ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی

ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی

ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی

نویسندگان: انسیه عسگری ؛ محمدکاظم شاکر

چکیده

در چند سال اخیر تفسیر تطبیقی به‌ مثابه یک گونه تفسیری خود را نمایان کرده است. این گونه تفسیری گرچه آثاری در طول تاریخ تفسیر قرآن دارد، اما هم از نظر فراورده‌های تفسیری و هم از نظر معرفت‌ شناسی تفسیر، بر بن‌مایه‌ها و شاخه‌های نحیفی تکیه زده است. آنچه به‌ نظر می‌رسد که در درجه نخست باید تقویت شود، ابعاد معرفت‌ شناختی و مبانی علمی متصور و مقبول این گونه تفسیری است. این مقاله در راستای تحقق چنین هدفی، سعی دارد برای این گونه تفسیری، بایدهای ضروری را در دو حوزه نقل اقوال و نقد محتوا، توصیه و تجویز نماید.

در مقام نقل، شاخصه‌هایی همچون لزوم تعیین محدوده تطبیق، نقل مستند، گزارش حداکثری وجوه تشابه و تمایز و تبیین مواضع خلاف و وفاق می‌تواند بستری استوار برای مقایسه آراء فراهم کند. در مقام نقد، نکته مهم آن است که مشخص باشد داوری بر اساس مبانی مشترک طرفین صورت گرفته است یا بر اساس مبانی مختص یک طرف از طرفین تطبیق. همچنین باید از ابزارهای شناخته شده‌ای چون علوم لغت، نحو و بلاغت برای نقد استفاده شود و نیز به روش و ابزار در فرآیند نقد تصریح شود تا سبب شفافیت تطبیق گردد.
کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: تفسیر تطبیقی ؛ تفسیر مقارن؛ تفسیر مقایسه‌ ای؛ روش‌ های تفسیری؛ اصول تفسیر

سطح مقاله: علمی پژوهشی

ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی

عنوان مقاله [English]

Scholarly and Applied Regulations in Comparative Interpretation Method

چکیده [English]

In the past several years, a type of comparative interpretation has emerged. Although it has some works in the history of interpretation, this type of interpretation relies on weak sources both in terms of interpretation products and the epistemology of interpretation. What seems to be reinforced in the first place, is the epistemological dimensions and the perceived and accepted scientific principles of this type of interpretation.

To this end, the present article tries to prescribe and recommend the essential requisites of this interpretation type in two fields of quoting traditions and critique of the content. In terms of traditions, such indexes as necessity of determining the limitation of comparison, evidential quotation, the maximal report of the similarities and differences, and explaining the positions of contradiction and conformity can be suitable grounds for comparison of opinions.

In terms of critique, what is important is to specify whether the judgment has been done according to the common principles of both sides or according to the principles of one side of the comparison. Similarly, such renowned tools as philology, syntax, and rhetoric should be used for the critique and also the method and the tools used in the process of critique should be specified to make the comparison more transparent.

مطالعه بیشتر