مطالعه تطبیقی روش‌ شناسی تفاسیر موضوعی «موضوع محور»‏ و مکتب اثبات‌ گرایی ‏

مطالعه تطبیقی روش‌ شناسی تفاسیر موضوعی «موضوع محور»‏ و مکتب اثبات‌ گرایی ‏

مطالعه تطبیقی روش‌ شناسی تفاسیر موضوعی

نویسندگان: محسن قاسم پور ؛ مریم نظربیگی

چکیده

بررسی روش‌ شناسی تفسیر موضوعی، نقش بسزایی در تعیین اقسام آن دارد. این پرسش که تفسیر موضوعی در بررسی تطبیقی با چه روش‌شناسی‌هایی قرار می‌گیرد و بر مبنای آن دارای چه ویژگی‌هایی است، محور این پژوهش قرار گرفته است.بر این اساس، نوعی از تفسیر موضوعی قرآن‌ که در آن مفسران، آیات مربوط به یک موضوع را گردآوری و دیدگاه قرآن درباره آن را ارائه می‌نمایند، تفسیر «موضوع محور» نامیده شده و به لحاظ روش‌ شناختی با یکی از مکاتب علوم انسانی به نام مکتب اثبات‌گرایی، مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته و وجوه اختلاف و اشتراک آن‌ها آشکار شده است.

این پژوهش به شیوه توصیفی -تحلیلی می‌کوشد تا ویژگی‌ های «دیدگاه قرآنی» در تفاسیر موضوع محور را در تطبیق با مکتب اثبات‌گرایی معرفی نماید. اثبات‌ گرایان و مفسران «موضوع محور» قرآن کریم، از جهت مبانی مهمی مانند معناداری گزاره‌های دینی، واقع‌ نمایی زبان قرآن و قلمرو واقع با یکدیگر اختلاف دارند. از سوی دیگر بر اساس ظرفیت­های روش‌ شناختی مکتب اثبات‌گرایی و جایگاه «نظریه» در آن، دیدگاه قرآنی مبتنی بر تفاسیر موضوع محور، «نظریه­ قرآنی»، می‌باید دارای ویژگی­های مهمی مانند: ابتناء بر آیات محکم، تبیین روابط علی و معلولی مبتنی بر اصول عقلی، جهان‌ شمولی و قابلیت انتقال بین الاذهانی باشد.

واژگان کلیدی: قرآن کریم؛ تفسیر موضوعی ؛ روش‌ شناسی؛ پژوهش تطبیقی؛ مکتب اثبات‌ گرایی؛ علوم ‏انسانی

روش‌ شناسی تفاسیر موضوعی

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

A Contrastive Study of Methodology in Content ‎Interpretation (Content Oriented) and School of ‎Positivism

چکیده [English]

The study of methodology of content interpretation has a significant role in determining its kinds. This is the main question of this article: Content interpretation in contrastive analysis based on which methods is important in determining its kinds? And what are the characteristics of its basis?

A kind of content interpretation of Qur’ans in which interpreters gather verses related to a special subject and reveal Qur’an`s viewpoint, is called content base interpretation. Considering methodology, this kind of interpretation is compared to a special school in humanities known as school of positivism.

This research uses a descriptive-analytical approach to mention the characteristics of “Quranic view” in content interpretation in comparison to positivist approach. In this article we use content oriented interpretation in contrast with problem oriented interpretations and critical content interpretation

Positivism and commentators “issue-oriented” Holy Qur’an, containing important principles such significant religious statements, verisimilitude language of the Qur’an and the Kingdom located disagrees. On the other hand, according to the capacities of methodological school of positivism and the status of “theory” in the Quran based on subjective interpretations centered “theory of Quran”, you must have important features like: Dependence on the verses, explaining the causal relations based the rational principles of universality and portability between is subjective

کلیدواژه‌ها [English]

Holly Quran, content interpretation, methodology, contrastive ‎analysis, ‎positivist School, humanities‎

مطالعه بیشتر