ماهیت‌ شناسی آسمان‌ های هفتگانه با تکیه بر مولفه‌ های «خلق» و «امر» در آیات قرآن

ماهیت‌ شناسی آسمان‌ های هفتگانه با تکیه بر مولفه‌ های «خلق» و «امر» در آیات قرآن

نویسندگان: فرزانه روحانی مشهدی ؛ مجید معارف

.

رتبه مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

اندیشمندان مسلمان در تبیین مصداق آسمان‌های هفتگانه قرآن پنج دیدگاه عمده ارائه داده‌اند؛ اول، سخن گفتن قرآن براساس علم مخاطبان اولیه و مخالف دانستن انگاره هفت آسمان با علم امروزین بشر؛ دوم، غیر تعیینی دانستن عدد هفت و دلالت آن بر کثرت؛ سوم، مادی دانستن هفت آسمان و تطبیق هفت آسمان با پدیده های شناخته شده مادی؛ چهارم، مادی دانستن هفت آسمان و تطبیق آسمان اول با کیهان و ناشناخته دانستن شش آسمان دیگر؛ پنجم، مادی دانستن آسمان اول و معنوی و مجرد دانستن شش آسمان یا شش عالَم دیگر.

مقاله حاضر ضمن نقد سه دیدگاه نخست، دیدگاه چهارم را با تکیه بر دو مفهوم «خلق» و «امر» در قرآن، تبیین و تقویت نموده، دیدگاه پنجم را با تکیه بر بر بازتعریف پدیده مادی و پدیده معنوی بر اساس قرآن نقد و با اثبات وجود عوالمی با مراتب گوناگونی از تقید به زمان و در نتیجه مراتب گوناگون مادّیت، به صورت جدیدی تبیین کرده است. آن‌گاه با تکیه بر نظریه علامه طباطبایی یعنی مَثَل بودن عالم محسوس برای عوالم غیرمحسوس، از درستی روی‌کرد سوم از منظر مَثَل بودن مصداق مادی آسمانها برای مصداق اصلی که نامحسوس و فرامادی است، دفاع می‌کند .

واژگان کلیدی: هفت آسمان ؛ آسمان معنوی؛ طبیعت و فراطبیعت ؛ قرآن و علم؛ علم و دین

 .

عنوان مقاله [English]

Defining the Nature of ”Seven Heavens” Based on the Theory of “Khalq” and “Amr” in the Qur’an

چکیده [English]

Muslim scholars have five major suggestions for the referent of “seven heavens” in the Qur’an. First, this term is consistent with the knowledge of its first addressees and therefore in contradiction with today’s science. Second, what is meant by the number “seven” is not a specific quantity but it is employed figuratively to denote multiplicity.

Third, the seven heavens are corporeal and it refers to some physical phenomena. Fourth, the seven heavens are corporeal: the first is the cosmos and the others are unknown. Fifth, the first heaven is corporeal but the other six are non-physical. This study has given a critical review of the first three viewpoints it has then, elucidated and improved the fourth view according to the theory of “khalq” and “amr” in the Qur’an.

As, it has criticized the fifth view by redefining the corporeal and incorporeal phenomenon according to the Qur’an and has provided a new explanation for it by proving the existence of worlds with different degree of connectivity to time and therefore different levels of materiality. Supporting the theory of Allama Tabatabayi that the perceptible world is an exemplum (Mathal) for the non-perceptible one, this article justifies the third view that the corporeal referent of the heavens is an exemplum for the actual incorporeal and nonphysical one.

کلیدواژه‌ها [English]

Seven heavens, incorporeal heaven, The Qur’an and science, Science and religion, Incorporeal and corporeal world

مطالعه بیشتر