ریخت‌ شناسی قصه حضرت موسی (ع) در قرآن کریم بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ

عنوان مقاله: ریخت‌ شناسی قصه حضرت موسی (ع) در قرآن کریم بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ
.

نویسندگان: رسول بلاوی ؛ علی خضری ؛ علیرضا شیخیانی

.

سال انتشار: ۱۳۹۵     سطح مقاله: علمی ترویجی

.
چکیده

قصه قدمتی کهن در عرصه فرهنگ و انتقال مفاهیم انسانی دارد و سازگارترین فرم کلامی با ذهن بشر است. شاید از همین روست که کتب آسمانی اغلب پیام خویش را در قالب قصه بیان داشته‌اند. از آنجا که قصه‌ های قرآن ملاک‌های فنی قصه‌ های امروزی را دارد، راه را برای مقایسه و تحلیل نظریه‌های انتقادی جدید باز گذاشته‌است. یکی از این راه‌ها، ریخت‌ شناسی قصه‌ها از دیدگاه ولادیمیر پراپ است.

روش ولادیمیر پراپ یکی از بهترین شیوه‌ های تحلیل و ریخت‌ شناسی قصه‌ ها بر پایه کنش شخصیت‌ ها و خویشکاری آن‌هاست. نوشته حاضر به بررسی ریخت‌شناسی قصه حضرت موسی(ع) در قرآن با بهره‌گیری از روش پراپ، بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی می‌پردازد و برای وصول به نتیجه‌ای بهتر، قصه به سه بخش تقسیم شده‌است و شخصیت‌ها و خویشکاری‌های هر بخش، هدف تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که این قصه با الگویی که پراپ از قصه‌های پریان ارائه می‌دهد، با اندکی جابجایی در خویشکاری شخصیّت‌های قصه هماهنگ است؛ زیرا از سی‌ و یک خویشکاری قصه‌ های پریان، بیست‌ و سه خویشکاری در بین شش شخصیّت موجود در قصه دیده می‌شود و جریان قصه از آرامش و رسیدن به اوج و رسیدن به آرامش مجدّد، با سه حرکت از حرکت‌ های ششگانه پراپ همسانی دارد

کلیدواژه‌ها: قرآن؛ ساختارگرایی؛ ولادیمیر پراپ؛ ریخت‌ شناسی؛ حضرت موسی علیه السلام

.

عنوان مقاله [English]

The Morphology of the Prophet Moses’ Tale from Vladimir Propp’s Theoretical Perspective

چکیده [English]

Story has a very primitive role in the cultural dimension and the conveyance of the humanitarian concepts, and it is the most compatible form of language mixed with human mind. Because of this, the celestial books probably often narrate their message by use of tales. As the holy Qur’an tales make use of technical criteria of modern stories, it provides the opportunity for the sake of comparison and the analysis of the critical viewpoints.

One of these ways is the morphology of tales by Vladimir Propp,s viewpoint. Propp,s manner is one of the best ways for analysis and morphology of the tales considering the interactions among Characters and their functions. The present study aimed to investigate the morphology of Moses’s story in the holy Qur’an by the use of Propp,s descriptive and analytic method. In order to draw better conclusion, the story was divided into three parts and the characters and functions of each section were analyzed and investigated.

The findings of the present research showed that this story coincided with the Propp,s paradigm of the fairy tales, with a little change in function of the story. Because of the fact that from 31 functions of fairy tales, 23 of the functions among 6 characters are available in that tale, the course of the story is compatible with the peace, reaching the zenith and attaining further peace with the three movements of the sixth movements of propp,s.

کلیدواژه‌ها [English]

The Quran, structuralism, Vladimir Propp, Morphology, Prophet Moses

مطالعه بیشتر