مقاله word: راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه

معرفی اجمالی مقاله: راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۸؛ تعداد صفحات: ۲۰؛ فرمت فایل: word؛ حوزه تخصصی مقاله: علوم قرآن و حدیث ؛ موضوع: فقرزدایی در نهج البلاغه؛ واژگان کلیدی: راهکارهای فقرزدایی ؛ توصیه به فقراء ؛ وظایف اغنیاء ؛ مسئولان حکومتی. مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث.

فرمت این فایل (doc -word) است و قابل ویرایش می باشد. این مقاله برای ارائه به عنوان تحقیق دانشجویی و استفاده به عنوان منبع علمی مناسب می باشد. آیات و روایات به کار رفته در این فایل با استفاده از نرم افزارهای قرآنی درج شده و مشکل بهم ریختگی متون در این فایل به وجود نیامده است. 

عنوان کامل مقاله: راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه

مشخصات مقاله راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه:

مشخصات نشر: دوفصلنامه آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث؛ دوره ۵، شماره ۱، سال انتشار: ۱۳۹۸، صفحه ۸۱-۱۰۰؛ نویسندگان: مینا شمخی؛ امان اله ناصری کریموند؛ فاطمه مرادی.

فهرست بخشهای مقاله:

چکیده

مقدمه

پیشینه‌ی تحقیق

مفهوم شناسی فقر

مقابله با فقر در نهج البلاغه

۱- بیانات نهج البلاغه خطاب به فقرا

۱ – ۱. توکل به خداوند و اعتقاد به رزاقیت او

۱ – ۲. تاکید بر تلاش و تولید

۱- ۳. توصیه به شراکت اقتصادی با افراد متمکن

۴-۱. پرداخت صدقه

۱- ۵. توصیه به قناعت

۶-۱. الگوگیری از ساده زیستان

۱ – ۷. خویشتنداری

۲- خطاب به توانگران

۲ – ۱. نهی از مال اندوزی

۲ – ۲. پرهیز از دنیاپرستی

۲ – ۳. میانه روی در مصرف

۴-۲. تشویق به ایثار اقتصادی

۲ – ۵. شکرگزاری و فروتنی در توانگری

۳- تعیین وظایف کارگزاران حکومتی

۳ – ۱. دستور به رعایت ساده زیستی

۳ – ۲. دقت در اخذ زکات و مصرف عادلانه‌ی بیت المال

۳ – ۳. مخالفت با امتیازدهی به گروهی خاص

۳ – ۴. برخورد با خیانت کاران در بیت المال

نتیجه گیری

منابع

متن مقاله: 

صفحه ۸۱

راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه صفحه ۸۲

مقدمه

مسئله‌ی فقر و نابرابری اقتصادی، پیشینه ای به درازای عمر بشر دارد که موجب ناهنجاری های متعددی در زندگی فردی و اجتماعی می شود و زمینه ساز انحرافات و مشکلاتی است که به جرائم بسیار بزرگی ختم می گردد.

در متون دینی نیز، بیانات بسیاری در زمینه‌ی خطرات و تبعات فقر مطرح شده است؛ از جمله پیامبر(ص) در حدیث «کَادَ الْفَقْرُ أَنْ یَکُونَ کُفْرا»، فقر را عامل اصلی کفر و نابودی ایمان معرفی می کنند (کافی، ۱۳۸۹، ج ۲، ص ۳۰۷).

نهج البلاغه یکی از منابعی که به طور خاص، به مقابله با فقر پرداخته است؛ زیرا هنگامی که امام علی(ع) به حکومت رسیده بود، اوضاع جامعه بر اثر دور شدن از تعالیم پیامبران دگرگون شده و فاصله‌ی طبقاتی به وجود آمده به عللی چون گرایش به دنیا، مال اندوزی، بخل و پرداخت نکردن حقوق الهی، کفران نعمت، نداشتن تقوا و… موجب نابسامانی اجتماعی شده بود و اقشار فرودست را آزار می داد (رک: خطبه‌ی ۱۲۹ و ۱۳۴).

