مقاله word: واکاوی آثار و چالش های تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

معرفی اجمالی مقاله: واکاوی آثار و چالش های تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ تعداد صفحات: ۱۶؛ فرمت فایل: word؛ حوزه تخصصی مقاله: علوم قرآن و حدیث ؛ موضوع: جنبه های تربیتی و فقهی فرزندخواندگی ؛ واژگان کلیدی: فرزندخواندگی ؛ فرزندخوانده ؛ فرزندپذیر ؛ آثار تربیتی فرزندخواندگی . مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث.

فرمت این فایل (doc -word) است و قابل ویرایش می باشد. این مقاله برای ارائه به عنوان تحقیق دانشجویی و استفاده به عنوان منبع علمی مناسب می باشد. آیات و روایات به کار رفته در این فایل با استفاده از نرم افزارهای قرآنی درج شده و مشکل بهم ریختگی متون در این فایل به وجود نیامده است. 

عنوان کامل مقاله: واکاوی آثار و چالش های تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

مشخصات مقاله واکاوی آثار و چالش های تربیتی فقهی فرزندخواندگی :

مشخصات نشر: دوفصلنامه آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث؛ دوره ۴، شماره ۱ – شماره پیاپی ۷، سال انتشار: ۱۳۹۷، صفحه ۲۱-۳۶؛ نویسندگان: طاهر علی محمدی؛ ندا جمشیدی.

فهرست بخشهای مقاله:

چکیده

بیان مسأله

مفهوم فرزندخواندگی

۱. فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

۱-۱. آثار تربیتی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

۱-۱-۱. جلوگیری از تضییع نسب و اختلاط آنها

۱-۱-۲. رشد و تعالی انسانی فرزندخواندگان

۱-۱-۳. تقویت و شکوفایی حس مسئولیت شناسی در فرزندپذیر، فرزندخوانده و جامعه

۱-۱-۴، تأمین نیازهای مادی فرزندخواندگان در حد شأن و درخور

۱-۱-۵. نرمی دل فرزندپذیران

۱-۱-۶. رشد فضایل اخلاقی فرزندپذیران

۱-۱-۷، تکریم انسانیت

۱-۱-۸. تقویت روحیه اجتماع گرایی

٢. چالش های فقهی و تربیتی فرزندخواندگی

۲-۱. عدم محرمیت

۲-۲. عدم ارث بری

۲-۳. عدم وجوب نفقه

٣. راهکارهای حل مشکل عدم محرمیت

۳-۱. ایجاد محرمیت از طریق رضاع

۳-۲. ایجاد محرمیت از راه ازدواج

۳-۳. رعایت تناسب جنسیت در فرزندخوانده و فرزندپذیر

۴. راهکارهای حل مشکل عدم ارث بری از آنجا که میان زن و مرد

۵. راهکار جلوگیری از مشکل عدم وجوب نفقه

نتیجه گیری

منابع

متن مقاله: 

صفحه ۲۱

واکاوی آثار و چالش های تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث … صفحه ۲۲

بیان مساله

«فرزندخوانده» یکی از اقشار آسیب پذیر جامعه است. فرزندخواندگی قدمتی طولانی دارد و به درستی، تخمین دقیق انجام این رفتار امکان پذیر نیست. در ایران باستان، به ویژه در زمان ساسانیان، فرزندخواندگی پذیرفته شده و مرسوم بوده است.

با توجه به نقشی که دین زرتشت در آن ایام داشته است و اعتقاداتی که زرتشتیان درباره­ی فرزندخواندگی دارند و فرزند خوانده را در حکم فرزند حقیقی دانسته و آثار رابطه­ی پدر و فرزندی را بر آن حاکم می­دانند، نهاد فرزندخواندگی، جایگاه ویژه ای داشته است(www.ghavanin.ir).

زرتشتیان معتقد بودند که فرزند، عنوان پل صراط را دارد و کسی که فرزند نداشته باشد، قادر نیست در روز رستاخیز از پل صراط بگذرد؛ لذا کسانی که صاحب فرزند نبودند، برای رفع این نقیصه و طلب آمرزش و عبور از پل مزبور، فرزند بدلی برای خود انتخاب می کردند (همان).

