گفتمان کاوی تفسیر شیعه در کوفه ؛ اصبغ و گفتمان امامت وصایتی

گفتمان کاوی تفسیر شیعه در کوفه ؛ اصبغ و گفتمان امامت وصایتی

تفسیر شیعه در کوفه امامت وصایتی

نویسندگان: علی راد ؛ مریم ولایتی

.

چکیده

رهیافت تاریخی در کنار شناخت بسترهای مختلف جامعه، عهده‌دار نمایاندن فرازها و فرودهاست. دست‌یابی به سیر تطور یک اندیشه و درک بهتر از خاستگاه و دوران آغازین شکل‌گیری آن، منوط به تحلیل گفتمان‌های مکشوف از داده‌های تاریخی برجای‌مانده در آن حوزه است.

اصبغ بن نباته کوفی از نخستین مفسران شیعی در کوفه است که در منابع رجال و تراجم، به‌عنوان نخستین مؤلف ذکر شده؛ اما اثری مشخص با محتوای قرآنی یا تفسیری به وی نسبت داده نشده؛ فراوانی نسبتاً زیاد روایات تفسیری او و بازتاب آن‌ها در آثار معتبر پسین و همچنین توجه به روان‌شناسی اعتقادی شخصیت وی، این فرضیه را به ذهن می‌رساند که به گمان قوی، اصبغ از ارکان مهم انتقال آموزه‌های قرآنی امام علی(ع)، با رویکرد تأسیس یا ترویج گفتمان‌های شیعه‌بنیان همچون امامت و وصایت در روزگار خود بوده؛

براساس نظریه “آوای متعارض باختین” باید گفت بازتاب گسترده مؤلفه‌های معنایی وصایت در تفسیر اصبغ و اهتمام او به گفتمان وصایت علوی، معنادار بوده و در دیالکتیک تعاملی با گفتمان رقیب شکل گرفته که قصد داشت نظریه خلافت سقیفه‌ای در جامعه را نهادینه کند.

واژگان کلیدی: اصبغ بن نباته ؛ اعتبارسنجی؛ تاریخ تفسیر امامیه ؛ تفسیر روایی ؛ مدرسه تفسیری کوفه ؛ گفتمان کاوی ‏تاریخی؛ گفتمان وصایت و امامت.

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

Discourse Investigation of Shi’a Exegesis at Kufa;‎ Asbagh & “Imamat -e- Vesayati” Discourse

چکیده [English]

Historical approach along with various settings of society could display up and downs. Analysis of discovered discourses based on kufan exegetes’s data, could portrait exegetical school of shia in kufa; origins & evolution.

Asbagh ibn nobate kufi (55), the first exegetes of this corpus, has no any definite exegetical literature; but some large amount of his exegetical hadiths and their reflection in latter normative literature and also due to his theological personality, could assume that asbagh was one of the most greate pillars for transition of exegetical imam ali’s theachings, with shia-based discourses like Imamat & Vesayat.

Given Bakhtin theories, should be declared that the formation of these trends happened in dialectic space and Asbagh’s attention to” Alid vesayat” discourse, undoubtfully, is meaningful and surely was contrasted with rival discourse who was trying to establish saghifid khelafah in the society

کلیدواژه‌ها [English]

asbagh ibn nobate, vertification, history of imami exegesis, traditional ‎exegesis, kufa exegesis, historical discourse detection, vesayat & ‎imamat discourse

مطالعه بیشتر