امام(ع) عثمان و خویشاوندانش را مسئول این نابسامانی می داند (خطبه‌ی ۳۰۱۰ و ۱۱)؛ زیرا آنان مال اندوزی پیشه کرده بودند (رک: طبری،۱۳۵۷، ج ۴، ص ۳۳۸؛ مسعودی، ۱۴۰۹، ج ۲، ص ۳۳۲ و بلاذری، ۱۴۱۷، ج ۶، ص ۱۰۲).

بر همین اساس، یکی از دغدغه های اساسی امام علی در دوران حکومت کوتاه خویش، رفع فقر و نابرابری در جامعه بود که با استفاده از راهکارهای مختلفى، دست کم در کوفه توانست امکانات اساسی را برای عموم مردم تأمین کند (رک: یوسفی، ۱۳۸۹، ص ۱۹۳؛ جهانیان، بی تا، ص ۵).

بنابراین، با توجه به مشکلات معیشتی حاد، فقر و بی عدالتی شدیدی که امروزه دامن گیر جوامع شده است، برای ساماندهی و بهبود وضعیت اقتصادی کشورها می توان از راهکارهای تربیتی نهج البلاغه یاری جست.

البته لازمه‌ی این کار، نهادینه کردن سیستم اقتصادی امام در نظام تربیتی و فرهنگی جوامع است (رک: جمعی از نویسندگان، ۱۳۹۰، ص ۳۱)؛ زیرا یکی از رموز موفقیت جوامع پیشرفته، نظام تربیتی کارآمد آن کشورهاست (رک: پیغامی و تورانی، ۱۳۹۰، ص ۴۲).

همان طور که امام در نهج البلاغه نیز، با رویکردی تربیتی و تبلیغی به فقرزدایی می پردازد و با توصیه های اخلاقی و تربیتی، زمامداران را به ساده زیستی و همسویی با فقرا فرا می خواند تا موجب آرامش طبقه‌ی فقیر جامعه شود (خطبه‌ی ۲۰۹) و در بیاناتی هشدارگونه به منظور تربیت اقتصادی مردم، فقر را بسیار منفور و منحوس جلوه داده و درصدد از بین بردن آن بوده است (رک: جرداق، ۱۳۷۳، ص ۱۵۲)؛.

همچنین آن را مرگ بزرگ توصیف کرده (رک: حکمت ۱۶۳)؛ زیرا سختی مرگ یک بار است؛ اما فقر همواره در شئون زندگی فقرا جلوه گر است (فیض الاسلام، ۱۳۷۹، ج ۲، ص ۱۱۶۶).

به همین سبب، انسان تهی دست را حتی در شهر خویش، بیگانه دانسته (حکمت ۵۶) و از او خواسته است از فقر، تنها به خدا پناه ببرد؛ زیرا فقر، دین را ناقص و عقل را سرگردان می کند و عامل دشمنی است (رک: حکمت ۳۱۹). امام(ع) دعا می کنند: خدایا! آبرویم را با بی نیازی

راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه صفحه ۸۳

حفظ کن؛ زیرا فقر آبروی انسان را از بین می برد (رک: خطبه‌ی ۲۲۵ و بحرانی، ۱۳۷۵، ج ۴، ص ۱۶۳)؛ بنابراین، از آنجا که بیانات امام محدود به زمان خاصی نیست و برای تربیت تمام جوامع در همه‌ی زمان ها بیان شده، ضرورت دارد این موضوع با دقت و جامع نگری بیشتری بررسی شود تا سیستم تربیت اقتصادی نهج البلاغه در مقابله با فقر، کشف و به عنوان یک الگوی صحیح و برتر اقتصادی استفاده گردد.

