فایل word: بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم

معرفی اجمالی مقاله: بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۸؛ نویسندگان: عنایت شریفی؛ موضوع: تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم؛ تعداد صفحات: ۲۰؛ فرمت فایل: word؛ حوزه تخصصی مقاله: علوم قرآن و حدیث ؛ واژگان کلیدی: تربیت کودک ؛ پراگماتیسم ؛ نظام تربیتی اسلام.

فرمت این فایل (doc -word) است و قابل ویرایش می باشد. این مقاله برای ارائه به عنوان تحقیق دانشجویی و استفاده به عنوان منبع علمی مناسب می باشد. آیات به کار رفته در این فایل با استفاده از نرم افزارهای قرآنی درج شده و از این جهت مشکل بهم ریختگی متون در این فایل به وجود نیامده است. مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث.

عنوان کامل مقاله: بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم

مشخصات مقاله بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم:

مشخصات نشر: دوفصلنامه آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث؛ دوره ۵، شماره ۱، سال انتشار: ۱۳۹۸، صفحه ۲۳-۴۲؛ نویسندگان: عنایت شریفی.

نحوه ارجاع به این مقاله: شریفی، عنایت، «بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم»، دوفصلنامه آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث، بهار و تابستان ۱۳۹۸، دوره ۵، شماره ۱، صفحه ۲۳-۴۲

مشخصات نویسندگان: ۱. عنایت شریفی: مدیر گروه معارف دانشگاه علامه طباطبائی تهران

فهرست بخشهای مقاله:

چکیده

مقدمه

مفاهیم:

الف) تعلیم و تربیت

ب) کودک

ج) روش

د) نظام تربیتی اسلام

ه) پراگماتیسم یا اصالت عمل

۱- روش های تعلیم و تربیت کودک در اسلام

۱ – ۱- روش های تمهیدی

۲-۱- روش اعطای بینش و تقویت اعتقادات و باورها

۱ – ۳- محبت و مهرورزی

۴-۱- روش پرورش تفکر و عقلانی

۱ – ۵- ارائه الگو

۱ – ۶- داستان سرایی

۱ – ۷- آموزش احکام دین

۸-۱- تکریم شخصیت

۹-۱- روش آراستن ظاهر

۱ – ۱۰- تکرار و تمرین

۱۱-۱- تشویق

۱ – ۱۲ . تنبیه

۱ – ۱۳- بازی با کودکان

۱ – ۱۴- پرهیز از معاشرت با صاحبان رذایل

۱ – ۱۵- آموزش گروهی

۲- روش های ترتیبی مکتب پراگماتیسم

۲ – ۱- تفکر

۲ – ۲. روش انعطاف پذیری

۲ – ۳- آموزش مبتنی بر بازی

۲ – ۴- روش ایجاد انگیزه در دانش آموزان

۲ – ۵- روش تربیت عملی

۲ – ۶- روش رفع نیازها و توجه به رغبتها

۲ – ۷- روش تجربی

۲ – ۸- روش حل مسئله

۹-۲- روش عادت

 ۲– ۱۰- روش آزمایشی

۲ – ۱۱- روش مبتنی بر کار گروهی

۱۲-۲- مخالفت با روش حفظ و تکرار:

٣. شباهت های روش تربیت کودک در اسلام و پراگماتیسم

۴. تفاوتهای روش تعلیم و تربیت کودک در اسلام

نتیجه گیری

منابع

متن مقاله: 

صفحه ۲۳

بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم صفحه ۲۴

مقدمه

دوره­‌ی کودکی حساس ترین و مهم ترین دوران زندگی است و شخصیت و آینده­‌ی هر انسانی در این دوران شکل می گیرد.

مکاتب مختلف تربیتی، به مسئله‌ی تعلیم و تربیت در دوره‌ی کودکی توجه و اهتمام خاصی داشته اند و با نگاه ویژه ای به تعریف و تبیین اصول و شیوه های مختلف تربیتی برای کودکان پرداخته اند.