در هر دوره ای از تاریخ می توان عمل پذیرش کودکی از خانواده­ دیگر را به فرزندی محتمل دانست. شهید مطهری می گوید:

«اعراب جاهلیت، گاهی کسی را پسرخوانده قرار می دادند و درنتیجه، آن پسرخوانده مانند یک پسر حقیقی، وارث میت شمرده می شد. رسم پسرخواندگی در میان ملت های دیگر و از آن جمله ایران و روم قدیم موجود بوده است. طبق این رسم، یک پسرخوانده به دلیل اینکه پسر است از مزایایی برخوردار بود که دختران نسلی برخوردار نبودند؛ از جمله مزایای پسرخوانده، ارث بردن بود، همچنان [که] ممنوعیت ازدواج شخص با زن پسرخوانده یکی دیگر از این مزایا و آثار شمرده میشد» (مطهری، بی­ تا، ص ۱۳۵).

در عصر حاضر، انگیزه های جدیدی، سبب رویآوری به این موضوع شده که از جمله­ی مهم ترین آنها، ناباروری زنان و یا مردان و نداشتن فرزند است؛ ضمن آنکه گاهی نیز عواطف انسانی و اهمیت تربیت کودکان بی سرپرست، موجب توجه به این مقوله می شود.

درباره­ فرزندخواندگی چند مقاله به شکل تطبیقی، به مقایسه­ی فرزندخواندگی در حقوق ایران با حقوق برخی کشورها و یا مقررات بین المللی و شرایط آن در حقوق مختلف پرداخته اند؛ مانند مقاله­ «وضعیت حقوقی فرزندخواندگی در حقوق ایران، مقررات بین المللی و تعارض قوانین» نوشته­ بهشید ارفع نیا و هادی جرفی و مقاله­ «مطالعه تطبیقی فرزندخواندگی در نظام حقوقی ایران و فرانسه با رویکردی بر قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب ۱۳۵۳» نوشته­ حمیدرضا صالحی و نرگس باقری مطلق.

در این مقاله ها، به آثار مثبت تربیتی فرزندخواندگی چالش های فقهی و تربیتی آن و راه حل آنها پرداخته نشده و این همان چیزی است که در پژوهش حاضر، با استفاده از قرآن و سنت و آموزه های فقهی بدان توجه می شود.

مفهوم فرزندخواندگی

فرزندخواندگی در زبان عربی، معادل با واژه­ «تبنّی» در معنای عام آن و از ریشه­ بنو است؛ هرچند این واژه، در کاربرد خاص خود، به معنای پسرخواندگی است؛ از این رو، جوهری می­گوید: «وقتی می گویی “تبنیت فلانا” که او را به پسر بودن برگزینی» (جوهری، ۱۴۱۰، ج ۶، ص ۲۲۸۶).

ابن عباد نیز می­نویسد: «تبنیته»؛ یعنی او را پسر خود خواندم (ابن عباد، ۱۴۱۴، ج ۱۰، ص ۴۰۵). به نظر می رسد به علت روحیه­ خاص اعراب که فرزند پسر را دوست داشتند، این واژه، صرفا درباره­ پسرخواندگی به کار می رفته است؛ هرچند امکان کاربرد آن در دخترخوانده هم میرود؛ زیرا ریشه­ی آن، هم در فرزند مذکر(ابن) و هم مؤنث(ابنه) کاربرد دارد (نک:

واکاوی چالش ها و آثار تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و روایات … صفحه ۲۳

ابن عباد، ۱۴۱۴، ج ۱۰، ص ۴۰۵). در این صورت، روشن است «تبنیتها» به معنای «او را دختر خود خواندم» خواهد بود؛ از این جهت، برخی محققان واژه­ مذکور را به معنای عام فرزندخواندگی گرفته اند(آذرنوش ۱۳۸۶، ص ۱۹۷).

