عناصر انسجام متنی

نویسندگان: یونس ولیئی؛ سید محمود میرزایی الحسینی؛ محمد فرهادی

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

یکی از مباحث زبان‌ شناسی نقش‌گرا ، نظریه انسجام مَتنی است. این نظریه عواملی که اجزاء تشکیل‌دهنده متن را به هم مرتبط می‌سازد و سبب انسجام و هماهنگی آن می‌شود، بررسی می‌کند. الگوی این نظریه را هلیدی و حسن (۱۹۷۶) ارائه دادند. آن‌ها عوامل انسجام متنی را به سه دسته تقسیم کردند: عامل واژگانی، عامل دستوری، عامل پیوندی. هر یک از این عوامل خود به چند قسمت تقسیم می‌شوند که وجود آن‌ها در یک متن، آن متن را منسجم و اجزاء تشکیل دهنده آن را با هم مرتبط می‌کند.

در مقاله حاضر سعی بر این شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی عوامل انسجام مَتنی در سوره نوح بررسی شود. ابزارهای آفریننده انسجام متنی در سوره نوح به سه دسته تقسیم می‌شوند: اول، عامل واژگانی که در این سوره شامل تکرار و باهم‌ آیی است، که هر یک از این دو خود چندین زیر مجموعه را در بر می‌گیرند. دوم، عامل دستوری، این عامل به سه صورت ارجاع، جایگزینی و حذف در انسجام متنی سوره مؤثر شده است. سوم، عامل پیوندی که در دو نوع ارتباط اضافی و ارتباط زمانی در سوره یافت می‌شود. در بین این عوامل به ترتیب عامل واژگانی سپس عامل دستوری و در پایان عامل پیوندی از بیشترین بسامد در سوره برخوردار هستند و بیشترین تأثیر را در منسجم ساختن سوره نوح بر عهده دارند.

واژگان کلیدی: سوره نوح؛ انسجام متنی ؛ انسجام واژگانی ؛ انسجام دستوری؛ انسجام پیوندی

عناصر انسجام متنی