در میان مکاتب فلسفی غرب، مکتب فلسفی پراگماتیسم یا اصالت عمل، بیش از سایر مکاتب، به موضوع انسان و تربیت او توجه کرده است و در قرن بیستم، مهم ترین نظام تربیتی است که در آموزش و پرورش جهان و غرب، تأثیر عمیق و ماندگاری برجای گذاشته است.

پژوهش حاضر درصدد است با روش های توصیفی و تحلیلی، روش های تعلیم و تربیت کودک را از دیدگاه مکتب الهی اسلام و مکتب بشری پراگماتیسم بررسی کند و شباهت ها و تفاوت های این دو مکتب تربیتی را در این مسئله برشمارد و دراین باره به پرسش های ذیل پاسخ دهد:

۱. روش های تعلیم و تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام کدامند؟ ۲. روشهای تعلیم و تربیت کودک در نظام تربیتی پراگماتیسم کدامند؟ ۳. شباهت ها و تفاوت های نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم در تعلیم و تربیت کودک کدامند؟

مفاهیم

تعلیم و تربیت

از سوی دانشمندان علوم تربیتی، تعریف های مختلفی دربارهی تعلیم و تربیت ارائه شده است: برخی از دانشوران، تعلیم و تربیت را به معنای آمادگی می دانند. این گروه بر این باورند که به چه عنوان یک عضو جامعه که حقوق و امتیازاتی دارد، موردتوجه نیست، بلکه آماده کردن او برای زندگی آینده مدنظر است (شریعتمداری، ۱۳۸۶، ص ۷۹)

برخی دیگر تعلیم و تربیت را به معنای آشکار کردن و یا به تعبیر دیگر، به معنای فعلیت دادن استعدادها و قوای پنهانی فرد می دانند (همان) و برخی دیگر همانند جان دیویی، تعلیم و تربیت را به معنای تجدید سازمان تجربی برمی شمارند (همان) و گروهی دیگر همانند جان لاک، تعلیم و تربیت را به معنای پرورش قوای ذهنی همانند قوهی ادراک، حافظه، یادآوری، تداعی معانی، دقت، اراده، تخیل و تعقل می دانند (کاردان و همکاران، ۱۳۷۹، ص ۲۰۷).

به نظر می رسد هریک از تعاریف ذکر شده، جامعیت ندارند و تنها به بعدی از ابعاد تربیت انسان توجه داشته اند و تعریف کامل تر و جامع تر تعلیم و تربیت عبارت است از مجموعه اعمال یا تأثیرات عمدی و هدف دار یک انسان (مربی) بر انسان دیگر (متربی)، به ویژه عمل یا تأثیر فرد بالغ و مجرب بر کودک و نوجوان به منظور ایجاد صفات اخلاقی و عملی یا مهارت های حرفه ای (نک: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۶، ص ۳۶۶).

بررسی تطبیقی شیوه های تربیت کودک در نظام تربیت اسلامی و پراگماتیسم صفحه ۲۵

کودک

کنوانسیون حقوق کودک که مصوب سال ۱۹۸۹ مجمع عمومی سازمان ملل متحد است و اکثر کشورهای جهان نیز به آن پیوسته اند، در «ماده‌ی یکم» مقرر داشته است: «منظور از کودک، افراد انسانی زیر ۱۸ سال است».

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، کودک را تعریف نکرده؛ اما در اصل بیست و یکم خود از واژه‌ی کودکان بی سرپرست استفاده نموده است که به نظر می رسد این استفاده، با توجه به اصل چهارم قانون اساسی، باید به کودکی اطلاق شود که از لحاظ شرعی کودک محسوب می گردد و به تعبیر ساده، کودک در این اصل از قانون اساسی، شامل همان طفل شرعی می شود که به سن بلوغ نرسیده است.

علما و فقهای اسلامی، ادوار مرتبط با کودکی را به سه دوره تقسیم کرده اند: از ولادت تا هفت سالگی، از هفت سالگی تا ظهور بلوغ، از سن بلوغ به بعد که شخص مسئولیت کامل دارد. در این باره، تعبیری از رسول گرامی اسلام(ص) نقل شده است که هفت سال اول را «سیادت» کودک، هفت سال دوم را «تعلیم پذیری، اطاعت و فرمانبرداری» و هفت سال سوم را «دوران نظرخواهی و مشورت» می دانند (نک: موسوی بجنوردی، ۱۳۸۱، ص ۲۲).