همین اتفاق، درباره­ واژه­ «دعی» نیز رخ داده که در اصل به معنای پسرخوانده آمده است؛ هرچند «دعی» به معنای پسری است که شخصی او را فرزند خود میخواند، درحالی که نسبتش به فرد دیگری می رسد (ابن منظور، ۱۴۱۴، ج ۱۴، ص ۲۵۷) و در قرآن نیز به همین معنا به کار رفته است:

«… وَمَا جَعَلَ أَدْعِیاءَکُمْ أَبْنَاءَکُمْ…»(احزاب، ۴)؛ پسرخواندگانتان را پسران [واقعی شما قرار نداده است»؛ اما چنان که برخی لغت نویسان نیز نوشته اند، کاربرد آن به معنای فرزندخواندگی هم روا خواهد بود (نک: آریان پور، ۱۳۸۴، ص۲۹۸).

فرزندخواندگی عملی حقوقی است که موجب پیدایش رابطه­ فرزندی صوری میان دو شخص می شود. یکی را فرزندخواه و دیگری را فرزندخوانده و رابطه­ مزبور را فرزندخواندگی خوانند (جعفری لنگرودی، ۱۳۹۴، ص ۴۹۸).

بر اساس قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب ۱۳۵۳، فرزندخواندگی آن است که زوجین، شخصی را به فرزندی بپذیرند که فرزند طبیعی آنان نیست. فرزندخواندگی درصورتی که به رسمیت شناخته شده باشد، نوعی قرابت ایجاد می کند، قرابتی که صرفأ حقوقی است نه طبیعی؛ به عبارت دیگر، با قبول فرزندخواندگی قانون یک رابطه­ مصنوعی پدر به فرزندی یا مادر به فرزندی و یا هر دو، میان دو نفر ایجاد می کند.

۱- فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

 نهاد فرزندخواندگی که پیش از اسلام وجود داشته است، حکمی تأسیسی نیست، بلکه حکمی امضایی است. در زمان جاهلیت، اعراب پسرخوانده را دعى می نامیدند(قرشی، ۱۴۱۲، ج ۲، ص ۳۴۸) و او را پسر حقیقی خود می دانستند و در تمام احکام بوت، مانند نکاح و ارث و سایر امور، همچون پسر واقعی خود می شمردند ولذا زنی را که برای پسرخوانده­ خود می گرفتند، عروس واقعی خود می شمردند، او را محرم خود می دانستند و پس از آنکه پسرخوانده، او را طلاق می داد، به نکاح خویش در می آوردند؛ زیرا می گفتند: زن فرزند ما و عروس ما است و حرمت مؤبد دارد(حسینی تهرانی، ۱۴۲۱، ج ۱، ص ۱۲۷).

اما قرآن کریم، این سنت جاهلی را برداشت و برای پسرخوانده، هیچ حکم خاصی را از قبیل ارث بری، محرمیت، نفقه و حرمت نکاح قائل نشد:

«مَا جَعَلَ أَدْعِیاءَکُمْ أَبْنَاءَکُمْ ذَلِکُمْ قَوْلُکُمْ بِأَفْوَاهِکُمْ وَاللَّهُ یقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ یهْدِی السَّبِیلَ»(احزاب، ۴)؛ پسرخواندگانتان را پسران [واقعی شما قرار نداده است. این گفتار شما، به زبان شما است؛ [ولی] خدا حقیقت را می گوید و او است که به راه راست هدایت می کند». 

برای مبارزه با این سنت جاهلی، پیامبر اکرم(ص) بر اساس دستور خداوند متعال، در این باره اقدامی عملی

