فتنه شناسی

نویسنده: محمد شریفانی

سال انتشار: ۱۳۹۶

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

فتنه، در اصطلاح ادبیات سیاسی اسلام، ناظر بر اموری است که حق و باطل در آن به هم آمیخته می‌شود؛ به‌گونه‌ای که به سادگی نمی‌توان میان آن‌ها تفکیک کرد. در اهمیت شناخت فتنه همین بس که بقا و زوال جامعه در گرو فتنه شناسی و راهکار مقابله با آن است و شناخت به موقع، بررسی، تحلیل و رفع فتنه‌های اجتماعی در جامعۀ اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در کتاب شریف نهج‌ البلاغه، به این موضوع اشاره شده و از آن‌جا که زندگی امیرالمؤمنین(ع) با انواع بحران‌ها و فتنه‌ها همراه بوده، تحلیل آن می‌تواند عامل روشن و مؤثری در شناخت فتنه‌ها باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل اسنادی به روش توصیفی-تحلیلی است. بدین منظور کلمات امیرالمومنین(ع) از نظرگاه فتنه‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و به بسترهای ایجاد فتنه‌ها اشاره شده است. یافته‌های پژوهش نشان می­دهد دنیاگرایی فاسقانه و دین‌داری جاهلانه دو بستر مهم در ایجاد فتنه‌ ها است. مورد توجه قرار دادن فرمایش‌های امیرالمؤمنین(ع) در مورد فتنه‌ های اجتماعی هم از سوی حاکمان و هم از سوی مردم، می‌تواند جلوی بروز بسیاری از فتنه‌های غبارآلود را گرفته و یا در صورت بروز، آسیب‌های آن را به حداقل رسانده و زمینه را برای دنیای به­دور از فتنه فراهم نماید.

واژگان کلیدی: فتنه؛ فتنه شناسی ؛ فتنه‌ های اجتماعی؛ مقابله با فتنه؛ بصیرت؛ نهج‌ البلاغه