فایل word: خیط ابیض و اسود و زمان تحقق فجر صادق در قرآن

^{خیط ابیض و اسود و زمان تحقق فجر صادق در قرآن}

مشخصات مقاله خیط ابیض و اسود و زمان تحقق فجر صادق در قرآن کریم:

رده مجله: مجلات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی – سال انتشار: ۱۳۹۴؛ تعداد صفحات: ۱۵؛ موضوع محوری: فجر صادق در قرآن ؛ نویسنده: محمد سمیعی

.

مباحث محوری مقاله:

مفاهیم خیط ابیض و اسود و فجر صادق از بحث برانگیزترین مفاهیم قرآنی به شماره می روند که در آیه ١٨٧ سوره بقره مطرح شده‌­اند. به دلیل تأثیرگذاری مفهوم این تعابیر و اصطلاحات در تعیین اوقات شرعی، این مفاهیم همواره مورد محققان و محافل علمی بوده است.

از این منظر مقاله حاضر کوشیده است با بررسی مفهوم اصطلاحات خیط ابیض و اسود و فجر صادق در تفاسیر، احادیث و منابع روایی، اشعار ادبیات عرب، و نیز داده‌­های نجومی، معنـی و مقصود این تعابیر قرآنی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و فهم بهتر و جامع­تری از مفهوم فجر صادق در آیه ١٨٧ سوره بقره ارائه شود.

با جستجو در اشعار جاهلی، منابع تفسیری و یافته­‌های علمی این نتیجه به دست آمده است که استعمال واژه‌­های خیط ابیض و اسود و فجر صادق به دوران پیش از نزول این آیه باز می‌­گردد و مراد از آن، رنگ سفید و سیاه است و به شکل ظاهری نخ ارتباطی ندارد و این همان معنایی است که در روایات برای این آیـه بیـان شـده است.

بنابراین، آنچه در این آیه آمده، از باب استعاره مکنیه است. به عبارت دیگر تا زمانی که سپیده درخشش کـافی پیـدا نکـرده و از سیاهی به صورت کامل متمایز نشده است، هنوز وقت اذان صبح نیست. نکته دیگر این که اگـر در حال حاضر، وقت نماز به خاطر فتوا یا احتیاط به چند دقیقه پس از اذان رسانه­‌ها منتقل شده باشـد، می­توان چنین استنباط کرد که همان وقت، وقت واقعی اذان صبح است و نه وقتـی کـه هم اکنون از رسانه­‌ها اعلام می‌­شود.

.

تصویر چکیده مقاله:

.

بخشی از مقدمه:

شاید مایه تعجب  باشد که وقت اذان صبح که با نـزول آیـه  ١٨٧ سـوره بقـره در مدینـه منوره مشخص شد، هنوز پس از سپری شدن چهـارده  قـرن، محـل مناقـشه، منازعـه و اختلاف است. در این آیه شروع زمان امساک در روزه که همـان آغـاز  وقـت نمـاز صـبح است، به این صورت تعیین شده است:

«وَ کُلوُا وَ اشْربَوُا حَتیَّ  یَتَبَینَّ َ لکَمُ الْخـَیطُ  الأبَـْیَضُ منَ الْخَیطْ الأَ سوَدِ منَ الفَجْرِ»، یعنی و بخورید و بیاشامید تا نخ سفید از نخ سیاه سـپیده  دم برای شما کاملاً مشخص شود.

چیزی که جـنس  ایـن  مناقـشه  را از دیگـر  مناقـشات  معمول میان مسلمانان جدا می­کند این اـست کـه در اینجـا مرزبنـدی میـان جنـاح­هـای  مختلف مذهبی چندان مشخص نیست و اگرچه میان اهل سنت و شیعیان و دیگر فـرق اسلامی در مفهوم فجر صادق اختلافی گزارش نشده است.

