عنوان مقاله: تحلیل کارکردهای سیاق در التفسیر الحدیث

نویسندگان:  رسول محمدجعفری ؛ حسن اصغرپور ؛ مرتضی اوحدی

چکیده

محمد عزت دروزه از مفسران معاصر و بیان‌گذاران تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول در تفسیر خود، التفسیر الحدیث می‌باشد. وی فهم معانی و مراد آیات را تنها در پرتو توجه به سیاق آیات ممکن می‌داند. از این‌رو ابتدا در مقدمه تفسیرش به طور مفصل در اهمیت سیاق سخن گفته است و آنگاه در جای­جای اثرش سیاق را در خدمت تفسیر آیات آورده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی انجام پذیرفته است؛

در این پژوهش کارکردهای سیاق در دو محور: ۱٫ کارکردهای سیاق در نقش قرینه‌ای درون‌متنی، ۲٫ کارکردهای سیاق در ارتباط با قرائن برون­ متنی، بررسی و تحلیل شده است. مجموعه بررسی‌ها و تحلیل‌ها در این دو محور حکایت از آن داشت که دروزه، پیش از اقوال مفسران و حتی روایات به سیاق آیات توجه کرده و تلاش داشته است آنچه که از سیاق آیات به دست می‌آید برای مخاطب خود عرضه کند. وی گاه توانسته به هدف خود نائل آید و گاه در استفاده از سیاق به تکلف دچار شده و به دلایلی چون تعصبات مذهبی و غیره، نتوانسته است به شایستگی از سیاق بهره گیرد.

واژگان کلیدی: تفسیر سیاقی ؛ محمد عزت دروزه ؛ قرائن درون‌ متنی ؛ قرائن برون‌ متنی

سطح مقاله: علمی پژوهشی