این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که امام علی(ع) در نهج البلاغه برای مقابله با فقر چه گروه هایی را خطاب قرار داده و متناسب با هر گروهی، چه راهکارهایی برای برون رفت از فقر ارائه کرده اند؟

پیشینه‌ی تحقیق

پژوهش های مختلفی در زمینه‌ی فقر و مباحث مرتبط با آن در نهج البلاغه انجام شده است؛ اما آنچه با این پژوهش ارتباط بیشتری دارد؛ عبارتند از:

مقاله‌ی «سیره‌ی اقتصادی امام علی(ع)» اثر احمدعلی یوسفی (۱۳۸۹) که در مجله‌ی مطالعات تفسیری چاپ شده است. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد «عوامل پیدایش فقر، پیامدها و راه های مقابله با آن در نهج البلاغه» اثر لیلا حسینی نیا با راهنمایی دکتر مجید معارف (۱۳۹۰) که در دانشکده‌ی علوم حدیث دفاع شده است.

پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد «روش شناسی محرومیت زدایی در سیره‌ی اقتصادی امام علی(ع)» اثر سمانه محمدی با راهنمایی مصطفی دلشاد تهرانی و سید رضا حسینی (۱۳۹۲) که در دانشگاه قرآن و حدیث قم دفاع شده است. مقاله‌ی «علل و آثار فقر از دیدگاه امام علی (ع)» اثر سید علیاء محمدی که در مجله‌ی کیهان فرهنگی سال ۱۳۹۲ منتشر شده است.

مقاله‌ی «آشنایی با اندیشه های اقتصادی امام علی(ع) در نهج البلاغه» نوشته‌ی محمد مولایی (۱۳۹۲) که در مجله‌ی پژوهشنامه‌ی نهج البلاغه چاپ شده است. مقاله‌ی «سیاست های فقرزدایی با محوریت تکافل اجتماعی» نوشته‌ی محمدرضا آرام و کاووس سیدامامی (۱۳۹۵) که در مجله‌ی دانش سیاسی انتشار یافته است. مقاله‌ی «بررسی حد فقر و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه امام علی (ع)» نوشته‌ی مونا امانی پور و دیگران (۱۳۹۶) که در فصلنامه‌ی پژوهش های نهج البلاغه چاپ شده است.

البته مقاله‌ی حاضر، بیشتر به بعد تربیتی راهکارهای فقرزدایی نظر دارد و درواقع، سیستم تربیتی- اقتصادی حاکم بر نهج البلاغه را بررسی می کند و در موضوع، روش و اهداف با آثار یادشده متفاوت است.

مفهوم شناسی فقر

در متون دینی، «فقر» معانی متعددی دارد و در این پژوهش، به معنای نداری و در مقابل ثروت به کار می رود (رک: حکیمی، ۱۳۸۰، ج ۴، ص ۲۷۸-۲۸۸)؛ معانی دیگر فقر، از قبیل فقر فرهنگی، فقر نفسی، فقر معنوی و … که در متون دینی کاربرد دارند(رک: حسینی، ۱۳۸۰، ج ۱، ص ۷۶-۷۰ فراهانی فرد، ۱۳۷۸، ص ۲۵-۲۲، مدنظر نیست.

فقر یکی از شوم ترین مصائبی است که علاوه بر مختل کردن زندگی فردی فقرا، اجتماع

راهکارهای فقرزدایی در نهج البلاغه صفحه ۸۴

بشری را با معضلات جدی مواجه ساخته است؛ زیرا آثار آن منحصر به زندگی گروه خاصی نیست، بلکه عواقب آن با مسائلی همچون هنجارشکنی، سرقت، قتل و غارت، وقوع جرم و ناامنی و… در جامعه پدیدار می شود (رک: اسفندیاری، ۱۳۸۲، ص ۸۲) و موجب انواع دیگر فسادها می شود که به نسل های دیگر انتقال پیدا می کند و به عامل مؤثری در برابر توسعه ی فرهنگی و اقتصادی تبدیل می شود (رک: حسن زاده، ۱۳۷۹، ص ۱۳۶). با توجه به اهمیت خاص این موضوع، ایجاب می کند که با استمساک به نهج البلاغه، روش های فقرزدایی از جامعه کشف و بیان شود.

