تحلیل هرمنوتیکی نهج‌ البلاغه، دریچه‌ ای به روی انسان معاصر

عنوان مقاله: تحلیل هرمنوتیکی نهج‌ البلاغه، دریچه‌ ای به روی انسان معاصر
.

نویسندگان: محمدرضا آرام ؛ حسین آریان ؛ حسین میرزایی نیا

.

سال انتشار: ۱۳۹۷    سطح مقاله: علمی پژوهشی

.
چکیده

امروزه هرمنوتیک به‌علت توجه ویژه به مقوله زبان و تفسیر، به کانون اصلی تفکر معاصر تبدیل شده ‌است و دانش‌هایی نظیر الهیات، ارتباطی گسترده‌تر با مقوله زبان یا فهم متن یافته‌اند. در واقع انسان از حیطۀ «فهمیدن» است که به حیطۀ «عمل» گام می­نهد و این امر ضرورت بازبینی در اصول فهم متون راهبر (متون دینی) و از جمله آنها، نهج‌ البلاغه را هرچه بیشتر آشکار ساخته است؛ چنان­که بتواند پاسخگوی بخشی از نیازها و سؤال‌های دینی انسانِ عصر حاضر باشد.

البته نهج‌ البلاغه مانند تمامی متون و کتاب‌های دیگر هنگام مراجعه و استفاده صامت و نیازمند تفسیر می‌باشد که قطعاً در این راستا خوانش­های متعددی هم پدید خواهد آمد، لذا جهت ارزیابی فهم‌ها و خوانش‌های گوناگون از متن، ملاک‌هایی مورد نیاز می‌باشد تا تفاسیر صحیح از تفاسیر نادرست مشخص گردد در غیراین‌صورت اصل تفسیرپذیری در مواجهه با این قرائت‌های گوناگون به تکثر بی‌ضابطه و در نتیجه به نیهلیسم هرمنوتیکی منجر خواهد شد که منتهی به عدم‌معناداری متن موردنظر خواهد شد و هرگز فهم معنای مقصود مؤلف، امکان‌پذیر نخواهد بود. ضرورت بررسی هرمنوتیکی نهج‌البلاغه زمانی آشکارتر می‌شود که جایگاه «امام علی(ع)» به‌عنوان پایگاهی فکری، فرهنگی، ادبی و اسلامی مدنظر قرار گیرد.

این پژوهش درصدد است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، روشی برای تحلیل هرمنوتیکی نهج‌ البلاغه ارائه دهد که برگرفته از هرمنوتیک عام شلایرماخر است. علم هرمنوتیک، فن فهم گوینده است در آن‌چه گفته است، اما زبان همچنان کلید است. با پذیرفتن رابطه سازمندِ میان سبک و اندیشه و در نظرگرفتن نحو به‌عنوان سازنده اندیشه و حامل آن، میان ساختارهای نحوی جمله‌ها، با نوع سبک، پیوند استوار خواهیم یافت. این پژوهش چنان‌چه از اسم آن برمی­آید صرفاً دریچه‌ای و نگاهی به موضوع تحلیل هرمنوتیکی نهج‌ البلاغه است و پرداختن به جزئیات این مطلب مجالی گسترده­تر می­طلبد.

کلیدواژه ها: متن؛ نهج‌ البلاغه؛ انسان معاصر؛ هرمنوتیک؛ شلایرماخر

.

عنوان مقاله [English]

Hermeneutic Analysis of Nahjul Balaghah: A Small Door to Contemporary Man

.
چکیده [English]

Nowadays hermeneutics is turned into the focal point of contemporary thought due to its special attention to the idea of language and interpretation so that some knowledge subjects such as theology have obtained greater relationship with language or understanding contexts.

In fact, it is through the concept of “understanding” that man steps into the realm of “action”. This has further disclosed the necessity of reviewing the principles of leading texts – religious ones – including Nahjul Balaghah so that it could turn out to be responsive to a portion of needs and religious questions of contemporary man. The necessity of hermeneutic analysis of Nahjul Balaghah is more apparent when the position of “Imam Ali” is considered as the mental, cultural, literary, and Islamic base.

This paper tries to briefly offer an approach for hermeneutic analysis of Nahjul Balaghah, stemmed from that of Schleiermacher in general.

Hermeneutics is a skill to understand the speaker for what he has said; nevertheless, language is still the key. By accepting the structural relationship between the style and idea, and regarding syntax as the creator of idea and its bearer, we will have a sustainable bond between syntactic structures of sentences and the style.

کلیدواژه ها [English]

Context, Nahjul Balaghah, Contemporary man, Hermeneutics, Schleiermacher

مطالعه بیشتر