زیبایی‌ شناسی ضرب‌ آهنگ در سوره‌ های نازعات و تکویر

زیبایی‌ شناسی ضرب‌ آهنگ در سوره‌ های نازعات و تکویر

زیبایی‌ شناسی ضرب‌ آهنگ

نویسندگان: عیسی متقی زاده ؛ هادی نظری منظم؛ سید رضا موسوی

چکیده

اعجاز قرآن جنبه‌های گوناگونی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، ضرب‌ آهنگ آیات و موسیقی زیبای آن‌ها است که شنونده را به شدت به خود جذب می‌کند. این ضرب‌ آهنگ در سوره‌ های کوتاه قرآن همچون سوره‌ های نازعات و تکویر، که در این مقاله مورد بحث می‌باشند، به وضوح نمایان است. ضرب‌ آهنگ در قرآن از اهمیت فراوانی برخوردار است، زیرا فقط به زیبا کردن لفظ قرآن توجه نمی‌کند بلکه نقشی اساسی در انتقال مفاهیم الهی دارد؛ از این رو، کشف راز زیبایی این ضرب‌آهنگ که در فاصله‌ ها و آواهای آیات قرآن نمود دارد، و فهم چگونگی ارتباط بین ضرب‌ آهنگ قرآن و معانی الهی، که سبب شده این نوع ضرب‌آهنگ از جنبه‌ های مهم اعجاز قرآن کریم گردد، امری ضروری است.

در این پژوهش برآنیم تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، راز زیبایی ضرب‌ آهنگ، و چگونگی ارتباط بین ضرب‌ آهنگ و معانی الهی در سوره‌ها‌ی نازعات و تکویر را در دو بخش فاصله‌ های دو سوره و آواهای آن‌ها، تبیین کنیم. نتایج پژوهش نشان می‌ دهد که فراوانی فاصله‌ های متماثل و متوازی در دو سوره، و همچنین آواهای خیشومی، روان و غلت، ضرب‌ آهنگی دلنشین و تأثیر گذار ایجاد کرده‌اند. فاصله‌ های مطلق، بیشتر در قسمت‌ هایی به کار رفته‌اند که مفهوم آیات، ویژگی خاص آن‌ها را اقتضا می‌ کند و فاصله های مقید نیز به همین شکل به کار رفته‌اند. همچنین هریک از آواهای واک‌دار، بی‌واک، انفجاری، سایشی، خیشومی، روان، و غلت در قسمت‌ هایی بیشتر شیوع دارند که معنای آیات با ویژگی خاص آن‌ها ارتباطی قوی دارد.

واژگان کلیدی: ضرب‌ آهنگ؛ فاصل ه؛ آوا؛ سوره نازعات ؛ سوره تکویر

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]:

Rhythmic Aesthetics in Surah An-Naazi`aat and Surah At-Takwir

چکیده [English]

The miracle of the Qur’an has several aspects, one most important of which is the rhythm of ayahs and their attractive music. This type of rhythm is clearly visible in short surahs such as An-Naazi`aat and At-Takwir which are the focus of our attention in the present study. Rhythm is highly important in the Qur’an since its function is not only to linguistically beautify the Qur’an but also to play a pivotal role in the conveyance of divine concepts.

Thus, it is necessary to discover the mystery of this rhythmic majesty and divine meanings that appear in ayahs’ ending words and the sounds of the Qur’an and to grasp the relationship between form and meaning, which contributed to considering such rhythm among the significant aspects of the Qur’anic miracle.

Taking a descriptive and analytical approach in this study, we aimed at explicating the mystery of this rhythmic beauty and how it is related with divine meanings in An-Naazi`aat and At-Takwir surahs in two parts: ayahs’ ending words in the two surahs and their sounds. The results of this study show that the high frequency of asymmetric and symmetric ending words in ayahs of the two surahs as well as the presence of nasal vowels, liquids, and glides have created pleasant and influential rhythm.

Ending words in unconditioned ayahs and ending words in conditioned ayahs are mostly used where the concepts necessitate their special features. Furthermore, this article shows that each of the voiced, voiceless, plosive, fricative, affricate, nasals, liquids and glides are more frequent where the meanings of ayahs are in close relationship with their distinctive features.

کلیدواژه‌ها [English]

rhythm, ayahs’ ending words, sound, Surah An-Naazi`aat, Surah At-Takwir

مطالعه بیشتر