.

روش

واژه­‌ی «روش» در لغت به معنای راه، طریقه، سبک، قاعده، قانون و مانند اینهاست(دهخدا،۱۳۷۷، ماده روش) و در اصطلاح، روش مفهومی راهبردی است که نحوه‌ی عمل را ترسیم می کند و مراحل و چگونگی پیمودن راه را برای رسیدن به هدف های مدنظر معلوم می کند؛ اما روش تربیتی، به معنای شیوه ها و رفتارهایی است که مربی برای تحقق بخشیدن به اهداف تربیتی به کار می بندد (هوشیار، ۱۳۳۵، ص ۲۲).

.

نظام تربیتی اسلام

مراد از نظام تربیتی اسلام، دیدگاه ها و نقطه نظرات آئین اسلام (قرآن و حدیث درباره­ی عناصر چهارگانه‌­ی مبانی، اهداف، روش ها و اصول درباره­ی تعلیم و تربیت است که ویژگی های وحیانی بودن، عقلانیت، خردپروری، تأمین همه نیازهای مادی و معنوی انسان، شمول، جامعیت، کاشفیت، فطری بودن و مستمر بودن را دارد (نک: شریعتمداری، ۱۳۸۶، ص ۳۶ و حاجی آبادی، ۱۳۷۷، ص ۴۱).

پراگماتیسم یا اصالت عمل

واژه­‌ی پراگماتیسم از لفظ یونانی pragma به معنی کار و عمل مشتق شده است. اسامی دیگر آن عبارتند از: فلسفه‌ی عملی، اصالت عمل، فلسفه­‌ی آلی یا وسیله ای. این مکتب فلسفی، در اواخر

مقایسه روش های تربیت کودک در نظام تربیت اسلامی و پراگماتیسم صفحه ۲۶

قرن نوزدهم با متفکرانی چون «ساندرز پیرس» (۱۸۳۹-۱۹۱۴)، «ویلیام جیمز» (۱۸۴۲-۱۹۱۰) و سپس جان دیویی (۱۸۵۹-۱۹۰۲) به ظهور رسید. از نظر این متفکران، پراگماتیسم، انقلابی است علیه ایدئالیسم (آرمان گرایی) و کاوش های عقلی محض که هیچ فایده ای برای انسان ندارند، درحالی که پراگماتیسم فلسفه ای است که ما را به جستجوی فرآیندها و اموری ترغیب می کند که برای یاری ما، در به دست آوردن اهداف مطلوب، به بهترین وجه عمل می نماید (حکیمی، ۱۳۶۶، ص ۶).

۱- روش های تعلیم و تربیت کودک در اسلام

در نظام تربیتی اسلام، دوران کودکی بهترین فصل آموزش وپرورش است. چنانکه رسول خدا فرمود: «مثل الذی یتعلم العلم فی صغره کالنقش على الحجر و مثل الذی یتعلم العلم فی کبره کالذی یکتب على الماء (متقی هندی، ۱۴۰۹، ج ۱۰، ص ۲۴۹)؛ حکایت کسی که در کودکی می آموزد، همانند نقش کندن بر سنگ است و حکایت کسی که در بزرگسالی می آموزد، همانند کسی است که بر آب می نویسد.»

امام على (ع) فرمود: «مروا اولادکم بطلب العلم (همان، ج ۱۶، ص ۵۵۸)؛ «فرزندانتان را به آموختن دانش، امر کنید.»

در این نظام تربیتی، برای تعلیم و تربیت کودکان روش هایی مطرح است که مهم ترین آنها عبارتند از:

۱ – ۱- روش های تمهیدی

منظور از روش های تمهیدی، روش هایی است که زمینه ها و مقدمات تعلیم و تربیت را فراهم می سازند که در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته تقسیم می شوند: زمینه های پیش از تولد همانند انتخاب همسر شایسته، رعایت اخلاق مباشرت و مراقبت های دوران بارداری و زمینه های پس از تولد همانند توجه به تغذیه و شیر مادر، توجه به سنت های معنوی همانند گفتن اذان و اقامه در گوش کودک، گام برداشتن عقیقه کردن، انتخاب نام شایسته و… (نک: کلینی، ۱۳۶۵، ج ۶، ص ۳۰۰۱۵).

