عنوان مقاله: خویشکاری‌ های موجود در داستان‌ های قرآن بر مبنای دیدگاه پراپ

.
نویسندگان: بتول اشرفی ؛ گیتی تاکی ؛ محمد بهنام فر 

سال انتشار: ۱۳۹۴؛  سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه‌ها: داستان‌ های قرآن ؛ پراپ ؛ خویشکاری‌ ؛ قهرمان ؛ شریر

چکیده

قصه‌ پردازی را می‌توان نخستین هنر آدمی در عرصه‌ی کلام دانست. قرآن کریم نیز برای پند و راهنمایی بشر از بیان قصه استفاده نموده و زندگی بسیاری از پیامبران را در قالب قصه آورده‌ است. پژوهش حاضر ضمن بررسی خویشکاری‌ ها در متن داستان‌ های قرآن برمبنای دیدگاه پراپ (۱۹۸۲) تلاش دارد به این سؤالات پاسخ دهد که: آیا هر سی‌ و‌ یک خویشکاری پراپ را می‌توان در داستان‌ های قرآن یافت؟

آیا با توجه به خویشکاری‌ های یافته‌ شده می‌توان اولویت‌ های قرآن را ترسیم کرد؟ آیا پس از تحلیل داستان‌ های قرآن با دیدگاه پراپ می‌توان گفت چه شباهت‌ ها و تفاوت‌ هایی بین متن داستان‌ های قرآن با سایر داستان‌ ها وجود دارد؟ به‌ طور‌ کلی، خویش‌کاری یعنی، عمل شخصیتی از اشخاص قصه که در پیشبرد قصه حائز اهمیت و از نظر پراپ کوچک‌ ترین جزء سازنده‌‌ی قصه‌ های پریان است. ‌

تحلیل داستان‌ های قرآن که از ترجمه‌ی محمدرضا صفوی اقتباس‌ شده، نشان‌ می‌دهد که: به‌طور کلی، می‌توان کلیه‌ خویشکاری‌ های پراپ را در داستان‌ های قرآن یافت، اما ماهیتاً متفاوت است و بعضی از این خویشکاری‌ ها در قرآن دارای انواعی است که از دیدگاه پراپ در سیر داستان مهم دانسته نشده‌اند. در قرآن ترسیم هنجارها (بایدها و نبایدها)، خبرگیری و خبردهی از عقاید و تلاش برای اصلاح عقاید ناصواب، احساس کمبود افراد و التیام این کمبودها، شرارت گمراهان و در نهایت مجازات آنان و ارائه‌ی نشانه‌ هایی (عوامل جادویی) بر نبوت پیامبران از اولویت‌های اساسی هستند.

علی‌رغم شباهت‌هایی همچون به کارگیری خویشکاری‌ های کلی پراپ در سیر پیشبرد داستان‌ ها، وجود جفت‌هایی همچون خبرگیری – خبریابی، شرارت-مجازات و کمبود- التیام کمبود، اختلافاتی نیز مشهود است. تفاوت در ماهیت خبرگیری و خبریابی، عوامل ماورایی و پاداش‌ های بیشتر معنوی از جمله تفاوت‌ های داستان‌ های قرآن با یافته‌ های پراپ هستند. خویشکاری‌

.
عنوان مقاله [English]

Functions of Quran’s Stories according to Propp’s Approach

چکیده [English]

This article tries to answer these questions by studying functions in Quran’s stories according to Propp’s view: do thirty one functions found by Propp all be found in Quran’s stories? Can Quran’s priorities be defined by noticing the found functions? What are the similarities and differences between the text of Quran’s stories and other ones?

As a whole, function is an act of a character defined according to its importance for the course of the action and is the smallest constituting part of a fairy story according to Propp’s approach.

The analysis of the data collected from Safavi’s translation of Quran’s stories show that: 1) all Propp’s functions can be found in Quran’s stories, but their natures are different and some of these functions in The Quran have some kinds which are not considered as important by Propp in the development of stories.

Drawing norms (DOS and don’ts), reconnaissance and delivery of beliefs and trying for the correction of false ones, the individuals’ lacks and their liquidations, the villainy of misleading people and their punishment, and reception of some magical agents as signs improving the accuracy of the prophets’ speeches are the main priorities in The Quran.

In spite of some similarities including: application of the general functions found by Propp in the story development, existence of pairs such as reconnaissance-delivery, villainy- punishment and lack-liquidation, some differences are also observable. Some differences in the nature of reconnaissance and delivery, magical elements and the spiritual given rewards have been discovered.

کلیدواژه‌ها [English]

The Quran Stories, Propp, function, hero, villain