجه مثبتی نیز داشته باشد، بلکه در مقام بازدارندگی یا مجازات بعضی افراد باید به کار گرفته شود تا تأثیر مثبتی در جامعه داشته باشد. یکی از عوامل این تأثیر مثبت از نظر قرآن، ترور شخصیت برخی افراد، از طریق استهزاء و تحقیر می‌باشد؛ از جمله هم‌ردیف قرار دادن با چهارپایان در رابطه با کسانی که ویژگی‌های زیر را دارند: عدم تعقل نسبت به آیات الهی، استفاده نکردن از علوم برای رسیدن به خداوند، توجه نکردن به فقرا، همنشینی با اهل باطل، غافل بودن از آیات انفسی و آفاقی، تکذیب پیامبران و … استهزای خدا نیز بدون دلیل نیست و می‌تواند چند مفهوم و هدف داشته باشد که از آن جمله است:

مجازات استهزاکنندگان با استهزای آنان، بی‌ضرر نشان دادن استهزای منافقان، استهزاء بر اساس سنت املاء و استدراج، تخطئه استهزاکنندگان، تفاوت نتیجه کردار منافقان با آنچه در دنیا داشتند و… که در این تحقیق، سعی بر آن است تا مشخص شود، چه کسانی استحقاق این اهانت و استهزای الهی را دارند و مفهوم استهزای الهی چیست و چه تفاوتی با استهزای بشر دارد.

واژگان کلیدی: آیات؛ اهانت؛ تحقیر؛ استهزاء ؛ ترور شخصیت

.

موضوع مقاله: تحلیل عبارات متضمن استهزاء در آیات قرآن

مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ رده مقاله: مقالات علمی ترویجی علوم قرآن و حدیث

.

مشخصات نویسنده مقاله تحلیل عبارات متضمن استهزاء در آیات قرآن

صمد عبداللهی عابد؛ دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

جمشید بیات: دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

.

مقالات مرتبط با موضوع عبارات متضمن استهزاء در آیات قرآن :

بررسی معناشناسانه استهزاء با تاکید بر همنشینی‌ها و جانشینی‌ها