۲-۱- روش اعطای بینش و تقویت اعتقادات و باورها

تعلیم و تربیت زمانی پایدار است که بنیان های آن در روح و جان متربی ریشه دوانیده باشد؛ در غیر این صورت، آموزش آنها در متربیان، سطحی و ناپایدار خواهد بود. در نظام تربیتی اسلام بینش ها، باورها و اعتقادات مهم ترین بنیان هایی هستند که در تعلیم و تربیت مورد توجه و تأکید بوده اند.

در این روش، سعی بر آن است که تلقی آدمی از امور، دگرگون شود و ایجاد چنین دگرگونی در میان افراد، در حقیقت، مبدأ تغییر رفتارها و اعمال آنان است.

 در قرآن کریم، بر روش اعطای بینش تصریح شده است: «قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِی فَعَلَیهَا… (انعام، ۱۰۴)؛ به راستی که بینش هایی از نزد پروردگار شما، برایتان آمده است؛ پس هر که در پرتو آن بینا شود، به سود خود چنین کرده است و هر که کوری ورزد، به زیان خود عمل کرده است.»

مقایسه تطبیقی روش های تربیت کودک در اسلام و پراگماتیسم صفحه ۲۷

۱ – ۳- محبت و مهرورزی

انسان در تمام مراحل زندگی خود به محبت و مهربانی نیاز دارد. رعایت این روش، در جریان تربیت و در تمام مراحل آن ضروری است. برای ایجاد ارتباطی عمیق و ریشه دار، نخست باید توجه کودک را به خود جلب کرد، به گونه ای که برای او این اطمینان قلبی حاصل شود که اوامر، نواهی، پند و موعظه های پدر و مادر از سر خیرخواهی است. حصول چنین هدفی با محبت امکان پذیر است.

پیامبر اکرم(ص) می فرمود: «اُحبوا الصبیان و ارحموهم و إذا وعدتموهم شیئا ففوالهم» (کلینی،۱۴۲۷، ج ۶، ص ۴)؛ کودکان را دوست بدارید و به ایشان مهر بورزید و چون به آنان وعده ای دادید، به وعده‌ی خود وفا کنید.»

امام صادق (ع) می فرماید: «قال موسی: یا رب: أی الأعمال أفضل عندک؟ قال: حب الأطفال، فإنی فطرتهم على توحیدی، فإن أمتهم أدخلهم برحمتى جنتى» (مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۹۷)؛ موسی عرض کرد: پرودگارا! کدام عمل نزد تو برتر است؟ فرمود: دوست داشتن کودکان؛ زیرا فطرت آنان را بر توحید و یگانگی خود آفریدم و آگر آنان را بمیرانم، با رحمتم داخل بهشت می گردانم.»

و نیز می فرماید: «ان الله عزوجل یرحم الرجل لشده حبه لولده» (همان، ج ۴۳، ص ۴۸۲)؛ خداوند مرد را به خاطر شدت محبت و دوستی فرزندش، مورد رحمت خویش قرار می دهد.»

رسول خدا(ص) در سیره‌ی تربیتی خویش خاطر نشان کرده است: همان گونه که کودک به آب، غذا و هوا احتیاج دارد، به محبت و نوازش هم محتاج است. وی کودکان را می بوسید، در آغوش می گرفت و نوازش می کرد (نک: همان، ص ۲۸۲).

.

۴-۱- روش پرورش تفکر و عقلانی

عقل والاترین گوهر وجود آدمی و منشأ صلاح و سامان و خیر و خوبی است؛ از این رو، بیشترین روش تربیتی باید در این جهت باشد که این گوهر والا به درستی شکوفا شود. در آیات ۱۷ و ۱۸ سوره زمر می خوانیم:

« فَبَشِّرْ عِبَادِ* الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِکَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ»؛ بندگان من را نوید بده، آنان که سخنان را استماع می کنند و پس از نیکوترین آنها پیروی می کنند، آنانند هدایت یافتگان خدا و آنانند صاحبان عقل». 

