سرچشمه های قرآنی اندیشه حافظ

سرچشمه های قرآنی اندیشه حافظ

سرچشمه های قرآنی اندیشه حافظ

نویسنده: مهدی دشتی

چکیده
اگر این سخن ویتگنشتاین را بپذیریم که زبان همان ذهن است و ذهن همان زبان، دیگر برای شناخت اندیشه هرکس و از جمله حافظ راهی جز تامل جدی بر آثار زبانی او نمی ماند. اما این، همه راه نیست بلکه پس از شناخت اندیشه، سرچشمه ها و آبشخورهای آن نیز باید شناسایی شود تا راز وجودی این معجزه زبانی و ادبی آشکار گردد.

در این میان، توجه به تصریحات گوینده و صاحب سخن، در درجه اول از اهمیت قرار دارد. چرا که ما را به دور از لغزش ها و خودپنداری ها به سرمنزل مقصود می رساند.

بدین منظور، در این نوشتار کوشیده ایم تا به معرفی نکاتی بپردازیم که اندیشه حافظ و مآلاً سرچشمه های اصلی ، خاصه ریشه های قرآنی آن را آشکار می کند. این نکات برگرفته از سخن حافظ ، بویژه تصریحات او بر مبنای گزارش قزوینی – غنی و نیز خانلری است ، البته با پرهیز از تاویلات شخصی و پیرایه های ناهمگون با متن و در واقع مطابق با اصول هرمنوتیک. امید که این مجموعه بتواند مفید و راهگشا باشد.

واژگان کلیدی: حافظ ؛ لسان الغیب ؛ قرآن؛ محکم و متشابه

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

Qur’anic Origins of Hafez’s Thoughts

چکیده [English]

If we accept Wittgenstein’s saying that language is mind and mind is language, there is no way left to us to know one’s thought, including Hafez’s, except serious contemplation of their linguistic works.

However, this is not the whole way to go but after knowing about thoughts, their origins have to be identified as well so that the mystery of the existence of such linguistic and literary miracle might be revealed. In this regard, paying attention to a writer’s glosses is of outmost importance because they lead us to our goals, avoiding lapses and self-conceptions.

This paper aimed at introducing some Qur’anic points that the author holds reveals Hafez’s thoughts and their origins. These points, being adopted from Hafez’s words and particularly his glosses, are based on accounts by Qazvini and Qani, and Khanlari, and avoids personal interpretations and heterogeneous textual ornaments but are in fact in accordance with hermeneutic principles.

It is required to remind that in addition of textual evidence where the evidence was necessary, we also used hypertexts in order to detail brief notes, so Hafez’s external evidence become clearer. This point is also worth mentioning that much research has been done on Hafez and his Qur’anic influence all of which -more or less- are adorable but the Qur’anic influence has not been discussed well through adequate examples and evidence. Thus, the present paper intends to fill this gap.

کلیدواژه‌ها [English]

Hafez, Lisan al-Ghaib, following the Qur’an, Mohkam and Motashabeh, Pir-e-Moghan

مطالعه بیشتر