واکاوی آثار و چالش های فقهی  و تربیتی فرزندخواندگی در آیات و روایات … صفحه ۲۴

انجام داد و زن پسرخوانده­ی خود را به همسری گرفت: « وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِی أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَیهِ أَمْسِکْ عَلَیکَ زَوْجَکَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدِیهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَیدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاکَهَا لِکَی لَا یکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِی أَزْوَاجِ أَدْعِیائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَکَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا(همان، ۳۷)؛ (به خاطر بیاور) زمانی را که به آن کس که خداوند به او نعمت داده بود و تو نیز به او نعمت داده بودی به فرزندخوانده ات «زید» می گفتی: «همسرت را نگاه دار و از خدا بپرهیز!» و پیوسته این امر را تکرار می کردی) و در دل، چیزی را پنهان می داشتی که خداوند آن را آشکار می کند و از مردم می ترسیدی، در حالی که خداوند سزاوارتر است که از او بترسی! هنگامی که زید نیازش را از آن زن به سر آورد و از او جدا شد)، ما او را به همسری تو درآوردیم تا مشکلی برای مؤمنان در ازدواج با همسران پسرخوانده هایشان – هنگامی که طلاق گیرند. نباشد و فرمان خدا انجام شدنی است (و سنت غلط تحریم این زنان باید شکسته شود).»

مشروعیت و حتى فضیلت عهده داری سرپرستی ایتام به خوبی از روایات متعددی استفاده می شود (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۲، ص ۲۲۹ و ۲۴۰، ج ۵، ۱۲۸ و ج ۶، ص ۴؛ حر عاملی، ۱۴۰۹، ج ۳، ص ۲۸۶-۲۸۷، ج ۱۰، ص ۳۱۴، ج ۱۶، ص ۳۳۸ و ۳۳۹).

پیامبر(ص) می فرماید: «من عال یتیمأ حتى یستغنى أوجب الله له الجنه (ابن بابویه، ۱۴۱۳، ج ۴، ص ۱۹۰)؛ کسی که سرپرستی یتیمی را به عهده بگیرد تا اینکه (از داشتن سرپرست) بی­نیاز شود، خداوند بهشت را بر او واجب می کند.» از امام صادق(ع) نیز شبیه به این حدیث نقل شده است (نک: حر عاملی، ۱۴۰۹، ج۱۷، ص ۲۴۴).

 ۱-۱. آثار تربیتی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

اگر تربیت به معنای پرورش برای رشد و کمال (جمعی از پژوهشگران، ۱۴۲۶، ج ۲، ص ۴۳۷) و رساندن تدریجی شخص به کمال خود باشد (عمر احمد عمر، ۱۴۱۶، ص ۹)، به رسمیت شناختن نهاد فرزندخواندگی از سوی قرآن و سنت، بدان گونه که هم مشروعیت داشته باشد و هم موضوعی متفاوت از فرزندی محسوب شود، با تحقق این نوع رشد و تکامل، آثار و نتایج مثبتی دارد که برخی از آنها در ذیل می آید:

 ۱-۱-۱. جلوگیری از تضییع نسب و اختلاط آنها

 یکی ندانستن دو نهاد فرزندخواندگی و فرزندی، سبب خواهد شد که از ضایع شدن انساب و اختلاط آنها که قطعا انحرافات و مفاسد اخلاقی و اجتماعی متعددی را به دنبال خواهد داشت و نیز از دوگانگی در امر تربیت جلوگیری شود؛ لذا خداوند در آیه­:

«مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَینِ فِی جَوْفِهِ وَمَا جَعَلَ أَزْوَاجَکُمُ اللَّائِی تُظَاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهَاتِکُمْ وَمَا جَعَلَ أَدْعِیاءَکُمْ أَبْنَاءَکُمْ ذَلِکُمْ قَوْلُکُمْ بِأَفْوَاهِکُمْ وَاللَّهُ یقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ یهْدِی السَّبِیلَ» (احزاب، ۴)؛ خداوند برای هیچ کس، دو دل در درونش نیافریده است و هرگز همسرانتان را که مورد «ظهار» قرار می دهید، مادران شما قرار نداده و (نیز) فرزندخوانده های شما را فرزند حقیقی شما قرار نداده است. این سخن شماست که به دهان خود می گویید سخنی باطل و بی پایه)؛ اما خداوند حق را می گوید و او به راه راست هدایت می کند»، ضمن آنکه با صراحت، فرزندخواندگی را از اسباب فرزندی و تحقق نسب برنشمرده، با عبارت «َوهُوَ یهْدِی السَّبِیلَ» این تفکیک را موجب هدایت به راه راست و جلوگیری از انحرافی دانسته است که طبیعتا از اختلاط انساب به وجود می آید.