مقابله با فقر در نهج البلاغه

از دیدگاه امام علی(ع) همه ی افراد، حق برخورداری از زندگی و مواهب دنیوی را دارند. از این رو، فقر را نوعی بلا (رک: حکمت ۳۸۸) و مقابله با آن را ضروری می داند (جرداق، ۱۳۷۳، ص ۱۵۲). در واقع، بروز فقر در جامعه حاکی از آن است که فقرا زمینه ی تلاش و شکوفایی کافی برای کسب درآمد ندارند و افراد مرفه و سرمایه دار به نیازمندان بی توجه هستند و یا اینکه حکومت نمی تواند به درستی جامعه را مدیریت کند و ثروت را عادلانه تقسیم نماید و از بروز فقر و شکاف طبقاتی جلوگیری کند (رک: حسن زاده، ۱۳۷۹، ص ۱۷۳؛ جهانیان، بی تا، ص ۵)؛ بنابراین، بیانات امام در مقابله با فقر در قالب همین سه محور: خطاب به «فقرا»، «ثروتمندان» و «مسئولان حکومتی» قابل بررسی است:

۱- بیانات نهج البلاغه خطاب به فقرا

در نهج البلاغه مطلبی پیدا نمی شود که امام (ع) مستقیما فقرا را خطاب قرار داده و از مشکلات فقرشان سخنی ایراد کرده باشد، بلکه به هر علتی (شاید حفظ حرمت فقرا) در خطبه ها، نامه ها و حکمت ها با بیاناتی غیر مستقیم که بیشتر ناظر بر تربیت فقرا در شرایط سخت است، درصدد سامان بخشیدن به زندگی آنان و مبارزه با فقر بوده اند. راهکارهای فقرزدایی امام(ع) خطاب به فقرا شامل مباحث ذیل می شود:

۱ – ۱. توکل به خداوند و اعتقاد به رزاقیت او

همان طور که در آیات متعددی از جمله: «… وَعَلَى اللَّهِ فَلْیتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (آل عمران، ۱۲۲) و «… وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»(مائده، ۲۳)، به توکل بر خداوند تصریح و تأکید شده است، امام علی(ع) نیز توکل به خداوند را یک راهکار معرفی کرده و فرموده است: «هرکس به خدا توکل نماید، خدا او را کفایت می کند» (خطبه‌ی ۹۰ و رک: خطبه‌ی ۸۳). کافی (کفایت کننده)، یکی از صفات خداوند است و به اعتبار آنکه به هرکدام از مخلوقاتش آنچه از منفعت و دفع ضرر عطا می کند که استحقاق آن را داشته باشند، او را کفایت کننده می گویند (بحرانی، ۱۳۷۵، ج ۵، ص ۵۰۰).

امام(ع) خداوند را روزی رسان حقیقی می داند. روایت است از امام(ع) پرسیدند: «اگر در خانه‌ی مردی را به رویش ببندند، روزی او از کجا خواهد آمد؟» فرمود: «از همان جایی که مرگ او می آید»(حکمت ۳۵۶). امام(ع) نقش این راهکار را در زندگی انسان مؤمن بسیار مهم قلمداد کرده است

راهکارهای  فقرزدایی در نهج البلاغه صفحه ۸۵

و در خطبه ای، خداوند را برطرف کننده‌ی نیازهای توکل کنندگان معرفی می کند (رک: خطبه‌ی ۲۱۸). البته معنای توکل، گوشه گیری و انفعال نیست، بلکه توکل باید همراه با تلاش باشد (قرائتی، ۱۳۸۳، ج ۹، ص ۵۸۱). توکل حقیقی به خداوند سرچشمه‌ی قدرت روحی و معنوی انسان است و اگر در آحاد افراد جامعه نهادینه شود، می تواند آثار ارزشمندی در دو حوزه‌ی فردی و اجتماعی داشته باشد (پرهیزکار، ۱۳۹۰، ص ۱۶).

پس می توان گفت در نظام تربیتی نهج البلاغه، توکل بر خدا و اعتقاد داشتن به روز رسانی او، نقش تربیتی مهمی در زندگی انسان، به ویژه فقرا دارد و راهکاری است که سبب می شود انسان در شرایط نامناسب مالی، ارزش و کرامت خود را حفظ کند و با تکیه و اعتماد به خداوند از غیر او بی نیاز شود.