کاربرد روش عقلانی در نظام فکری اسلام، جایگاه مهمی دارد. به کارگیری قدرت تعقل و تفکر، به عنوان ابزار معرفت صحیح و هدایتگر انسان به سوی پیشرفت و تعالی است. به عبارت دیگر، اساس تمام پیشرفت های مادی و معنوی بشر در طول تاریخ، اندیشه و تعقل بوده است.

با مروری بر سخنان پیشوایان معصوم می یابیم که در سیره‌ی رفتاری و عملی خود برای خردورزی، عقل و تفکر ارزش والایی قائل بودند و آن را از هر عملی عبادی بالاتر دانسته اند و در این زمینه، امام رضا(ع) می فرماید:

«لیس العباده کثره الصلاه و الصوم انما العباده التفکر فی امر الله» (کلینی، ۱۴۲۷، ج ۳، ص ۵۵)؛ عبادت به زیادی نماز و روزه نیست، بلکه عبادت به تفکر در امر خداست.»

بررسی تطبیقی شیوه های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم صفحه ۲۸

۱ – ۵- ارائه الگو

الگو به معنای سرمشق، مقتدا، اسوه، قدوه و… است (عمید، ۱۳۵۹، ص ۱۷۹). روش الگویی، مدلی بیرونی است که بر اساس تربیت پذیری و الگوگیری، بر رفتار فرد (متربی) تأثیر می گذارد و او را جذب می کند (ملکوتی فر، ۱۳۸۸، ص ۱۳۷).

روش ارائه الگو به سبب گرایش ذاتی انسان به الگوگیری، روشی بسیار مؤثر و سریع در تعلیم و تربیت است. دراین باره بهترین الگو از نظر قرآن، پیامبر اکرم است:

«لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ»(احزاب، ۲۱)؛ مسلما برای شما در زندگی رسول خدا، سرمشق نیکویی بود.»

امام علی(ع) پیامبر را به عنوان الگو به مسلمانان معرفی می کند و مسلمانان را به پیروی از منش و رفتار ایشان فرا می خواند:

«و لقد کان فی رسول الله (ع) کاف لک فی الأسوه … فتاس بنبیک الاطیب الأطهر فان فیه اسوه لمن تاسی و عزاء لمن تعزی؛ و احب العباد الى الله المتاسی بنبیه و المقتص لأثره»(نهج البلاغه، خطبه­‌ی ۱۶۰)؛ پس به پیامبر پاکیزه و پاک خود اقتدا کن که راه و رسمش سرمشقی نیکو برای کسی است که بخواهد تاسی جوید و انتسابی عالی برای کسی است که بخواهد منتسب شود و محبوب ترین بندگان نزد خدا کسی است که رفتار پیامبر را سرمشق کند و به دنبال او رود.»

در تربیت کودکان نیز اندیشمندانی مانند پیاژه و آلبرت بندورا، به روش الگوگیری توجه کرده اند و آن را از عوامل مهم رشد کودکان و زمینه‌ی اساسی یادگیری اجتماعی دانسته اند.

بنابراین تحقیقات انجام شده، در زمینه‌ی یادگیری اجتماعی، دوران هفت سال اول زندگی، اساس و پایه‌ی اصلی شکل گیری شخصیت کودک است و تقلید و الگوگیری، بنیان یادگیری در این دوران است و در پایان سال اول زندگی کودک پیدا می شود و هم چنان ادامه دارد و موجب می شود که کودک چگونه سخن گفتن، راه رفتن، رفتار کردن و به طور کلی، چگونه زندگی کردن را از والدین، اطرافیان، دوستان و مربیان بیاموزد و بنای اصلی شخصیت و شاکله‌ی وجودی خود را سامان دهد (ملکوتی فر، ۱۳۸۸، ص ۱۳۷).

.

