نظریات صدق و کذب در حوزه زبان شناسی بر محور آیه نخست سوره منافقون | مقالات علوم قرآن و حدیث
نظریات صدق و کذب در حوزه زبان شناسی بر محور آیه نخست سوره منافقون | مقالات علوم قرآن و حدیث-در حال بارگذاری
نظریات صدق و کذب در حوزه زبان شناسی بر محور آیه نخست سوره منافقون
.
چکیده
در حوزه زبانشناسی نظریههای پرشماری در تعریف صدق و کذب جریان داشته است. اندیشمندان مسلمان نیز در حوزههای مختلف علمی بدین امر همت گماشتهاند. آنان دو ملاک برای صدق و کذب در نظر داشتهاند، مطابقت یا مطابقت نداشتن با واقع خارجی و مطابقت یا مطابقت نداشتن با باور خبردهنده. با توجه بدین دو ملاک چهار نظریه پدید آمده است: نظریه مطابقت، دیدگاه نظام، دیدگاه جاحظ و نظریه صدق و کذب فعلی و فاعلی. پیروان هر چهار نظریه به آیه نخست سوره منافقون استناد کردهاند. در این آیه از سویی منافقان به پیامبری پیامبر اکرم شهادت دادهاند و از سویی دیگر خداوند بر دروغگو بودن منافقان شهادت داده است.
بررسی بیشتر مفاد این آیه نخست سوره منافقون و البته در نظر گرفتن برخی از آیات وارد در این موضوع، به برتری دیدگاه چهارم میانجامد. مطابقت و مطابقت نداشتن با واقع عینی، صدق و کذب فعلی (خبری) است و مطابقت و مطابقت نداشتن با باورِ خبردهنده صدق و کذب فاعلی (مخبِری) است. تفکیک بین دو حیثیت فعلی و فاعلی در صدق و کذب نتایج توجه برانگیزی را در تفسیر آیات قرآن در پی‌خواهد داشت.
واژگان کلیدی: سوره منافقون ؛ نظریات صدق و کذب ؛ مطابقت؛ صدق و کذب فعلی؛ صدق و کذب فاعلی
.
مشخصات مقاله نظریات صدق و کذب در حوزه زبان شناسی بر محور آیه نخست سوره منافقون:
موضوع مقاله: زبان شناسی قرآن – نقد نظریات صدق و کذب پیرامون آیه نخست سوره منافقون
مجلات علوم قرآن و حدیث ؛ رده مقاله: مقالات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث
.
نویسنده مقاله نظریات صدق و کذب در حوزه زبانشناسی بر محور آیه نخست سوره منافقون:
محمد سلطانی رنانی؛ استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
.
مهمترین مباحث مطرح شده در مقاله نظریات صدق و کذب پیرامون آیه نخست سوره منافقون:
سوره منافقون
- آیه نخست سوره منافقون
- شأن نزول آیه
- واژههای آیه
- بلاغت آیه
- ارتباط نفاق و کذب
نظریات صدق و کذب
نظریه نخست: مطابقت با واقع
نظریه دوم: مطابقت با اعتقاد (نظّام)
نظریه سوم: جمع بین دو نظریه پیشین (جاحظ)
نظریه چهارم: صدق و کذب، فعلی و فاعلی
آیه نخست سوره منافقون و نظریات صدق و کذب
گسترش دیدگاه صدق و کذب فعلی – فاعلی
_______