مصاحبه یا همـایی لفظی

نویسندگان: زهره اخوان مقدم؛ خضر پاک نیت

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

« مصاحَبَه » در اصطلاح، همراهی دو واژه است که اکثراً عادت بر همراهی دارند و پیوند مفهومی بین آنها جریان دارد. در زبان‌شناسی معاصر از این مقوله با نام « روابط هم‌ نشینی » یاد می‌شود؛ اما در نوشته‌های عالمان متقدم مانند سیبویه، ابن هشام، ابن عقیل، جاحظ و ابوهلال در این‌ باره مطالب توجه برانگیزی یافت می‌شود. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با روش تحلیلی- توصیفی سابقۀ مصاحَبَه و انواع آن از حیث انحصار و از حیث پیش‌بینیِ واژه‌ها، ضوابط مصاحبه و اَشکال آن و اهمیت و جایگاه مصاحَبَه تبیین شود، همچنین اثر محیط و تطور زبان در پیدایش و تغییر مصاحبات دقت شود. زان پس انواع مصاحبه در قرآن در دو سطح مطالعه می شود: ابتدا در سطحِ اسلوب اسمی که مشتمل بر سه بخش وصفی، اضافی و عطفی است و قسم اخیر، خود شامل مصاحبه عکوس و متکاملات است. سپس در سطح اسلوب فعلی با دو بخشِ باهمایی بین فعل و اسم، فعل و حرف جرّ، که مختص و غیر مختص انواع آن هستند.

واژگان کلیدی: اعجاز قرآن؛ مصاحَبه لفظی؛ همـایی؛ روابط همنشینی؛ سیاق؛ دلالت؛ بلاغت

مصاحبه همـایی لفظی