ولی وقتی نوبت به تعیین مصداق می­‌رسد، هم در میان شیعیان و هم در میان اهل سنت وقت اذان صبح به صورتهای مختلف و گاهی با اختلاف زیادی تعیین می‌شود. فقهای فریقین بـر  این مسئله اتفاق نظر دارند که فجر صادق همان فجر «معترض» «منتـشر» در افـق اسـت که پس از فجر کاذب ظهور می­کند ولی اینکه این صفات چـه مـوقعی در آسـمان افـق شرعی تحقّق پیدا می‌­کند، محل اختلاف است.

این مقاله در صدد این است که نشان دهد پدیده فجر صادق که در آیه ١٨٧ سوره بقره بـه آن اشاره شده، همان پدیده­ای است که در افق بـه هنگـام ارتفـاع منفـی ١۶ درجـه شـکل می­‌گیرد و تمام اختلاف­های موجود در مورد زاویه منفی خورشید در افق در زمـان اذان صبح، از نبود فهم مشترک از تفسیر این آیه ناشی شده است.

.

بخشی از نتیجه­ گیری:

در این مقاله با تمرکز روی معنای آیه ١٨٧ سوره بقره تلاش کردیم که به معیـاری عینـی و غیر مبهم برای تعیین زمان اذان صبح دست یابیم. به رغم نظر اکثر مفسران، نشان دادیم که در این آیه نمی‌­توان نخ سفید و سیاه را از مصادیق تشبیهی گرفت که در آن سپیده به شکل نخ تشبیه شده باشد زیرا نخ سفید و سیاه تناسبی با شکل و وضعیت فجـر صـادق در پهنـه افق ندارند.

با جستجو در اشعار جاهلی به این نتیجه رسیدیم که استعمال واژه­‌های خیط ابیض و اسود و فجر صادق به دوران پیش از نزول این آیه باز می­‌گردد و مراد از آن، رنگ سفید و سیاه است و به شکل ظاهری نخ ارتباطی ندارد و این همان معنایی است که در روایات برای این آیـه بیـان شـده است.

در پایان نشان دادیم که آنچه در این آیه آمده، از باب استعاره مکنیه و معنای آیـه بـراین اساس واضح است. به عبارت دیگر تا زمانی که سپیده درخشش کـافی پیـدا نکـرده و از سیاهی به صورت کامل متمایز نشده است، هنوز وقت اذان صبح نیست.

نکته‌­ای که نباید از آن غافل شد این است که از نظر این آیه حصول «تبین» و یقین بـه آن ملاک وقت فجر صادق است و شک در این خصوص به منزله عدم تبین است. بر این اساس اگـر وقت نماز به خاطر فتوا یا احتیاط به چند دقیقه پس از اذان رسانه‌­ها منتقل شده باشـد، می­توان چنین استنباط کرد که همان وقت، وقت واقعی اذان صبح است و نه وقتـی کـه هم اکنون از رسانه‌­ها اعلام می‌­شود.

 .

چارچوب مقاله

• چکیده
• مقدمه
• نخ سفید و سیاه ( خیط ابیض و خیط اسود ) در تفاسیر
• معنایی دقیقتر برای نخ سفید و سیاه

• نتیجه ­گیری

  منابع

. 

معارف نت | پایگاه دانلود مقالات علوم قرآن و حدیث

دانلود مقاله: خیط ابیض و اسود و زمان تحقق فجر صادق در قرآن کریم

.

برچسبها و کلمات اصلی:

^{دانلود مقاله خیط ابیض و اسود و زمان تحقق فجر صادق در قرآن کریم، خیط الابیض و الاسود و زمان فجر صادق در قرآن کریم، ویکی فقه، تعیین وقت اوقات شرعی نماز صبح با تکیه بر مفهوم فجر صادق در آیه ۱۸۷ سوره بقره، تحلیل مفاهیم فجر صادق و خیط ابیض و خیط اسود در قرآن، دانلود مقالات علوم قرآنی – الهیات و معارف اسلامی.}

مطالعه بیشتر