۱ – ۶- داستان سرایی

اهمیت داستان سرایی و قصه گویی آنقدر بالا است که حتی خداوند در قرآن کریم، از آن به عنوان یکی از عوامل مهم در تربیت افراد یاد می کند. به همین علت است که در قرآن، خداوند قصه ها و داستان های زیادی از پیامبران خود را آورده است تا افراد از آنها عبرت بگیرند.

بنابراین، پدران و مادران و مربیان با قصه خواندن و داستان خواندن برای کودکان خود می توانند نقش تربیتی مهمی را از راه داستان سرایی و قصه خوانی ایفا کنند و برنامه های تربیتی خودشان را در قالب این داستان ها و قصه ها بیان نمایند و از این طریق، برنامه هایشان را درباره‌ی فرزندانشان به اجرا بگذارند و این داستان سرایی ها و قصه گویی ها نقش بسیار مهمی در تربیت کودکان دارد.

بررسی تطبیقی روش های تربیت فرزند در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم صفحه ۲۹

۱ – ۷- آموزش احکام دین

آموزش اعمال و احکام دینی، یکی دیگر روش های سبک زندگی پیشوایان معصوم در تربیت کودکان است. آشنا کردن کودکان با اعمال دینی باعث می شود که کودک، شخصیتی متعهد و علاقه مند به راهنمایی ها و قوانین خداوند بیابد، از مسیر هدایت فطری، اخلاقی و الهی منحرف نشود، به انجام دادن رفتارهای ناهنجار جنسی روی نیاورد و نسبت به آنها حیا کند و حساسیت نشان دهد.

پیامبر، والدینی را شدیدا سرزنش می کند که کودکان خود را به اعمال خوب و انجام احکام دینی تشویق می کنند.

روزی پیامبر به برخی از کودکان نگاه می کرد. رفتار آنان، از عدم آشنایی با آداب و احکام دینی حکایت می کرد؛ به همین سبب، برای توجه دادن اولیای کودکان فرمود: «وای بر فرزندان آخر زمان از دست پدرانشان.» یکی از اصحاب گفت: «ای رسول خدا! از دست پدران مشرکشان؟» پیامبر فرمود: «نه از دست پدران مؤمنشان که من از اینان بیزارم و آنان از من بیزار» (نوری، ۴۰۸، ج ۱۵، ص ۱۶۴، ح ۱۷۸۷۱).

.

۸-۱- تکریم شخصیت

همه­‌ی افراد به ویژه کودکان، نیازمند تکریم و احترام هستند؛ به همین سبب است که اسلام نسبت به تکریم شخصیت افراد، تأکید فراوان کرده است. از پیامبر اکرم نقل شده است که فرمود: «اکرموا أولادکم وأحسنوا آدابهم، یغفرلکم»(حر عاملی، ۱۴۱۴، ج ۲۱، ص ۳۹۴)؛ فرزندانتان را گرامی بدارید و آداب نیکو به آنان بیاموزید تا گناهانتان آمرزیده شود.» بر اساس این روایت، اکرام و احسان به کودکان آن چنان اهمیت دارد که موجب آمرزش گناهان می شود. مهم ترین شیوه های تکریم عبارتند از:

١. انتخاب نام نیکو؛ حضرت ابوالحسن (ع) می فرماید: «أول ما یبر الرجل ولده أن یسمیه باسم حسن فلیحسن أحدکم اسم ولده»(همان، ص ۳۸۹)؛ نخستین نیکی مرد نسبت به فرزندش این است که بر او نامی نیکو نهد.» ۲. سلام کردن به کودکان؛ پیامبر اکرم) فرمودند: «خمس لا أدعهن حتى الممات … و التسلیم على الصبیان لتکون سنی من بعدی»(همان، ج ۸، ص ۴۴۱)؛ پنج چیز است که تا هنگام مرگ، آنان را ترک نخواهد کرد … و سلام کردن بر کودکان تا پس از من، به عنوان سنت باقی بماند.»

٣. مشورت؛ مشورت با فرزندان در مسائل گوناگون خانوادگی و نظرخواهی از آنان در مباحث علمی و اجتماعی، به تدریج توانایی های بالقوه آنان را آشکار می سازد و آنان را در اداره امور زندگی در آینده، آگاه و توانمند می گرداند.

