جدال کلامی حدوث و قدم کلام الهی به مثابه مقدمه ای بر مسئله زبان قرآن

جدال کلامی حدوث و قدم کلام الهی به مثابه مقدمه ای بر مسئله زبان قرآن

جدال کلامی حدوث و قدم کلام الهی

نویسندگان: امید حسینی نژاد ، رقیه سادات شجاعی

.

سطح مقاله: علمی پژوهشی 

.

چکیده

زبان قرآن یکی از بحث‌برانگیزترین مسائلی است که در قرون متمادی اسلامی از دید صاحب‌نظران این حوزه دور نمانده است. با نگاهی دقیق به این مسئله و تطورات تاریخی آن می‌توان دریافت که نظرات علمای اسلامی در این حوزه در یک خط سیر خاص نبوده و بر اساس گفتمان‌های غالب و خاص هر دوره، نظراتی متناسب با آن ارائه‌شده است. در قرن دوم بحث‌های جدی پیرامون خلق قرآن در بین فرق اسلامی درگرفت به همین سبب هر یک از گروه‌ها درصدد بودند تا با اقامه برهان و دلایل درون دینی عقیده خود را به کرسی بنشانند.

جریان خلق قرآن و درگیری های کلامی که به ویژه در اواخر دوران حکومت مامون عباسی به عنوان منشوری حکومتی تلقی گردید؛ تنها حربه ای سیاسی بر علیه مخالفان این نظریه نبود بلکه با نگاهی موشکافانه به این وقایع می توان دریافت که این مساله مقدمه ای برای مظریات پیرامون زبان قرآن و برداشت های تفسیری مفسران هرکدام از فرق اسلامی بوده است. در این مقال برآنیم تا به شواهد و قرائن این مسئله با تکیه بر نظرات متکلمان و مفسران معتزله و اشاعره و دیگر فرق بپردازیم.

واژگان کلیدی: کلام الهی، حدوث و قدم ، زبان قرآن، معتزله، اشاعره، اهل حدیث

مطالعه بیشتر