۱ – ۲. تاکید بر تلاش و تولید

اگرچه خداوند «توکل» را عاملی مؤثر در سرنوشت انسان قرار داده است و بر کار و تلاش نیز تأکید ویژه ای دارد و در آیه‌ی «وَأَنْ لَیسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»(نجم، ۳۹)، به صراحت بیان داشته است که برای انسان چیزی نیست، جز آنچه باسعی به دست آورده(طبرسی، ۱۴۱۲، ج ۴، ص ۲۰۲).

پس بهترین راهکار نجات از فقر را می توان کار و تلاش قلمداد کرد؛ زیرا کار علاوه بر اینکه نیاز مالی انسان را برآورده می کند، عاملی تربیتی برای شکوفایی و کمال انسان نیز به شمار می رود(رک: دلشاد تهرانی، ۱۳۷۹، ص ۱۲۴)؛ به همین علت، اسلام برای تولید اهمیت خاصی قائل است (رک: سبحانی، ۱۳۹۰، ص ۶۰) و اساس اقتصاد خود را کار می داند (صدر، ۱۳۵۹، ج ۲، ص ۱۵۵)؛

زیرا تنها راه دستیابی به امکانات و مواهب دنیوی، سعی و تلاش خود انسان است (رک: حائری، ۱۳۷۸، ص ۳۲) و توکل بدون تلاش مردود است و بدعتی مخالف قرآن به شمار می رود (رک: شمخی، ۱۳۹۸، ص ۱۱۰)؛ پس توکل بدون تلاش و کوشش بی وقفه، منجر به تنبلی می شود و تنبلی نیز سبب ایجاد فقر می گردد (رک: حرانی، بی تا، ص ۴۴).

از آنجا که هدف کلی تربیت اسلامی، ساخت انسان سالم، کامل و کارآمد است. به این منظور کار، تلاش و تولید برای تأمین معاش از عوامل مهم در حفظ سلامت جسمانی و روانی انسان و ضامن پیشگیری از بیماری های جسمی، روحی و اخلاقی خواهد بود و از طرفی، راهکاری تربیتی محسوب می شود که بسیاری از صفات نیک را در انسان پرورش می دهد.

از این رو، امام کار، تولید و تأمین هزینه های زندگی را یکی از اصلی ترین برنامه های روزانه ی زندگی می داند و می فرماید:

مؤمن باید شبانه روز خود را به سه قسمت تقسیم کند… که یکی از این سه، کسب حلال برای تأمین معاش است (رک: حکمت ۳۹۰)؛ زیرا چیزی ارزشمندتر از عمر نیست و باید انسان آن را طوری تنظیم کند که بتواند از راه مشروع، مایحتاج خود را فراهم نماید.

در فرهنگ اسلامی، کار برای تأمین معاش یک ارزش تلقی می شود (رک: میرمعزی، ۱۳۸۹، ص ۵۰۳) و تلاش دین برای تربیت افراد تلاشگر و کارآفرین است (رک: موسی زاده و صنعتی، ۱۳۹۶، ص ۷۹). امام برای مقابله با فقر، کار و تولید را عامل اصلی رسیدن به هدف معرفی کرده و برای تشویق

راهکارهای فقرزدایی در نهج البلاغه صفحه ۸۶

مسلمانان به کار و تلاش، پیامبران را مثال زده است تا الگویی برای مردم باشند (رک: خطبه‌ی ۱۶۰). همان طور که خود امام بسیار اهل کار و تولید بودند (یوسفی، ۱۳۸۹، ص ۱۹۳)، مردم را از تنبلی، تن پروری و بیکاری بر حذر می داشت و می فرمود: هر کس آب و زمین داشته باشد و با این حال فقیر باشد، خدا او را از رحمت خویش دور می کند (احمدی میانجی، ۱۴۱۹، ج ۳، ص ۵۲۶)؛ زیرا معتقد بود فرد و جامعه ای که نتواند با کار و تلاش، حیات اقتصادی و اجتماعی خود را سامان دهد، سرانجام پذیرای فقر خواهد شد (تمیمی آمدی، ۱۴۱۰، ص ۶۵۳).