۴. وفای به عهد؛ پیامبر اکرم) می فرماید: «أحبوا الصبیان و ارحموهم و إذا وعدتموهم شیئا ففوا لهم فإنهم لا یدرون إلا أنکم ترزقوهم (همان، ج ۲۱، ص ۴۸۳؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۱۱، ص ۹۲)؛ کودکان را دوست بدارید و به آنان اظهار محبت کنید و هنگامی که به آنان وعده ای دادید، وفا کنید؛ زیرا آنان روزی خود را به دست شما می بینند.»

بررسی تطبیقی روش های تربیت فرزند در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم صفحه ۳۰

۹-۱- روش آراستن ظاهر

مربی در برقرار کردن ارتباط تربیتی، باید به آراستگی ظاهری بپردازد تا از عوامل ظاهری نفرت و گریز نیز تھی باشد. رسول خدا در مقام مربی و تربیت کننده، بر حفظ آراستگی ظاهری توجه داشته است و از همان آغاز به همراه فرمان بعثت، به او دستور پاکیزگی داده شد:

«یا أَیهَا الْمُدَّثِّرُ* قُمْ فَأَنْذِرْ* وَرَبَّکَ فَکَبِّرْ* وَثِیابَکَ فَطَهِّرْ»(مدثر، ۴۰۱)؛ «ای به جامه در پیچیده! برخیز و به انذار مردم همت گمار و خدایت را به بزرگی یاد کن و جامه ات را از هر عیب و آلایش پاکیزه بدار» (نک: باقری، ۱۳۸۵، ص ۱۱۲).

درباره­‌ی لباس در میان مفسران اختلاف است (نک: طباطبایی، ۱۳۶۳، ج ۲۰، ص ۸۱)؛ اما برخی نیز آن را به همان لباس ظاهر تفسیر کرده اند؛ زیرا پاکیزگی لباس ظاهر از مهم ترین نشانه های شخصیت و تربیت و فرهنگ انسان است.

.

۱ – ۱۰- تکرار و تمرین

تکرار و استمرار سبب یادگیری درست، سرعت عمل و کسب مهارت در هر زمینه ای می شود. تحقیقات نشان داده است که روش تمرین و تکرار در یادگیری مطالب و مفاهیم تأثیر دارد و برای تقویت و ایجاد رفتاری ثابت و عادتی استوار در کودک باید از مجرای «تکرار» وارد شد.

در این روش، مربی پس از اینکه کار خوبی را از مربی و دانش آموز مشاهده کرد، برای تکرار و افزایش آن، باید او را به گونه ای تشویق کند که انگیزه‌ی لازم برای تکرار عمل را در او فراهم آورد.

بسیاری از رفتارهایی که کودک یاد می گیرد، از طریق تمرین و تکرار است.

عادت دادن افراد به رفتار پسندیده و ایجاد نظم و انضباط در زندگی و تسلط بر خویشتن، مستلزم وجود برنامه ی منظم و مستمری برای تمرین و تکرار است.

نظام تربیتی اسلام با قرار دادن تمرین های روزانه و سالانه به صورت جمعی و فردی، فرایضی را برای انسانها واجب کرده است تا این عبادات جزء راه و رسم زندگی آنان شود.

شیخ صدوق از امام باقر(ع) روایت می کند: امام حسین (ع) دیر زبان باز کرد. حتی بیم آن می رفت که حرف نزند و سخن نگوید. روزی رسول خدا(ص) برای نماز بیرون آمد، در حالی که پیامبر امام حسین(ع) را بر دوش نهاده بود، به بیرون رفت و مردم نیز پشت سرش صف بستند.

پیامبر(ص) امام حسین(ع) را در سمت راست خود قرار داد و تکبیر نماز را گفت؛ پس حسین (ع) هم تکبیر گفت چون رسول خدا(ص) تکبیر حسین (ع) را شنید، تکبیر را دوباره فرمود و حسین (ع) نیز دوباره تکبیر گفت تا اینکه رسول خدا(ص) هفت بار تکبیر فرمود و حسین (ع) نیز هفت بار تکبیر گفت و به این ترتیب، در نماز سنت شد تا هفت مرتبه تکبیر گفته شود (مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۴۴، ۱۹۴).

