تحلیل کارکرد ساخت‌ آوایی سوره محمد در القای معنا

عنوان مقاله: تحلیل کارکرد ساخت‌آوایی سوره محمد در القای معنا

.
نویسندگان: منیر زیبائی ؛ سید حسین سیدی

.

سال انتشار: ۱۳۹۶          سطح مقاله: علمی پژوهشی.

.

چکیده

بدون شک یکی از عواملی که الهی و فرابشری بودن قرآن را اثبات نموده ساختار آوایی آن است که باعث جلوه­ گری قرآن در یک شکل ادبی کاملا منسجم و به­ هم پیوسته گشته و به شکلی اعجازگونه به فهم معانی عمیق آن کمک نموده است. مقاله حاضر درصدد است تا ساختار آوایی سوره محمد را به روش توصیفی ـ تحلیلی واکاوی نموده و به پرسش­های زیر پاسخ دهد:

۱- کدام عناصر آوایی در القای مضمون سوره محمد (ص) و پیام­رسانی آیات آن نقش آفرینی می­کنند؟

۲- چه تناسبی میان ساخت­ آوا و معانی در این سوره وجود دارد؟

۳- ارتباط میان مخارج و صفات حروف با مضمون آیات چگونه قابل تبیین است؟

یافته ­های پژوهش در سطح آوایی سوره محمد (ص) از یک نوع هماهنگی و توازن بین لفظ و معنا خبر می­دهد؛ تصاویری که در قالب الفاظ ارائه شده با چیدمان، گزینش و تکرار آواهایی خاص و با به کارگیری عناصر تأثیرگذار بر ریتم کلام چنان آگاهانه مهندسی شده که خود حامل تمام یا بخشی از معنای آیات است. صنایع بدیعی نیز که ارتباط تنگاتنگی با ایقاع و موسیقی آیات دارد، جایگاه والایی را در انتقال مفاهیم این سوره به خود اختصاص داده است. در حقیقت تبیین دانش ساخت­آوایی و کاربرد انواع عناصر آوایی و ارتباط آن با معنا در سوره محمد گواه آن است که نشانه­ های آوایی در نظام معنایی قرآن در تصویرگری حال کافران و منافقان و تبیین کیفرشان نقش مهمی دارد.

کلیدواژه‌ ها: ساخت آوا؛ سوره محمد؛ مضمون سوره

مطالعه بیشتر