دعوت به کار برای این است که انسان علاوه بر اینکه بر فقر و نیاز مالی چیره شود، به امکانات مادی برسد و شخصیت خویش را نیز در برابر دیگران حفظ کند.

امام در وصیت اقتصادی به امام حسن (ع)، نسبت به اموال خویش، بر حفظ اصل مال و استفاده از درآمد آن تأکید دارد (رک: نامه ۲۴). این کلام امام(ع) که به حفظ سرمایه و استفاده از سود ناشی از آن و ایجاد ثروت اشاره دارد، یک راهکار تربیتی برای رشد، توسعه و رونق اقتصادی در زندگی فقرا محسوب می شود.

۱- ۳. توصیه به شراکت اقتصادی با افراد متمکن

شراکت با سرمایه داران یکی دیگر از راهکارهای مقابله با فقر است؛ زیرا لازمه ی زندگی اجتماعی، شراکت، تعاون و همکاری افراد با یکدیگر است (رک: طباطبایی، ۱۳۷۴، ج ۱۸، ص ۱۴۷). امام در گفتار حکیمانه ای به یکی از راه های کسب ثروت اشاره می کند و می فرماید: «با کسی که روزی به او روی آورده، شراکت کنید که او توانگری را سزاوارتر و روی آمدن روزگار خوش را شایسته تر است» (حکمت ۲۳۰).

در شرح این خطبه چنین آمده است:

امام علی(ع) در این حکمت، به یک اصل بزرگ اقتصادی پیشرفته توجه دارد و آن تأسیس شرکت ها و همکاری با یکدیگر است. از طریق این همکاری و تعاون، سودی حاصل می شود که از کار کردن یک نفر به تنهایی به دست نمی آید (هاشمی خوئی، ۱۳۵۸، ج ۲۱، ص ۲۹۹؛ زیرا بسیاری از احتیاجات انسان ها از راه کار گروهی و جمعی، بهتر حاصل می شود (محمودی، ۱۳۸۲، ص ۳۳).

همچنین برخی نوشته اند: «اساس پیشرفت، بر تلاش، کار، مدیریت، نظم و تدبیر است و ممکن است منظور امام(ع) در کلام فوق، اشاره به عوامل موفقیت و بهره گرفتن از مدیریت و لیاقت های آنها باشد. برهمین اساس می فرماید: با کسانی که در زندگی اقتصادی خود موفقیت بیشتری به دست آورده اند، شراکت کنید و از عوامل موفقیت آنها بهره ببرید» (رک: مکارم شیرازی، ۱۳۹۰، ج۱۳، ص ۷۵۸).

با توجه به موارد یادشده، از کلام امام علی(ع) چنین استنباط می شود که ایشان به دنبال تربیت جامعه ای است که افراد فقیر و غنی در آن با همکاری و تلاش متقابل، فرهنگ شراکت و تعاون را نهادینه کنند و موجب ایجاد ثروت شوند؛ زیرا شراکت اقتصادی با دیگران آثار مثبتی دارد که اولین اثر آن، ایجاد اشتغال و بهره بردن از توانایی و تخصص دیگران است که اقدامی اساسی برای برون رفت از وضعیت فقر خواهد بود.

راهکارهای فقرزدایی در نهج البلاغه صفحه ۸۷

۴-۱. پرداخت صدقه

امام علی(ع) در بیان تربیتی دیگری، صدقه را یکی از راه های معنوی مبارزه با فقر معرفی می کند و می فرماید: «هرگاه تهی دست شدید، با صدقه دادن، با خدا تجارت کنید» (حکمت ۲۵۸ و رک: حکمت ۱۳۷).

