قاعده تفسیری عمومیت خطاب‌ های مفرد قرآن / امیر احمدنژاد ؛ زهرا کلباسی

قاعده تفسیری عمومیت خطاب‌ های مفرد قرآن

نویسندگان:

امیر احمدنژاد ؛ زهرا کلباسی

سال انتشار: ۱۳۹۷

سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلیدواژه‌ها: پیامبر ؛ عتاب ؛ عمومیت خطاب ؛ مفرد مخاطب ؛ امت

.

چکیده

قاعده تفسیری به قواعد کلی مفسران در تبیین آیات اطلاق می‌گردد که حمل خطاب‌های مفرد قرآن بر عموم مردم به‌جای شخص رسول اکرم (ص) یکی از این قواعد به‌شمار می‌آید. این قاعده که یکی از پرکاربردترین قواعد تفسیری همۀ مفسران در طول تاریخ است، بیشتر ذیل آیاتی که به نظر مفسر با شؤون پیامبر در تعارض بوده، به‌کار رفته است؛ به‌گونه‌ای که هرچند این قاعده منحصر در آیات عتاب نیست، اما استفادۀ حداکثری از آن ذیل آیات عتاب، این قاعده را تبدیل به گریزگاهی برای حل مسائل کلامی مفسران کرده؛ به‌طوری که در طول زمان هرچه از متقدمان فاصله گرفته و به دوران معاصر نزدیک شده‌ایم، تکیه بر این قاعده در تفسیر آیات عتاب بیشتر گردیده است. با این وجود مفسران با وجود استناد فراوان به این قاعده تفسیری ، نه تنها مبانی خود در ضوابط به‌کارگیری آن را روشن نکرده‌اند، بلکه به شکلی نامنظم، متعارض و گاه برخلاف سیاق قطعی آیات، از آن استفاده نموده‌اند. افزون بر آنکه مخاطب بودن پیامبر در بسیاری از خطاب‌های مفرد و ارتکازات ذهنی مسلمانان بر این مسأله، نشانگر آن است که اصل در خطاب‌ های قرآن ، مخاطب بودن پیامبر و نه عمومیت خطاب بوده و استنباط خلاف آن نیازمند قرائن جدّی است.

.

عنوان مقاله [English]:

The Exegetical Principle of “Generality of the Singular Commands of the Qur’an”

.

نویسندگان [English]

Amir Ahmadnezhad1؛ Zahra Kalbasi2

.

چکیده [English]

The exegetical principle is applied to the interpreters’ general principles in elucidation of the verses, as predicating the singular commands of the Qur’an to the general public instead of the Holy Prophet (S.A.W.) himself is regarded as one of these principles. As one of the most frequently used exegetical principles of all the interpreters throughout history, this principle has been more used under the verses that in view of the interpreters are in contrast to the dignity of the Prophet in such a way that although this principle is not exclusive to the admonition verses, its maximal use under the admonition verses has turned this principle to a hideaway for solving the interpreters’ theological problems to the extent that the farther we distanced from the ancients over time and approached the present era, there has been more reliance on this principle in the interpretation of admonition verses.

Nevertheless, despite frequent reliance on this exegetical principle, the interpreters have not only failed to clarify their criteria for using it; they have also used it in a disorderly, or rather contrasting and sometimes contrary to the absolute context of the verses. Furthermore, the Prophet’s being addressed in many of the singular commands and the Muslims’ conjectures about this issue show that the principle in the Qur’an’s commands has been the Prophet’s being addressed rather than the general public and any inference other than that would require serious evidences.

مطالعه بیشتر