شئون اراده – فقیهان امامیه

عنوان>سیر تطور آرای فقیهان امامیه پیرامون شئون اراده

نویسندگان: سید مصطفی ملیحی؛ دکتر سید محمدصادق موسوی؛ دکتر سید عبدالرحیم حسینی

مقاله حاضر موضوع شئون اراده را در آرای فقیهان امامیه مورد بررسی قرار می‌دهد.

موضوع: شئون اراده در آرای فقیهان امامیه

چکیده

مطالعه و تأمل در سیر تاریخی و روند تحولات نظریات فقهی بنیادین پیرامون ماهیت اراده و شئون اراده از جمله شیوه های کاربردی در انجام استنباط جامع و پویا از متون و منابع فقهی به شمار می‌آید، شیوه‌ای که تاکنون کمتر بدان توجه گردیده یا بهتر است گفته شود پژوهش بنیادینی در این زمینه سامان نیافته است. از آنجا که مطالعه و تحقیق در تاریخ فقهی اراده برای صاحب نظران و اهل تأمل و تعمق در حوزه مباحث فقه و حقوق امری پوشیده و دور از نظر نیست. و انجام تجزیه و تحلیل های فقهی و حقوقی مقوله اراده منوط به تأمل در این عرصه است. 

از نگاه این مقاله اراده نسبت به افعال حقوقی و رفتارهای اخلاقی به عنوان ویژگی منحصر به فرد فعل منشأ مسئولیت آدمی و فصل ممیز و محصل انسانیت انسان در مرحله فعل و عمل، بلکه مهم ترین نشانه سنجش صحت و بطلان افعال حقوقی، به رغم اهمیت و جایگاه اراده و مفاهیم مرادف آن چون قصد و رضا حقیقت این عنصرحیاتی پیوسته محل بحث و نزاع اندیشمندان عرصه فقه و حقوق بوده و هست، امری که معنا بخش همه تعهدات، التزامات و الزامات ناشی از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی است. اگر به دامنه‌های اختلاف آرای صاحب نظران پیرامون اراده توجه عمیق‌تری داشته باشیم، اغلب اختلافات و تفاوت نظرات برخاسته از تفاوت ها و تمایزها در مبانی فکری است. که در تاریخ فقهی و سیر تطور آن می‌توان دست کم سه مرحله نظری و بنیادین را مورد تأکید قرارداد.

واژگان کلیدی: اراده ، قصد، تطورات، رضا، اشتباه، فقیهان امامیه

.

مشخصات مقاله:

سال انتشار: ۱۳۹۴؛ رده مجله: مقالات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث؛ موضوع: آرای فقیهان امامیه پیرامون شئون اراده؛ رویکرد مقاله: فقه و احکام اسلامی.

.

مهمترین موضوعات مطرح شده در مقاله:

آرای فقیهان امامیه پیرامون شئون اراده از قرن چهارم الی ششم هجری

آرای فقیهان امامیه پیرامون شئون اراده از اوایل قرن هفتم تا قرن دهم هجری

آرای فقیهان امامیه پیرامون شئون اراده از قرن دهم تا عصر کنونی