برخی در شرح این کلام نوشته اند: صدقه در هنگام نیازمندی، اثر معنوی مهمی در زدودن فقر دارد. همان گونه که انسان، فقیری را کمک می کند، عنایت الهی نیز به یاری او برمی خیزد: «مَنْ ذَا الَّذِی یقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ» (حدید، ۱۱).

میان انفاق در راه خدا به هنگام نیازمند بودن و برخورداری از نعمت پروردگار، ظاهرأ رابطه‌ی آشکاری وجود ندارد؛ ولی این یکی از الطاف خفیه‌ی الهی است و قابل انکار نیست. هنگامی که شخص ایثارگر آنچه را که خود به آن نیاز دارد، به دیگری می بخشد، روح پاکی پیدا می کند که سرچشمه ی استجابت دعاست و دعاهای او برای گشایش روزی، به اجابت نزدیک می شود (رک: مکارم شیرازی، ۱۳۹۰، ج ۱۴، ص ۱۴۴).

در روایات دیگری نیز، به رابطه‌ی صدقات با فزونی نعمت و دفع فقر اشاره شده است. همچنان که پیامبر(ص) فرمودند: «به نیازمندان زیاد صدقه دهید تا روزی شما وسیع شود» (مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۷۴، ص ۱۷۸)؛ بنابراین، صدقه و انفاق مال حتی در شرایط فقر نیز منجر به گشایش رزق و روزی می شود(رک: بحرانی، ۱۳۷۵، ص ۲۴۴).

پس صدقه دادن در هنگام تنگ دستی راهکاری تربیتی است که موجب پیدایش امید به افزایش نعمت و گشایش روزی می شود و همین امیدواری، توان و تحمل انسان را در برابر فقر تقویت می کند و باعث تأمین آرامش روحی در افراد می شود.

۱- ۵. توصیه به قناعت

قناعت یکی از صفاتی است که تضمین کننده ی آرامش و سازگاری در زندگی اجتماعی است و نبود آن، آرامش را از زندگی می رباید (حسین زاده، ۱۳۸۹، ص ۱۱۵)، قناعت کردن یکی از بهترین راهکارهای تربیتی مقابله با فقر است. قناعت حالتی است که انسان را وادار می کند با حداقل ضروریات زندگی بسازد و به دنبال زرق و برق دنیا نباشد. داشتن این روحیه، به منزله‌ی ثروت پایان ناپذیری است که انسان را از تمام ثروت های دنیا بی نیاز می سازد و موجب می شود انسان همواره باعزت زندگی کند و نیازمند دیگران نباشد(رک: مکارم شیرازی، ۱۳۹۰، ج ۱۲، ص ۳۵۷).

اهمیت قناعت در زندگی به حدی است که امام سجاد(ع) در پاسخ به فردی که از ایشان جویای برترین اعمال شده بود، فرمودند: برترین عمل این است که انسان به آنچه در دست او است، قانع باشد (نوری، ۱۴۰۸، ج ۱۵، ص ۲۳۲).

امام على(ع) تأکید ویژه ای بر قناعت ورزی برای جلوگیری از فقر دارد و در بیان ارزش قناعت می فرماید: «قناعت مالی است که پایان نمی پذیرد» (حکمت ۵۷: ۳۴۹ و ۴۷۵). از امام(ع) پرسیدند تفسیر آیه‌ی «فَلَنُحْیینَّهُ حَیاهً طَیبَهً» (نحل، ۹۷) چیست؟ فرمود: «آن، زندگی با قناعت است»(حکمت ۲۲۹). ایشان میانه روی را مانع تهیدستی می داند (رک: حکمت ۱۴۰)؛ زیرا هنگامی برای فرد یا جامعه، مشکل مالی پیدا می شود که برنامه و حساب دقیقی برای هزینه ها و نیازهای خود …

متن ادامه دارد… برای دریافت فایل word این مقاله از طریق گزینه خرید اقدام نمایید.

