نقد و بررسی تفسیر شارحان نهج‌ البلاغه از عبارت ” هیهات علم مخزون ” خطبه ۱۴۹

شارحان نهج‌ البلاغه هیهات علم مخزون خطبه ۱۴۹

نویسنده: سید حسین سید موسوی

سال انتشار: ۱۳۹۵

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

علم امام نسبت به وقایعی که در آینده اتفاق می‌افتد، مورد بررسی و دیدگاه‌ های مختلف قرار گرفته است. اگر گفته شود امام اطلاعی ندارد، چگونه ممکن است چنین فردی پیشوایی امت را پذیرفته و طبق ادعای شیعه همه مسلمانان بر اساس حدیث ثقلین باید از ایشان پیروی کنند؛ و اگر گفته شود امام اطلاع از آینده و حوادث آن را دارد، پس چرا نمی‌تواند از مرگ خویش و شهادتش جلوگیری نماید؟

در حالی‌ که در خطبه‌ های مختلف از حوادث آینده خبر داده است و به‌ صراحت اعلام می‌ نماید، قبل از این‌که مرا از دست دهید از من بپرسید، در خطبه ۱۴۹ که پس از ضربت خوردن، از آن حضرت نقل‌ شده است چنین دانشی را نفی می‌کند، از این‌ رو در میان شارحان نهج‌ البلاغه دو دیدگاه مختلف در نفی و اثبات علم آن حضرت به کیفیت شهادت خویش مطرح‌ شده است. در این مقاله تلاش شده با روش استنادی تحلیلی ضمن پذیرش علم علی (ع) به همه امور از جمله جزئیات شهادت، توجیهات مختلف درباره عبارت “کَمْ أَطْرَدْتُ الْأَیَّامَ أَبْحَثُهَا عَنْ مَکْنُونِ هَذَا الْأَمْرِ فَأَبَى اللَّهُ إِلَّا إِخْفَاءَهُ هَیْهَاتَ عِلْمٌ مَخْزُونٌ” را مطرح و ضمن نقد هر یک از آن‌ها به این نتیجه برسیم که بایستی پاسخ دیگری را جستجو کرد.

امام چون الگوی مسلمانان است باید همچون ایشان عمل کند و چون عموم مسلمانان نسبت به آینده علم ندارند و از حوادثی که اتفاق می‌ افتد باخبر نیستند، او نیز بایستی رفتار عادی داشته باشد؛ اما نکته‌ مهم اینجا است که آنچه امام انجام می‌ دهد با علم او نیز مطابقت پیدا می‌ کند. بر این اساس باید این تعبیر آن حضرت را برای عموم مردم دانست که هر چه تلاش کنند تا از زمان مرگ و مکان آن اطلاع یابند، بی‌فایده باشد.
واژگان کلیدی: علم به حوادث آینده؛ علی (ع)؛ زمان شهادت؛ انکار علم به شهادت

: [English]عنوان مقاله

Reviewing the interpretation of commentators regarding the Nahj al-Balagha phrase: ‘Alas! It is a treasured knowledge

واژگان کلیدی  [English] :

knowledge of future events, Ali (AS), time of martyrdom, denial of knowledge of martyrdom

شارحان نهج‌ البلاغه هیهات علم مخزون خطبه ۱۴۹

مطالعه بیشتر