متن ادامه دارد… برای دریافت فایل word این مقاله از طریق گزینه خرید اقدام نمایید.

راهنمای خرید فایل:

برای دانلود این فایل از طریق گزینه «خرید» اقدام نمایید. بلافاصله پس از پرداخت، لینک دانلود نمایش داده می شود. همچنین، لینک دانلود از طریق ایمیل برای کاربر ارسال می گردد(توجه نمایید در مرحله تکمیل فرم خرید فایل، آدرس ایمیل خود را به درستی وارد نمایید). در صورت بروز هرگونه مشکل برای خرید یا دانلود این فایل، درخواست خود را از طریق ایمیل یا پیامرسانهای تلگرام یا ایتا برای ما ارسال نمایید:

ID تلگرام و ایتا: fatahi3@           ایمیل: fatahi668@gmail.com

مقالات مشابه با موضوعات تربیت کودک ، نظام تربیتی اسلام ، پراگماتیسم:

سبک تربیتی امام رضا (ع) در تربیت کودکان

الگوی مفهومی تربیت عاطفی با رویکردی بر نهج البلاغه

تحلیل شیوه های بیان استدلالی در آیات تربیتی قرآن

الگوی تربیت فرزند بر مبنای تحلیل و تفسیر سوره لقمان

تحلیل مبانی نظری شیوه‌ های تربیتی مبتنی بر جنسیت از نگاه آیات و روایات

آشنایی با ساختار تربیت دینی و راهکارهایی برای پذیرش آن در سنین کودکی

اصول حاکم بر فرآیند تربیت از منظر تفسیر «من وحی القرآن» و «التحریر و التنویر»

واژگان و اصطلاحات پرتکرار مقاله: نظام تربیتی اسلام ؛ پراگماتیسم ؛ تربیت کودک ؛ تعلیم و تربیت ؛ نوجوان ؛ تربیت فرزند ؛ تربیت فرزندان ؛ روش تربیتی ؛ شیوه تربیتی ؛ اصول تربیتی ؛ عمل گرایی ؛ اصالت عمل

عناوین مشابه جستجو شده:

روش های تربیت کودک در قرآن

تربیت کودک در اسلام و پرگماتیسم

روش های تربیت کودک در پراگماتیسم 

اصول تربیت کودک از منظر قرآن و حدیث

اصول تربیت فرزند از دیدگاه قرآن و حدیث

دانلود مقاله آماده در مورد تعلیم و تربیت

الگوی تربیت فرزند از منظر قرآن و روایات

الگوی تربیت کودک از دیدگاه آیات و روایات

دانلود تحقیق آماده در مورد تعلیم و تربیت

دانلود مقاله آماده در مورد تعلیم و تربیت

روش های تربیت فرزند از منظر قرآن و روایات

روش های تربیت کودک از منظر قرآن و روایات

روش های تربیت کودکان از منظر قرآن و حدیث

روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام

دانلود مقاله آماده در مورد تربیت کودک در اسلام

دانلود تحقیق آماده در مورد تربیت فرزند در اسلام

الگوی تربیت کودک در تربیت اسلامی و پراگماتیسم

تعلیم و تربیت کودک در تربیت اسلامی و پراگماتیسم

دانلود تحقیق آماده در مورد تربیت فرزند از منظر قرآن

شیوه های صحیح تربیت فرزند در تعلیم و تربیت اسلامی

دانلود فایل word مقاله در مورد تربیت اسلامی و پراگماتیسم

روش های تربیت فرزندان در نظام تربیت اسلامی و پراگماتیسم

مقایسه روش های تربیت کودک در تربیت اسلامی و پراگماتیسم

تطبیق شیوه های تربیت فرزند در نظام تربیت اسلامی و پراگماتیسم

مقایسه روش های تربیت کودک در نظام تربیت اسلامی و پراگماتیسم

مقایسه اصول و روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم

معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث

انتهای پیام مقاله: بررسی تطبیقی روش های تربیت کودک در نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم

مطالعه بیشتر