راهنمای خرید فایل:

برای دانلود این فایل از طریق گزینه «خرید» اقدام نمایید. بلافاصله پس از پرداخت، لینک دانلود نمایش داده می شود. همچنین، لینک دانلود از طریق ایمیل برای کاربر ارسال می گردد(توجه نمایید در مرحله تکمیل فرم خرید فایل، آدرس ایمیل خود را به درستی وارد نمایید). در صورت بروز هرگونه مشکل برای خرید یا دانلود، درخواست خود را از طریق راه های ارتباطی زیر برای ما ارسال نمایید:

ID تلگرام و ایتا: fatahi3@           ایمیل: fatahi668@gmail.com

مقالات مشابه با موضوع فقر و فقرزدایی :

تبیین آموزه‎ های تربیت اقتصادی در سیره علوی

رفاه اقتصادی از منظر قرآن و آموزه‌ های رضوی

نگاهی قرآنی به نقش الگو در تربیت اقتصادی فرزندان

بررسی حد فقر و عوامل موثر بر آن از دیدگاه امام علی (ع)

بررسی تطبیقی توسعه اقتصادی متعارف و دیدگاه امام علی (ع)

تبیین جایگاه و اصول رفتار اقتصادی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع)

زمینه‌ های شفافیت اطلاعات و عدالت اقتصادی از دیدگاه نهج‌ البلاغه

روش شناسی اقتصاد اسلامی بر اساس عملکرد اقتصادی امام علی(ع)

فرهنگ کارآفرینی و روش های تقویت آن در جامعه از منظر قرآن و روایات

همخوانی آموزه های قرآن با عوامل پیشرفت و توسعه اقتصادی در جامعه بشری

تحلیلی بر سازوکارهای عملی اقتصاد مقاومتی در نهج البلاغه با تکیه بر وظایف دولت

شبکه مضامین عوامل ایجاد فقر در جامعه اسلامی از منظر آیات قرآن و احادیث اهل بیت

واژگان و اصطلاحات پرتکرار مقاله: فقرزدایی ؛ فقر ؛ فقراء ؛ فقیر ؛ اقتصاد ؛ ثروت ؛ محرومیت زدایی ؛ تنگدستی ؛ تهیدستی ؛ عدالت ؛ رفاه ؛ مفاسد اقتصادی ؛ حکومت

عناوین مشابه جستجو شده:

فقرزدایی در نهج البلاغه

فقرزدایی در سیره علوی

فقرزدایی در آموزه های اسلامی

فقرزدایی در سیره امام علی (ع)

مبارزه با فقر در آموزه های اسلامی

فقرزدایی در سیره حضرت علی (ع)

روش های فقرزدایی در نهج البلاغه

راهکارهای فقرزدایی در نهج البلاغه

نقش حکومت اسلامی در فقرزدایی

دانلود مقاله آماده در مورد فقرزدایی

دانلود مقاله آماده در مورد فقرزدایی

دانلود مقاله قرآنی در مورد فقرزدایی

دانلود مقاله آماده در زمینه فقرزدایی

دانلود مقاله آماده در مورد فقرزدایی

دانلود تحقیق آماده در مورد فقرزدایی

دانلود تحقیق آماده در مورد فقرزدایی

روش های مبارزه با فقر در نهج البلاغه

نقش حکومت اسلامی در مبارزه با فقر

الگوی فقرزدایی در آموزه های اسلامی

روش های مبارزه با فقر در قرآن و روایات

راهکارهای مبارزه با فقر در قرآن و روایات

راهکارهای مقابله با فقر در قرآن و احادیث

راهکارهای فقرزدایی در قرآن و نهج البلاغه

فقرزدایی در سیره حکومتی حضرت علی (ع)

سیره تربیتی امام علی (ع) در زمینه فقرزدایی

راهکارهای تربیتی مبارزه با فقر در نهج البلاغه

سیره تربیتی حضرت  علی (ع) در زمینه فقرزدایی

دانلود تحقیق آماده در مورد فقرزدایی از منظر قرآن

راهکارهای تربیتی مبارزه با فقر در سیره امام علی (ع)

دانلود فایل word مقاله در مورد فقرزدایی در قرآن و حدیث

معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث

انتهای پیام مقاله: راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه

مطالعه بیشتر