به عقیده برخی از مفسران، جمله­ی «مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَینِ فِی جَوْفِهِ»، در تعلیل مسائلی از جمله فرزندخواندگی است؛ به این معنا که فرزند قرار دادن شخصی که فرزند خوانده او هست، جمع میان دو

واکاوی آثار و چالش های تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث … صفحه ۲۵

متنافی و اصیل با غیر اصیل است که با هم جمع می شوند (زمخشری، ۱۴۰۷، ج ۳، ص ۵۲۰)؛ یعنی همان گونه که خداوند در یک بدن، دو قلب قرار نداده، پسر یک نفر را پسر شخص دیگری قرار نداده است (طبرسی، ۱۳۷۲، ج ۸، ص ۵۲۶).

بنابراین، آیه­ مذکور احتمالا به این مطلب اشاره دارد که جمع دو عنوان فرزندی و فرزندخواندگی در یک شخص، موجب دوگانگی در امر تربیت می شود؛ از یک سو فرزند واقعی تصور کردن او، آثار و احکام مخصوص به خود را دارد و در مقابل، فرزندخوانده بودنش نیز، آثار متفاوتی را در پی خواهد داشت که این خود، باعث سردرگمی در نوع رفتار با او و نحوه­ تربیتش خواهد شد.

 ۱-۱-۲. رشد و تعالی انسانی فرزندخواندگان

 بدون تربیت علمی و انسانی، طبع آدمی همواره به سوی نیازهای غریزی تمایل دارد(عباس نژاد، ۱۳۸۴، ص ۴۰۰) و به تجربه ثابت شده است کودک در محیط و فضای خانوادگی سالم، بهتر رشد می کند و تربیت می شود.

فرزندانی که در محیط خالی از عشق و دلبستگی خانوادگی تربیت و بزرگ شوند، در معرض بحران های عاطفی و روحی بسیاری قرار خواهند گرفت. سپردن سرپرستی آنان به زوجین بی فرزندی که از شایستگی های لازم برخوردارند، باعث خواهد شد که آنان در دامان پرمهر و عطوفت پدر و مادرخوانده­ی خود پرورش یابند و با تأمین نیازهای معنوی شان بتوانند در آینده، پذیرای مسئولیت هایی خطیر در جامعه­ اسلامی باشند.

از این رو، بر اساس آیاتی که ذکر آنها گذشت و بر اساس سیره­ی عملی پیامبر (ص) در پذیرش زید بن حارثه به عنوان پسرخوانده (قمی، ۱۳۶۷، ص ۱۷۲)، این نهاد به رسمیت شناخته شده است و مشروعیت دارد. افزون بر آن، اصل این موضوع، با توصیه­ی اسلام به حمایت از ایتام متناسب است. در قرآن، یتیم نوازی یکی از مصادیق بر و نیکی به حساب آمده (بقره، ۱۷۷) و امر به احسان (بقره، ۸۳؛ نساء ۳۶)، انفاق (بقره، ۲۱۵) و به اصلاح کار آنان توصیه شده است:

«… وَیسْأَلُونَکَ عَنِ الْیتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَیرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُکُمْ وَاللَّهُ یعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ»(بقره، ۲۲۰)؛ و از تو درباره­ی پتیمان سؤال می کنند. بگو: “اصلاح کار آنان بهتر است و اگر زندگی خود را با زندگی آنان بیامیزید، (مانعی ندارد)؛ آنان برادر (دینی) شما هستند.” (و همچون یک برادر با آنان رفتار کنید!) خداوند، مفسدان را از مصلحان بازمی شناسد و اگر خدا بخواهد، شما را به زحمت می اندازد؛ (و دستور می دهد در عین سرپرستی یتیمان، زندگی و اموال آنان را به کلی، از اموال خود، جدا سازید؛ ولى خداوند چنین نمی کند)؛ زیرا او توانا و حکیم است.»

