عنوان: تحلیل موضوعی مقالات علمی پژوهشی حوزه علوم قرآن؛ نشر یافته بین سال­های ۱۳۸۶-۱۳۹۰

.

نویسندگان: اعظم حسینی نسب؛ مهدی محمدی؛ عبدالحسین طالعی

.

نوع مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

گام نخست در بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی، تحلیل و بررسی تحقیق‌هایی است که در سالیان اخیر به رشته تحریر درآمده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان پراکندگی و گرایش موضوعی مقالات حوزه علوم قرآن در نشریات علمی پژوهشی است. بازه زمانی مورد پژوهش که با روش تحلیل محتوا صورت گرفته است، مقالاتی است که بین سال‌های ۱۳۸۶-۱۳۹۰ به چاپ رسیده است. در این روش، مقالات از لحاظ موضوعی تحلیل شده­اند و مبنای تعیین موضوع، مقوله ­های استخراج‌شده از اصطلاحنامه علوم قرآن است.

از مجموع۲۸۳ مقاله ارائه‌شده، ۲۸۲ عنوان مقاله، تألیفی و یک عنوان مقاله ترجمه‌ای بوده است. بیشترین سهم ارائه مقالات با %۸/۵۳ به متخصصان با مدرک تحصیلی دکتری اختصاص دارد و بیشترین مشارکت از نظر رتبه علمی، مربوط به آن دسته از اعضای هیئت‌علمی است که استادیار هستند. در تألیف و انتشار مقالات حوزه علوم قرآن، سهم مردان %۷/۸۷ و سهم زنان %۳/۱۲ بوده است. همچنین %۷/۶۲ مقالات دارای یک نویسنده، %۹/۳۳ دو نویسنده و %۴/۳ دارای سه نویسنده است.

از ‌نظر وابستگی سازمانی، دانشگاه فردوسی مشهد در صدر مؤسسات آموزشی پژوهشی قرار دارد. تحلیل موضوعی مقالات نشان می‌دهد بیشترین سهم با %۸/۱۵ به مقوله «مکاتب تفسیری» اختصاص داشته، «موضوعات قرآنی» با %۴/۱۴ و «دلالت واژگان قرآنی» با ۷/۱۲ درصد در مرتبه‌های بعدی قرار دارند. در پایان، هفت پیشنهاد برای بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی ارائه شده است.

کلیدواژه ها: علوم قرآن؛ تحلیل موضوعی؛ تحلیل محتوا؛ نشریات علمی پژوهشی