عنوان مقاله: شیخ حر عاملی و راهکارهای حل تعارض اخبار در وسائل الشیعه

.
نویسندگان: فتحیه فتاحی زاده ؛ نجیمه افشاری 

سال انتشار: ۱۳۹۶        سطح مقاله: علمی پژوهشی

.
کلیدواژه ها: شیخ حر عاملی ؛ وسائل الشیعه ؛ روایت؛ تعارض مستقر؛ تعارض غیرمستقر

.

چکیده

مهم‌ترین منبع شناخت دین اسلام، پس از قرآن، روایات معصومان (ع) است. به سبب عوامل درونی و بیرونی متعدّد، مانند نسخ، تقیه، از دست رفتن بسیاری از قرائن کلام معصوم، وقوع تحریف و تصحیف در متن روایات، اخبار متعارضی در این گنجینه وارد شده است. لذا دانشمندان حوزه معارف دینی و حدیثی از دیرباز، برای دستیابی به مراد معصوم (ع) به پدیده تعارض توجّه داشته‌اند. شیخ حر عاملی از تلاشگرانی است که اهتمام به شناسایی این نوع اخبار داشته است.

خصوصیت بارز ایشان در برخورد با اخبار متعارض، پرهیز از طرح و طرد روایات است. وی به هنگام تعارض بدوی اخبار، سعی دارد تمام راهکارهای ممکن در جمع روایات را مطرح نماید. به همین دلیل گاه برای رفع تنافی، در مدلول هر دو طرف تصرّف می‌نماید و گاه ـ البته در بیشتر موارد ـ با تصرّف در مدلول یکی از طرفین تعارض، دست به جمع اخبار می‌زند. وی در تعارض مستقر و به هنگام تعادل ادلّه، راه تخییر را برمی‌گزیند و در صورت عدم تعادل ادلّه، به ترجیح یکی از طرفین تعارض می‌پردازد. نیز در اکثر موارد، تخییر و ترجیح را به عنوان راهکاری در جمع روایات قابل ارائه می‌داند.