مرگ و زندگی در نهج‌ البلاغه

نویسندگان: مهدی رضا کمالی بانیانی ؛ حسین آریان ؛ مهرداد اکبری گندمانی

سال انتشار: ۱۳۹۶

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

تقابل­های دوگانه اساساً در هر متنی قابل رؤیت می­باشد و هماره بین سلسله ­مراتب مرکز یک متن و حاشیه آن، این تقابل برقرار است. به‌عبارتی در برخی از متون، یک عنصر با بار مثبت یا منفی در مرکز قرار می‌گیرد (مثلاً خوبی و راستی) و تقابل­های متناسبِ آن (مثلاً بدی و دروغ) در حاشیه. حال این بررسی می­تواند در دو سطح روساختی و ژرف­ساختی (مشتمل بر نگاه هستی­ شناسی و پدیدارشناسی) صورت گیرد. مسئله مرگ نیز از جمله مباحثی است که تقابلی آشکار با حیات داشته و در نهج ­البلاغه نیز جلوه­های گوناگونی را به خود اختصاص داده است. در این مقاله پس از مختصری در باب ساختارگرایی، تقابل­های دوگانه و مسأله مرگ، به تحلیل و تبیین دیدگاه ­های فوق‌الذکر در باب مسئله مرگ در نهج ­البلاغه پرداخته شد.

با واکاوی صورت گرفته بر بیانات امام علی(ع) و با سنجیدن آنان با شاخه ­ها و شاخصه‌های تقابل­های دوگانه در ساختارگرایی، مشاهده شد که هر چند مسئله مرگ با حیات در سطح روساختی، تقابل و تضادی چشمگیر دارد، اما در ژرف­ساخت، از دید پدیدارشناسی به نوعی، بارِ ارزشی مثبت یافته(درحالی‌که مرگ اساساً دارای بار منفی است) و از دید هستی ­شناسی نیز تمایزی مابین مرگ و زندگی دیده نمی­شود. روشِ تحقیق به صورت کتابخانه ­ای بوده و پس از مطالعه کافی در باب نظریه تقابل­های دوگانه و شناخت ویژگی­های آن، به تجزیه و تحلیل دیدگاه­ های امام علی(ع) در بابِ مرگ و زندگی بر اساس نظریه مورد نظر پرداخته شده است.

واژگان کلیدی: تقابل‌ های دوگانه؛ نگاه پدیدارشناسی؛ نگاه هستی‌ شناسی؛ نهج‌ البلاغه

: [English]عنوان مقاله

To examine dead and life subject in Nahj-al-Balagha based on binary opposition in structurism

واژگان کلیدی  [English] :

Binary oppositions, phenomenological look, omtological look, Nahj ol balaghe

مرگ و زندگی در نهج‌ البلاغه