این آیه­ شریفه، افزون بر اشعار و دلالت بر نوعی تخفیف و تسهیل در آمیزش و مخالطه با ایتام و وعده­ کمک به سرپرستان، حاوی نکاتی است؛ از جمله:

۱. مقصود از واژه­ «اصلاح»، با توجه به نکره بودنش که افاده­ تنوع در اصلاح را می دهد، نوع خاصی از اصلاح یعنی اصلاح حقیقی است؛ نه صوری (طباطبایی، ۱۳۹۰، ج ۲، ۱۹۷-۱۹۸).

۲. برقراری مساوات و برادری میان مؤمنین، از جمله میان ایتام و سرپرستان ایتام؛ به این معنا که خداوند تعالی میخواهد همه­ تعیناتی را بردارد که سبب امتیاز یک طبقه بر طبقه­ دیگر و ریشه­ بروز همه انواع فساد در میان مردم می شود.

 پس آیه­ شریفه، مخالطه ای با یتیم را تجویز می کند که هم برادرانه باشد، به گونه ای که در حقوق اجتماعی برابر باشند (نک: طباطبایی، ۱۳۹۰، ج۲، ص ۱۹۸) و هم مصلحانه و مفید به حال یتیمان باشد. روشن است که در چنین محیطی، یتیم رشد و کمال می یابد و از بحران های روحی و عاطفی فاصله می گیرد.

در روایتی آمده است که امام على (ع)، مقداری عسل و انجیر اهدایی را در دهان یتیمان می گذاشتند و درباره­ علت این کار فرمودند: «إن الإمام أبو الیتامى و إنما العقتهم هذا برعایه الآباء (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۱، ص۴۰۶)…

متن ادامه دارد… برای دریافت فایل word این مقاله از طریق گزینه خرید اقدام نمایید.

راهنمای خرید فایل:

برای دانلود این فایل از طریق گزینه «خرید» اقدام نمایید. بلافاصله پس از پرداخت، لینک دانلود نمایش داده می شود. همچنین، لینک دانلود از طریق ایمیل برای کاربر ارسال می گردد(توجه نمایید در مرحله تکمیل فرم خرید فایل، آدرس ایمیل خود را به درستی وارد نمایید). در صورت بروز هرگونه مشکل برای خرید یا دانلود، درخواست خود را از طریق راه های ارتباطی زیر برای ما ارسال نمایید:

ID تلگرام و ایتا: fatahi3@           ایمیل: fatahi668@gmail.com

مقالات مرتبط با موضوع فرزندخواندگی :

واژگان و اصطلاحات پرتکرار مقاله: فرزندخواندگی ؛ فرزندخوانده ؛ فرزندپذیر ؛ آثار تربیتی فرزندخواندگی ؛ پسرخواندگی ؛ دخترخواندگی ؛ حقوق کودک ؛ کفالت کودک ؛ یتیم ؛ ایتام ؛ کودک ؛ فرزند ؛ ارث ؛ نفقه

عناوین مشابه جستجو شده:

فرزندخواندگی در اسلام

فرزندخواندگی در حقوق ایران

احکام فقهی فرزندخواندگی

احکام فقهی دخترخواندگی

احکام فقهی پسرخواندگی

آثار تربیتی فرزندخواندگی

 آسیب شناسی فرزندخواندگی

بررسی آسیب های فرزندخواندگی

دانلود تحقیق آماده در مورد فرزندخواندگی

دانلود فایل word در مورد فرزندخواندگی

مقاله در مورد فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

آثار و پیامدهای فرزندخواندگی در قرآن و روایات

دانلود تحقیق آماده در مورد فرزندخواندگی

دانلود مقاله در مورد پیامدهای تربیتی فرزندخواندگی

دانلود مقاله آماده در مورد آثار تربیتی فرزندخواندگی

جنبه های فقهی فرزندخواندگی در فقه و حقوق اسلامی

جنبه های حقوقی فرزندخواندگی در فقه و حقوق اسلامی

جنبه های حقوقی فرزندخواندگی در حقوق اساسی ایران

معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث

انتهای پیام مقاله: واکاوی چالش ها و آثار تربیتی فقهی فرزندخواندگی در قرآن و حدیث

مطالعه بیشتر